De blockchaintechnologie kan een belangrijke rol spelen bij het inzichtelijker en transparanter maken van de productieketen. De technologie maakt het mogelijk om ontwikkelingen en transacties bij toeleveranciers in de keten wereldwijd nagenoeg ‘realtime’ te volgen, meer controle uit te oefenen op mogelijke risico’s in de keten en deze risico’s zoveel mogelijk te beperken. De blockchain kan bovendien zorgen voor meer transparantie in de activiteiten die in de waardeketen plaatsvinden. Hierdoor kunnen bedrijven hun klanten bijvoorbeeld meer inzicht geven in de herkomst van producten. Dat betekent dat de blockchain een volledig geaggregeerd en transparant beeld kan geven van de volledige toeleveringsketen, één van de eisen van de verplichte ‘due diligence’ waarmee productiebedrijven te maken hebben. Dit blijkt uit onderzoek van KPMG naar de vraag of de blockchaintechnologie van waarde kan zijn voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. De afgelopen maanden verrichtten de OESO, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, en KPMG onderzoek naar blockchain projecten die maatschappelijk verantwoord ondernemen tot doel hadden. Het gezamenlijke studierapport is gisteren gepresenteerd op het Blockchain Policy Forum van de OESO in Parijs.
Ideale bouwstenen voor transparante keten
“Productieketens zijn vaak lastig te overzien”, constateert Jerwin Tholen van KPMG Sustainability. Tholen: “Maar bedrijven zijn wel verantwoordelijk voor de effecten van hun onderneming op mens en milieu, ook in de toeleveringsketen. In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen is het dan ook van groot belang dat een onderneming weet wat er in de keten speelt en weet wat de risico’s zijn. Due diligence speelt hierbij een belangrijke rol, het in kaart brengen van de risico’s van bedrijfsactiviteiten en aangeven hoe met deze risico’s wordt omgegaan. Hierbij kan het gaan om mensenrechten, arbeidsomstandigheden, milieu en corruptie. In elk land dat een rol speelt in de keten en voor elk product gelden andere risico’s en zijn de gevolgen verschillend. De aard en de omvang van due diligence zijn afhankelijk van de context waarin de onderneming opereert. Bedrijven moeten weten wat er in hun keten speelt en moeten maatregelen nemen om eventuele risico’s te minimaliseren. Kerndilemma’s in maatschappelijk verantwoord ondernemen binnen waardeketens zijn met name de fragmentatie van informatie over de vele spelers, de juistheid van de informatie en de traceerbaarheid door de waardeketen heen. De aan blockchain toegeschreven eigenschappen van niet-muteerbare transacties, die cryptografisch beveiligd in een gedeeld transactieregister worden opgeslagen, vormen de ideale bouwstenen om de waardeketen transparanter te maken en beter te kunnen controleren.”
Nadenken over IT op organisatieniveau
Volgens Dennis de Vries, lead van KPMG Digital Ledger Services, loopt vrijwel ieder blockchain project tegen dezelfde uitdagingen aan. De Vries: “Om daadwerkelijk tot verbetering te komen zijn samenwerking binnen de waardeketen, standaardisatie van het data model en een duidelijke governance structuur essentieel. Vaak wordt over het hoofd gezien dat transacties in de blockchain die fysieke goederen vertegenwoordigen slechts zo betrouwbaar zijn als de link tussen het fysieke goed en de blockchain. Door het onveranderlijke karakter van een blockchain hebben bedrijven toegang tot alle essentiële informatie die door de toeleveranciers in de hele keten is verstrekt. Dit betekent dat alle informatie controleerbaar is. Het ‘uploaden’ van informatie blijft echter mensenwerk, waardoor niet alle informatie waardevol is. Dat betekent dat de menselijke input zoveel mogelijk moet worden beperkt door gegevens automatisch via het internet te uploaden naar de blockchain. Daarnaast zijn periodieke controles noodzakelijk bij toeleveranciers in de hele keten om ervoor te zorgen dat de informatie die in de blockchain wordt ingevoerd overeenkomt met de realiteit. De blockchaintechnologie biedt wat dat betreft grote voordelen. Een gedeeld real-time transactieregister voor goederen kan een grote mate van transparantie bieden. Maar de grootste toegevoegde waarde lijkt dat organisaties onder de vlag van blockchain projecten voor het eerst daadwerkelijk beginnen na te denken over het inrichten van IT systemen op waardeketenniveau in plaats van op organisatieniveau.”
