Wij denken dat veel compliance-incidenten mede veroorzaakt worden doordat bedrijven onvoldoende oog hebben voor veranderingen in hun omgeving en de publieke opinie. Men wordt ‘overvallen’ door een situatie die een goede verstaander had kunnen zien aankomen. Een pro-actievere houding zal leiden tot waardecreatie en zeker tot voorkomen van waardevernietiging. Primair is het van belang dat een bedrijf hoge standaarden hanteert en gezien wordt als een ‘best practice’ in de sector. Er ontstaat daardoor een ‘first mover advantage’, zeg maar het voordeel van degene die als eerste het initiatief neemt. Terwijl anderen hun regelgeving moeten aanpassen kan de voorloper zich concentreren op het primaire waardecreatieproces.
De regelgeving wordt immers veelal vertaald in processen en procedures (ofwel AO/IC-regelingen). Deze worden weer opgenomen in, veelal zeer lijvige, handboeken. En vervolgens toetst de compliance officer de activiteiten van de medewerkers van het bedrijf aan de inhoud van deze handboeken. De ervaring leert dat medewerkers en managers thans deze toets als leidraad nemen voor hun bedrijfsactiviteiten. Men raakt zo naar binnen gekeerd, wat vooruitgang in de weg staat. Vooruitgang staat immers niet in de handboeken maar moet nog worden uitgevonden.
Bedrijven moeten op zoek naar een nieuwe balans. Ten eerste is het daarvoor van belang dat de bedrijfsdoelen centraal staan en niet een regel- of controledrift. Ten tweede menen wij dat de samenwerking tussen compliance officers en hun collega’s die gaan over duurzaam ondernemen een bijdrage kan leveren aan deze balans. Laatstgenoemden worden gedreven door groot en lateraal denken; pro-activiteit is de leidraad. Daardoor wordt een scherp oog ontwikkeld voor de posities van (externe) belanghebbenden en worden inzichten uit de contacten met die belanghebbenden gebruikt in de besluitvorming. Dit is niet gedreven door regelgeving, maar door de behoefte beter te passen in de omgeving waarin men werkt. Deze betere maat draagt bij aan langetermijnwaardecreatie.
Compliance en duurzaam ondernemen zijn tegenkrachten, die kunnen zorgen voor een goede balans tussen lateraal denken en verantwoordingsdenken. Beide vakgebieden worden vaak door dezelfde (beursgenoteerde) bedrijven gepropageerd maar slechts zelden met elkaar in verband worden gebracht. Het doorbreken van de silo’s komt ten goede aan de overkoepelende doelstelling van waardecreatie.
Kortom, compliance officers ga eens op bezoek bij uw collega’s van duurzaam ondernemen. Het doel waar u voor staat is hetzelfde. En de samenwerking brengt interne balans en draagt bij aan externe geloofwaardigheid.
Edwin Weller is chief compliance officer Robeco, Wouter Scheepens is partner van Triple Value Strategy Consulting in Den Haag.