In tegenspraak met wat experts in de duurzame sector denken is circulaire economie altijd nog een niche met weinig bekendheid bij het brede publiek. Dit stellen onderzoekers van de Universiteit Utrecht en accountants- en adviesbureau Deloitte in een whitepaper dat ze op 6 november hebben gepubliceerd. De belangrijkste barrière kan worden overwonnen door meer in te zetten op een innovatie-gerichte cultuur, zowel door het bedrijfsleven als door de overheid.
Geen hype
De circulaire economie is het systeem waarbij geen eindige grondstoffen worden uitgeput en waarin reststoffen opnieuw worden gebruikt. De benodigde energie komt volledig uit hernieuwbare bronnen. Volgens experts werkzaam in de duurzame sector is de circulaire economie een ware hype aan het worden in de samenleving, maar innovatiewetenschappers van de Universiteit Utrecht en Deloitte spreken dit tegen.
Interviews en enquêtes
In een whitepaper getiteld Breaking the Barriers to the Circular Economy bespreken de onderzoekers de resultaten van de grootste enquête ooit uitgevoerd in Europa over dit onderwerp; ruim 150 bedrijven, 50 overheidsambtenaren en 50 thought leaders op het gebied van duurzaamheid en circulaire economie namen deel. Conclusie: de circulaire economie speelt erg onder de professionals in de duurzame industrie, maar veel minder in de maatschappij.
Barrières overwinnen
“Uit de interviews blijkt duidelijk dat circulaire economie nog een aantal barrières moet overwinnen om voeten in aarde te krijgen in de maatschappij”, vertelt Julian Kirchherr, innovatiewetenschapper aan de Universiteit Utrecht en lead in het onderzoek. “Op basis van de interviews hebben we die barrières gecategoriseerd en geconcludeerd dat de grootste drempel zit in de bewustwording van circulaire economie bij het brede publiek. Een tweede belangrijke barrière is de prijs van eindige grondstoffen: circulaire producten kunnen daardoor moeilijk de concurrentie aan met lineaire varianten.”
“Wat opvalt in dit brede onderzoek is dat technische kant van innovaties minder als beperkend wordt gezien dan de culturele kant. voegt Anne Huibrechtse-Truijens van Deloitte daar aan toe. “Blijkbaar is het uitvinden en ontwerpen makkelijker dan onze geijkte patronen te doorbreken.”
De rol van overheid en ondernemers
Om de barrières te doorbreken spelen grote bedrijven, beginnende ondernemers en de overheid een grote rol. De overheid kan ervoor zorgen dat de prijzen op nieuw gewonnen grondstoffen stijgen. Zo wordt het voor bedrijven aantrekkelijker om materialen te hergebruiken. “Bedrijven moeten op hun beurt de stap wél maken”, stelt Huibrechtse-Truijens. “Vaak zitten grote bedrijven vast aan bestaande businessmodellen waar ze moeilijk uit komen, maar het is wel essentieel dat ze dit doen. Dit is juist een uitgelezen kans om te innoveren.”
Ten tweede kunnen beginnende ondernemers met circulaire startups eveneens het patroon doorbreken. Want waar grote bedrijven vast komen te zitten in hun bestaande business modellen, kunnen circulaire startups dat wel. Deze ontwikkelingen kunnen uiteindelijk zorgen voor de doorbraak van circulaire economie in de maatschappij.
Circulair in 2050
Kirchherr besluit: “De Nederlandse overheid heeft onlangs besloten een circulaire economie te hanteren in het jaar 2050, met een afname van 50% in ruwe materialen in 2030. Dit onderzoek laat zien dat er nog veel moet gebeuren om deze doelen te verwezenlijken.”