Op dinsdag 30 november overhandigde een Europees consortium van Carbon Farmers een white paper boordevol beleidsaanbevelingen aan Europese klimaatcommissaris Frans Timmermans. Met de beleidsaanbevelingen in hun white paper vragen de Carbon Farmers om het Europese klimaatbeleid zodanig in te richten dat het zoveel mogelijk boeren motiveert om met koolstofbinding in de bodem aan de slag te gaan. Dat kan het beste vanuit stimulerende regelgeving en een eerlijke beloning. Frans Timmermans heeft het white paper enthousiast ontvangen en gaf aan blij te zijn met de praktische tips hoe carbon farming aantrekkelijk gemaakt kan worden voor zo veel mogelijk Europese boeren.

ZLTO is één van de zeven organisaties die binnen een Europees samenwerkingsproject van carbon farming een verdienmodel voor de boer maakt. Boeren met hun boerenland leveren de maatschappij immers een unieke dienst, omdat ze in hun dagelijkse landbouwpraktijk CO2 uit de atmosfeer verwijderen en voor lange tijd als koolstof in de bodem opslaan.

Voordelen op een rijtje

En carbon farming kent zelfs dubbeldoelen. Naast het verwijderen van CO2 uit de lucht door vastlegging in de bodem brengt het ook een betere bodemvruchtbaarheid, biodiversiteitsherstel, waterconservering, klimaatadapatie van teelten en zodoende een duurzame voedselproductie in Europa. Dit vraagt extra inspanningen van de boer en dat is de reden waarom hier een eerlijke beloning tegenover moet staan:

Pilots in Europa

De Europese Unie is een belangrijke partner voor de toekomst van carbon farming. De EU heeft namelijk een ambitieuze klimaatagenda die onlangs tijdens de internationale klimaatconferentie in Glasgow door klimaatcommissaris Frans Timmermans nog eens nadrukkelijk op tafel is gelegd. In 2030 wil de EU 55% van de broeikasgasemissies gereduceerd hebben en in 2050 moet Europa klimaatneutraal zijn. Hierin ziet Timmermans een belangrijke rol voor de landbouw, want de landbouw is één van de weinige sectoren die op een natuurlijke manier CO2 uit de lucht halen en voor lange tijd vastleggen. In het Europese samenwerkingsproject Carbon Farming is de afgelopen vier jaar in diverse pilots gewerkt met vormen van beloning voor koolstofvastlegging. Melkveehouder Peter van Adrichem uit het Zuid-Hollandse Melissant is koolstofboer van het eerste uur. Hij zat aan de gesprekstafel met de klimaatcommissaris: “Het is heel fijn dat Timmermans luistert naar verhalen van koolstofboeren uit het veld. Omdat ik al langer met carbon farming bezig ben, lijkt het simpel, maar ik heb hem uitgelegd dat de praktijk weerbarstig is en dat maatregelen om koolstof te binden in de bodem ook leiden tot meer kosten en risico’s waar eigenlijk niet direct opbrengsten tegenover staan. Hij was daarin erg geïnteresseerd.”

Wijze lessen

De ervaringen uit deze pilots vormen de basis van het white paper en geeft voeding aan het ‘EU Carbon Farming Initiative’ dat eind dit jaar het levenslicht ziet. In het kort is het advies: zorg voor (1) stimulerende regelgeving, (2) een eerlijke beloning en (3) stimuleer de private markt door het ontwikkelen van betrouwbare borging naar internationaal geldende standaarden. Een stimulerend Europees beleid met een goed verdienmodel voor boeren maakt het voor boeren aantrekkelijk om aan de slag te gaan met carbon farming. Koolstofboer Peter van Adrichem hierover: “Ik heb ook op een stukje tegenstrijdige regelgeving gewezen, zoals rond blijvend grasland. Met grasland kan veel koolstof worden vastgelegd, dat heb ik zelf gemerkt op mijn boerenbedrijf. Maar de regelgeving rond blijvend grasland leidt er juist toe dat boeren hun grasland eerder scheuren om waardedaling van de grond te voorkomen.”

Carbon farming in een week

De Europese carbon farmers willen vooral praktisch aan de slag. Daarom doen ze zeven beleidsaanbevelingen van de hand, één voor elke dag van de week, om te benadrukken dat binnen een week een wereld van verschil gemaakt kan worden. Melkveehouder Peter van Adrichem wijst op het belang: “Ik vind het belangrijk om te weten hoeveel koolstof ik vastleg met de maatregelen die ik uitvoer. Meten is weten. Een betrouwbaar protocol is onmisbaar om Carbon Farming te laten landen bij boeren, bedrijven en overleden. Het moet natuurlijk wel kloppen.”

  • Op maandag start de week met een integraal beleidskader waarin de verschillende beleidsdoelen voor de landbouw (klimaat, bodem, biodiversiteit, water, duurzame voedselvoorziening) elkaar gaan versterken in plaats van tegenwerken. Daarbij is het essentieel dat de boer ruimte krijgt om dit beleid flexibel in te vullen, passend bij de eigen bedrijfssituatie.
  • Op dinsdag volgt de uitvoering, waarbij meteen aandacht moet komen voor kennis, want er moet nog veel geleerd worden op het gebied van carbon farming.
  • Op woensdag moet belemmerende regelgeving weggenomen worden.
  • Op donderdag en vrijdag wordt gewerkt aan het verdienmodel op basis van inspanning en op basis van resultaat en via hybride beloningsvormen met stapeling van publieke en private beloningen.
  • Zodat de boer op zaterdag kan genieten van een reëel inkomen voor carbon farming. En een eenvoudige administratie en een veilig datasysteem moeten ervoor zorgen dat de boer op zondag nog tijd over heeft voor andere zaken.
    Carbon farming conferentie

Op 8 en 9 december 2021 staat de online conferentie ‘Incentivising carbon farming’ op de agenda. Deze conferentie wordt georganiseerd vanuit het Europese samenwerkingsproject van carbon farmers. Tijdens de conferentie gaan boeren, beleidsmakers, kennisinstituten en andere stakeholders samen in gesprek over verdienmodellen en de beleidsaanbevelingen. Deze conferentie is voor iedereen gratis digitaal toegankelijk. De eerste conferentiedag staat in het teken van een plenair programma en 9 december zijn er gedurende de hele dag interessante workshops over bijvoorbeeld lokale koolstofplatformen, veelbelovende koolstoftechnieken en er worden meerdere pilot projecten besproken waarin de verdienmodellen zijn toegepast.
Het totale programma en tickets vind je hier.

Europese Carbon Farmers

Carbon farming is een Interreg North Sea Region Project en werd tot uitvoering gebracht met zeven partners uit Nederland, Duitsland, België en Noorwegen: ZLTO, Thünen Institute, Bionext, InnovatieSteunpunt, Inagro, 3N Kompetenzzentrum and Norks Landbruksradgiving.