“Ik dacht dat slavernij was afgeschaft…” Dit is een van de meest gehoorde reacties die wij krijgen wanneer wij vertellen over het feit dat er wereldwijd circa 46 miljoen slaven zijn. Niet verrassend daarom dat importeurs van bijvoorbeeld graniet uit India niet of nauwelijks stilstaan bij de vraag of hun geïmporteerde product door kinderhanden of slaven zijn gemaakt. Laat staan dat de consument zich dit afvraagt bij het uitzoeken van een nieuw keukenblad.

Wanneer het gaat om bewustwording over moderne slavernij is er nog een wereld te winnen. Daarom is International Justice Mission (IJM) blij met het onderzoek van de Landelijke India Werkgroep naar misstanden in de natuursteenhandel in India. Maar ook nu wordt in de verslaglegging over het onderzoek het ware gezicht van slavernij niet getoond. Want waar hebben we het over wanneer we spreken van “kinderarbeid”, “schuldslavernij” en “misstanden”. Misschien zijn de praktijken achter deze termen het best samen te vatten met het woord “marteling”.

IJM is werelds grootste organisatie in de strijd tegen slavernij. In landen als India, Thailand en Ghana onderzoeken undercovermedewerkers waar slaven worden vastgehouden, mishandeld en uitgebuit, voeren wij samen met lokale autoriteiten reddingsoperaties uit en trainen wij overheden in het ontdekken en aanpakken van slavernij. Doordat onze collega’s dagelijks in aanraking komen met slaven, kijken wij deze misdaden tegen de menselijkheid voortdurend in de ogen.

Neem Mariamma, een jonge vrouw die jarenlang vastzat in slavernij. Niet alleen kreeg zij geen toestemming de steenfabriek te verlaten, ook werd zij regelmatig geslagen door haar ‘eigenaar’. Maar het ging veel verder. Toen haar man probeerde te ontsnappen, werd hij aan een boom vastgebonden en voor de ogen van zijn vrouw bewusteloos geslagen. Mariamme werd vervolgens door de eigenaar van de steenfabriek en zijn zoon verkracht. Een misdaad die zich regelmatig herhaalde, toen de eigenaar een tempeltje liet bouwen op zijn terrein waarin hij en zijn mannen stelselmatig vrouwen en kinderen verkrachtten. Dit is slavernij anno de 21ste eeuw.

Of neem het verhaal van de twee mannen die vastzaten in slavernij en werden gepakt nadat zij hadden geprobeerd te vluchten. Zij kregen van hun eigenaar de onmogelijk keuze uit verschillende straffen: hun handen of hun voeten zouden worden afgehakt. Een derde optie was de dood. De mannen kozen voor hun handen. Dit is slavernij anno de 21ste eeuw. IJM neemt het nu in de rechtbank op tegen de daders van deze marteling.

Het zijn slechts twee van de talloze verhalen die wij als IJM kunnen delen. Hoe deze martelingen op grote schaal kunnen plaatsvinden? Diverse redenen. Omdat de slachtoffers vaak uit de laagste lagen van de bevolking komen en niemand zich om hen lijkt te bekommeren. Omdat de wetten – die er in de meeste landen wel degelijk tegen slavernij zijn – niet worden gehandhaafd. Omdat wij als afnemers – bedrijven en consumenten – geen idee hebben wat er zich elders in de wereld afspeelt in de productie van de goederen die wij in huis halen.

Misstanden, zoals aan de kaak gesteld door de Landelijke India Werkgroep, zullen dus pas echt serieus worden aangepakt, wanneer wij ons bewust worden van de ernst van de situatie en slavernij noemen wat het is: marteling van onschuldige slachtoffers die gedwongen worden te werken aan onze consumptie-artikelen.

Henk Jan Kamsteeg is manager Storytelling van IJM en auteur van het boek ‘Een plaag van geweld; het verhaal achter slavernij’.  Bestel dit boek hier online via Bol.com

Deze column is met toestemming overgenomen van het Nederlands Dagblad (ND).