Cacao-producerende gemeenschappen worden geconfronteerd met armoede, kinderarbeid en ontbossing. Daarbij komt nog een snelle daling van de prijzen voor cacao. Inspanningen in de cacao-industrie om het leven van boeren, gemeenschappen en het milieu in het afgelopen decennium te verbeteren, hebben weinig effect. Dit zijn conclusies in de tweejaarlijkse Cacao Barometer, die gepubliceerd is aan de vooravond van de Wereld Cacaoconferentie in Berlijn.

Instorting van de prijs

Kleinschalige cacaoboeren in Ivoorkust – ’s werelds grootste cacaoproducent- die al worstelen met armoede, hebben hun inkomsten uit cacao in één jaar tijd met maar liefst 36% zien dalen. Een weerspiegeling van de wereldmarktprijs voor cacao, die tussen september 2016 en februari 2017 sterk daalde. Boeren dragen het risico van een vluchtige prijs; en er is geen gecoördineerde inspanning van de industrie of regeringen om zelfs maar een deel van de last van deze inkomensschok te verlichten.

Deze instorting van de prijs werd veroorzaakt door overproductie van cacao in de afgelopen jaren, ten koste van inheemse bossen. Dit kan evengoed worden toegeschreven aan de desinteresse van het bedrijfsleven in de menselijke en ecologische effecten van de levering van goedkope cacao, en aan een bijna volledig afwezige handhaving door de overheid van ecologisch beschermde gebieden.

Andere problemen naast armoede

Naast de vaak slepende armoede voor cacaoboeren, zijn er nog tal van andere problemen:

  • Een gemiddelde cacaoboer in Ivoorkust verdient slechts een derde van wat hij of zij zou moeten verdienen om een leefbaar inkomen te hebben;
  • Meer dan negentig procent van de oorspronkelijke bossen van West-Afrika is verdwenen;
  • Kinderarbeid blijft veel voorkomen in de cacaosector, met naar schatting 2,1 miljoen kinderen die alleen al in Ivoorkust en Ghana op cacaoplantages werken. Kinderarbeid is te wijten aan een combinatie van grondoorzaken, waaronder structurele armoede, verhoogde cacaoproductie en een tekort aan scholen en andere infrastructuur. Geen enkel bedrijf of overheid komt in de buurt van de door hun beloofde vermindering van kinderarbeid met 70% in 2020;
  • Een “gebroken” markt waarin boeren geen echte invloed hebben. Terwijl veel van de huidige programma’s in cacao zich richten op technische oplossingen voor het verbeteren van landbouwpraktijken, gaan de onderliggende basisproblemen over macht en politieke economie, zoals hoe de markt de prijs definieert, het gebrek aan onderhandelingskracht van boeren, marktconcentratie van multinationals en een gebrek aan transparantie en verantwoordingsplicht van zowel overheden als bedrijven.

‘Schuldig genoegen’

“Zolang armoede, kinderarbeid en ontbossing schering en inslag zijn in de cacaosector, blijft chocolade een schuldig genoegen”, aldus Antonie Fountain, co-auteur van de barometer. “De huidige aanpak lost het probleem niet op grote schaal op. Bedrijven en overheden moeten de urgentie erkennen en een verandering aanbrengen. Pogingen die minder dan 50% dekken, kunnen geen ‘oplossingen’ worden genoemd. ”

Aanbevelingen in het rapport:

  • Zorg voor netto-inkomsten als de sleutel voor alle duurzaamheidsprojecten;
  • Committeren aan een sectorbrede doelstelling om een leefbaar inkomen te realiseren;
  • Committeren aan een wereldwijd moratorium op ontbossing; focus op boslandbouw en herbebossing als milieu-oplossingen;
  • Ga van vrijwillige naar verplichte vereisten, over mensenrechten en over transparantie en verantwoording;
  • Pak de oorzaken van kinderarbeid sectorbreed aan;
  • Verhoog urgentie en ambitie om de omvang van de problemen weer te geven en veranderingen door te voeren die ook kwesties rondom macht en politieke economie aanpakken, niet alleen op technisch niveau.

Cacao Barometer

Klik hier om de Cacao Barometer 2018 te downloaden (pdf), of klik op www.cocoabarometer.org

De Cacao Barometer wordt tweejaarlijks gepubliceerd door een wereldwijd consortium van maatschappelijke organisaties: ABVV-FGTB / Horval (België), FNV (Nederland), Green America (VS), Hivos (Nederland), Inkota Netzwerk (Duitsland), International Labor Rights Forum (VS), Mondiaal FNV (Nederland), Oxfam (VS, Nederland , België), Public Eye (Zwitserland), Solidaridad (Nederland), Stop The Traffik (Australië / Nederland), Südwind Institut (Duitsland) en het VOICE-netwerk (Global).

Toelichting foto: Bij de opening van de Wereld Cacaoconferentie in Berlijn op 22 april, hebben kinderen van diverse scholen de gedelegeerden toegesproken om te zeggen dat ze geen kinderarbeid van andere kinderen willen om chocolade te kunnen eten. Daarna hielden de kinderen een korte demonstratie in Berlijn. Andrews Tagoe, die zich vanuit de Ghanese landarbeidersbond GAWU al vele jaren bezighoudt met het bestrijden van kinderarbeid, vertelde de kinderen hoe belangrijk internationale solidariteit is. En dat druk op de grote cacaobedrijven nodig blijft. Foto: Corrie Roeper.