Maandag 24 april jl. is de nieuwe wereldwijde richtlijn voor Sustainable Procurement, ISO 20400 gepubliceerd. Na vier jaar voorbereiding en ontwikkeling door 52 landen en 11 internationale liaison organisaties zoals Europese Commissie, UNEP, UN Global Compact, OESO, OHCHR (Human Rights). Zie: www.iso20400.org

Donderdag 18 mei van 12.00 – 17.00 uur wordt de Nederlandse vertaling met de naam ‘ISO 20400 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen’ geïntroduceerd in een congres te Amersfoort door NEN en NEVI gezamenlijk.

Waarom een MVI richtlijn?

Veel duurzaamheidsvraagstukken hebben betrekking op ketens en supply chains zijn daarbij cruciaal. Dit betekent dat ‘dezelfde taal spreken’ de enige route is om samen te werken aan duurzame ontwikkeling. De landen die hebben meegewerkt aan de richtlijn staan wereldwijd voor 85% van het bruto nationaal product, 65% van de wereldbevolking en 72% CO2 emissie. Een goede basis waar hopelijk alle landen op zullen aanhaken.

Wat houdt de ISO 20400 MVI-richtlijn in?

De richtlijn heeft als ambitie de VN Duurzaamheidsdoelen 2030 te ondersteunen met sustainable supply chain management. ISO 20400 heeft als fundament het integrale denk- en handelingskader van ISO 26000 gekozen.

Dit betekent dat ISO 20400 eveneens een compleet denk- en handelingskader biedt voor MVI, dat niet certificeerbaar is. Het is juist bedoeld om de eigen ambitie te stimuleren en ruimte te bieden voor maatwerk.

De richtlijn is opgebouwd uit een viertal hoofdelementen die elk een bepaalde doelgroep aanspreken:

  1. Fundamenten MVO & MVI: van belang voor leidinggevenden (directie, MT, bestuurders), staf, budgethouders, KAM/MVO management, inkoopmanagement en professionals.
  2. Organisatiebeleid/doelen en inkoopbeleid/doelen: van belang voor leidinggevenden (directie, MT, bestuurders), staf, budgethouders, KAM/MVO management, inkoopmanagement en professionals.
  3. Duurzaamheid in de inkoopfunctie verweven: van belang voor inkoopmanagement en professionals.
  4. Duurzaamheid in het operationele inkoopproces integreren: voor inkoopprofessionals in samenspraak met budgethouders.

Deel 1: ISO 20400 Fundamenten MVO & MVI

Dit fundament begint met de normen en waarden principes voor MVO en MVI. Vervolgens worden de zeven MVO-kernthema’s van ISO 26000 benoemd. Een uitgebreide beschrijving van mogelijke MVI-acties op de 37 MVO-onderwerpen zijn vastgelegd in een 4,5 pagina grootte tabel in Annex A.

Vervolgens worden voorbeelden van drijfveren achter MVI opgesomd, omdat deze mede bepalend zijn voor doelen en ambitie. Dan volgen vier cruciale aanpakken die een organisatie dient toe te passen:

  • Due diligence proces inrichten en uitvoeren. Hierbij wordt de samenhang met risicomanagement duidelijk weergegeven.
  • Prioriteiten voor MVI bepalen.
  • Uitoefenen van invloed in de supply chain.
  • Voorkomen van medeplichtigheid.

Deel 2: Organisatiebeleid/doelen en inkoopbeleid/doelen

Dit is de brug tussen het organisatiebeleid en doelen (waarin MVO hopelijk al is verweven) en het inkoopbeleid en doelen, waarin MVI wordt opgenomen.  Inzicht verwerven in de eigen toeleveringsketens is hiervoor van belang. Tegelijkertijd wordt aangegeven dat niet alleen de verantwoordelijkheden voor MVO & MVI duidelijk moeten worden benoemd, maar dat juist ook het afleggen van rekenschap (accountability) helder dient te zijn.

Deel 3: Duurzaamheid in de inkoopfunctie verweven

Dit gedeelte begint met de ‘governance’ van inkoop en het ‘enablen’ van de inkooporganisatie en mensen zodat duurzaamheid kan worden verweven in het DNA. Er is veel aandacht voor het betrekken van interne en externe stakeholders. Het analyseren van de toeleveringsketens en het stellen van prioriteiten laten zien dat er meerdere aanpakken (zoals per categorie, type leveranciers, onderwerpen) mogelijk zijn. Het toepassen van risicomanagement en due diligence wordt verder benadrukt. De benaderingen van MVI prestatie – en impactmeting worden toegelicht. Een belangrijke aandachtspunt is tevens het inrichten van een transparant klachten/mediation systeem (‘grievance mechanism’). Dit is echter niet alleen een verantwoordelijkheid van inkoop maar van de organisatie in zijn geheel.

Deel 4: Duurzaamheid in het operationele inkoopproces integreren

De NEVI aanpak van professioneel inkopen vormt de basis voor dit deel. De stappen Planning (Sourcing), Specificatie, Selectie, Contracteren en contract management, Evaluatie en verbeteren zijn volledig geïntegreerd met duurzaamheid. Dit betekent dat er de nodige aandacht is voor een goede marktanalyse en consultatie inzake duurzame opties. Het belang van de dialoog met leveranciers is hier al evident. De uitdaging is beschreven om van Total Cost of Ownership (TCO), toe te werken naar Life Cycle Costing (LCC) en Global Costing. Bij laatstgenoemde aanpak worden ook niet gekapitaliseerde effecten op maatschappij, economie en milieu beschouwd. Het belang van goed contractmanagement wordt duidelijk als zich negatieve effecten en prestaties voordoen bij de uitvoering. Al met al biedt dit gedeelte voordeel voor inkoopprofessionals die gewend zijn met de NEVI aanpak te werken.

Wat is de rol van de Nederlandse Normcommissie MVI?

Engeland had als enige land  ter wereld al een standaard voor Sustainable Procurement, BS 8903 genaamd. Dit mede vanwege het toepassen van duurzaamheid voor de Olympische Spelen 2012. Het ISO 20400 voorstel is eind 2012 door Frankrijk en Brazilië ingebracht. Echter, de combinatie van de Nederlandse professionele inkoopaanpak van NEVI en de Engelse standaard hebben de structuur van de richtlijn vormgegeven. De NEVI aanpak, vertegenwoordigd door normcommissievoorzitter Karin van IJsselmuide, is inmiddels internationaal vermaard als de ‘Dutch Wheels’. Zie: www.nevi.nl/iso20400

Welke mogelijkheden biedt de richtlijn?

Een groot voordeel van de richtlijn is dat het verbindingen heeft met belangrijke intergoevernmentele MVO-instrumenten zoals de VN Human Rights, ILO, UN Global Compact en de OESO richtlijnen. Interessant is dat de richtlijn een verscheidendheid aan interne stakeholders aanspreekt met verschillende hoofdstukken. Dit vergroot de interne verbinding en samenwerking bij het verduurzamen van de ketens. De richtlijn is voor private én publieke sector geschikt, zodat de onderlinge samenwerking wordt versterkt. Het is, net als ISO 26000, ontworpen om ruimte te bieden voor eigen ambitie en maatwerk (het is géén saai afvinklijstje). ISO 20400 biedt veel praktische ondersteuning, omvat professioneel inkopen van uitstekende kwaliteit (de NEVI aanpak) en is compleet. Meer informatie: www.nevi.nl/mvi en www.nen.nl/mvi

De eerste toepassingen

Organisaties als Philips, AKZO, Total Nederland, BNG Bank, Eneco en UMC Utrecht hebben zich al georiënteerd op de richtlijn middels de tweedaagse training van NEVI & NEN.

Interessant is dat de publieke sector in Nederland het voortouw heeft genomen (over voorbeeldfunctie gesproken): het MVI Manifest van PIANOo is al getekend door 5 Ministeries, 3 Provincies, 22 Waterschappen en meer dan 70 gemeenten. Zij komen binnenkort allen met een MVI actieplan, gebaseerd op ISO 20400.

Gemeente Amsterdam is al in de volle breedte bezig.

Het zou mooi zijn als ook de SER sectorconvenanten en de IDH sector initiatieven gaan profiteren van dit integrale MVI denk- en handelingskader. Het (Dutch J) wiel hoeft niet opnieuw te worden uitgevonden!

Hans Kröder is lid van de NEN Normcommissies MVO (ISO 26000) en ISO 20400 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Hij was direct betrokken bij de ontwikkeling van beide richtlijnen en diverse connectie-documenten naar GRI, OESO richtlijnen en de SDG’s. Hans Kröder schreef twee praktijkboeken over de implementatie van MVO met toepassing van ISO 26000. Web: www.learn2improve.nl