Vandaag hebben de lidstaten in het kader van het bredere EU-beleid inzake de circulaire economie een reeks ambitieuze maatregelen goedgekeurd om de EU-afvalwetgeving klaar te maken voor de toekomst. De nieuwe regels – die zijn gebaseerd op de voorstellen van de Commissie in het kader van het in december 2015 gepresenteerd pakket circulaire economie – zullen bijdragen tot het voorkomen van afval of, wanneer preventie niet mogelijk is, tot het aanzienlijk opvoeren van de recycling van stedelijk en verpakkingsafval. Het storten van afval wordt uitgefaseerd en het gebruik van economische instrumenten, zoals de regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, wordt aangemoedigd.
De nieuwe wetgeving versterkt de afvalhiërarchie, dat wil zeggen het eist dat de lidstaten specifieke maatregelen nemen om prioriteit te verlenen aan preventie, hergebruik en recycling boven storten en verbranding en zo de circulaire economie helpen verwezenlijken.
Karmenu Vella, commissaris voor Milieu, Maritieme Zaken en Visserij: “De definitieve goedkeuring van de nieuwe EU-afvalwetgeving door de Raad is een belangrijk moment voor de circulaire economie in Europa. De nieuwe doelstellingen voor recycling en storten zijn eengeloofwaardige en ambitieuze verdere stap naar beter afvalbeheer in Europa. Onze belangrijkste taak is nu om ervoor te zorgen dat de beloften die zijn verankerd in dit afvalpakket in de praktijk worden omgezet. De Commissie zal al het mogelijke doen om de lidstaten te ondersteunen en ervoor te zorgen dat met de nieuwe wetgeving concrete resultaten worden geboekt.”
De Commissie had in eerste instantie in 2014 voorstellen gedaan voor nieuwe afvalregels. Die voorstellen zijn ingetrokken en in december 2015 in het kader van de agenda circulaire economie van de Commissie Juncker vervangen door ambitieuzere, meer circulaire en beter ontworpen voorstellen. Deze voorstellen zijn vervolgens aangenomen en maken nu deel uit van de EU-regelgeving.
Met de vandaag aangenomen afvalregels – de modernste ter wereld – geeft de EU een voorbeeld die anderen kunnen volgen.
De nieuwe afvalregels nader bekeken:
Streefdoelen voor de recycling van stedelijk afval:
| Tegen 2025 | Tegen 2030 | Tegen 2035 |
| 55 % | 60 % | 65 % |
Bovendien zullen strengere regels voor de berekening van de recyclingpercentages helpen om een beter beeld te krijgen van de werkelijke vooruitgang in de richting van een circulaire economie.
Nieuwe streefdoelen voor de recycling van verpakkingsafval:
| Tegen 2025 | Tegen 2030 | |
| Alle verpakkingen | 65 % | 70 % |
| Kunststof | 50 % | 55 % |
| Hout | 25 % | 30 % |
| Ferrometalen | 70 % | 80 % |
| Aluminium | 50 % | 60 % |
| Glas | 70 % | 75 % |
| Papier en karton | 75 % | 85 % |
Gescheiden inzameling
De nieuwe voorschriften voor gescheiden inzameling, die voortbouwen op de bestaande verplichting tot gescheiden inzameling voor papier en karton, glas, metaal en kunststof, zullen een positief effect hebben op de kwaliteit van secundaire grondstoffen en de mate waarin zij worden benut: de gescheiden inzameling van gevaarlijk huishoudelijk afval wordt verplicht tegen 2022, van bio-afval tegen 2023 en van textiel tegen 2025.
Uitfasering van storten
Afval storten hoort niet thuis in een circulaire economie; gestort afval kan het water, de bodem en de lucht vervuilen. Tegen 2035 moet de hoeveelheid gestort stedelijk afval worden teruggebracht tot 10 % of minder van de totale geproduceerde hoeveelheid stedelijk afval.
Stimulerende maatregelen
De nieuwe wetgeving voorziet in meer gebruik van doeltreffende economische instrumenten en andere maatregelen ter ondersteuning van de afvalhiërarchie. Producenten krijgen een belangrijke rol in deze overgang door hen verantwoordelijk te stellen voor hun producten wanneer deze afval worden. Nieuwe voorschriften voor regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid zullen ervoor zorgen dat de regelingen beter presteren en beter worden beheerd. Bovendien moeten tegen 2024 verplichte regelingen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor alle verpakkingen zijn vastgesteld.
Preventie
In de nieuwe wetgeving wordt bijzondere aandacht besteed aan afvalpreventie en worden belangrijke doelstellingen ingevoerd op het gebied van voedselverspilling in de EU en zwerfvuil op zee met het oog op het bereiken van de duurzameontwikkelingsdoelstellingen van de VN op deze gebieden.
Volgende stappen
De nieuwe regels treden in werking op de 20e dag na de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.
Achtergrond
In het kader van het EU-Actieplan voor de circulaire economie heeft de Europese Commissie op 2 december 2015 een pakket wetgevingsvoorstellen inzake afvalstoffen goedgekeurd.
Op 18 december 2017 is tussen de medewetgevers een voorlopige overeenkomst bereikt over de vier wetgevingsvoorstellen van de Commissie. Het Europees Parlement heeft de overeenkomst bekrachtigd in zijn plenaire vergadering van april 2018.
De afgelopen twee decennia hebben veel lidstaten geleidelijk hun afvalbeheer verbeterd in overeenstemming met de afvalhiërarchie van de EU. In 1995 werd gemiddeld 64 % van het stedelijk afval in de EU gestort. In 2000 was het gemiddelde gedaald tot 55 % en bedroeg het gemiddelde recyclingpercentage 25 %. In 2016 daalde het storten van huishoudelijk afval in de EU als geheel tot 24 % en was recycling toegenomen tot 46 %. Toch zijn er nog steeds uitdagingen en grote verschillen tussen de EU-landen. In 2016 werd in tien lidstaten meer dan 50 % van het huishoudelijk afval gestort en in zes daarvan werd 40 % of meer verbrand.
Meer informatie
Klik hier voor de tekst van de nieuwe richtlijnen.