Elk jaar worden in Nederland ruim 1,5 miljoen matrassen afgedankt. Deze afvalberg, die het veld van de Johan Cruijff ArenA zou kunnen vullen tot aan het dak, komt voor bijna twee derde in verbrandingsovens terecht. De verbranding van oude matrassen heeft niet alleen een groot verlies van materiaal en een hoge CO₂-uitstoot tot gevolg, maar leidt ook tot beschadiging van verbrandingsovens omdat matrassen bijzonder goed branden. Een alternatief voor verbranding is het recyclen van matrassen door een matras naar de milieustraat te brengen. In ruim een kwart van de gevallen wordt een oud matras echter nog aan de straat gezet: in totaal jaarlijks naar schatting zo’n 370.000. Dit is problematisch, omdat een matras schoon en droog moet zijn om gerecycled te kunnen worden. Nederlanders geven als belangrijkste reden aan voor gemak te kiezen: 73 procent zegt dat vervoer naar de milieustraat lastig te organiseren is en de helft dat op straat zetten eenvoudigweg gemakkelijker is. Een effectieve manier om de verbranding van matrassen te voorkomen is volgens ABN AMRO om producenten en gemeenten verantwoordelijk te maken voor het ophalen van matrassen.
9 op de 10 consumenten bereid bij aankoop van matras extra te betalen voor recycling
Als alle matrassen gerecycled worden, kan volgens ABN AMRO de komende tien jaar 185.000 ton CO₂ worden bespaard. Dat is hetzelfde als 1,2 miljoen retourvluchten tussen Amsterdam en Parijs. Door de grote verbrandingswarmte van matrassen moeten afvalverwerkers bovendien regulier afval weigeren. Dit maakt verbranding erg duur: zo’n 300 euro per ton matrassen. Aangezien consumenten vaak niet bereid zijn om zelf naar de milieustraat te gaan, vragen producenten nu nog vaak een aparte bijdrage voor het innemen van een oud matras. Uit onderzoek van ABN AMRO blijkt echter dat deze bestaande methode slecht werkt: 59 procent is niet bereid om apart te betalen voor het innemen van een oud matras. Dit betekent niet dat zij geen bijdrage willen doen. Voor een verwijderingsbijdrage – een verplichte bijdrage aan de producent voor het ophalen en recyclen van een oud matras verwerkt in de aankoopprijs – blijken Nederlanders wel degelijk open te staan. Bijna de helft van de consumenten is zelfs bereid hiervoor 10 euro of meer te betalen. Tegelijkertijd geeft slechts 9 procent aan niet bereid te zijn een verwijderingsbijdrage te betalen bij de aankoop van een nieuw matras. Hieruit blijkt dat het moment en de manier waarop consumenten een bijdrage in de recyclingkosten leveren erg belangrijk is.
Bijna driekwart consumenten bereid extra te betalen voor duurzaam matras
Om de kosten van recycling te drukken, is het ook cruciaal dat producenten inzetten op het verduurzamen van matrassen. Zo is een duurzamer matras eenvoudiger tot restmateriaal te verwerken. Liefst 72 procent van de consumenten is bereid meer te betalen voor een matras met een duurzaamheidslabel. “Om het grootschalig recyclen van matrassen mogelijk te maken dient de hele keten anders te worden georganiseerd. De route naar recycling moet minstens zo eenvoudig worden als het aan de straat zetten van een matras. Daarvoor is het erg belangrijk dat de inzameling van matrassen wordt verbeterd. Kansrijk is de invoering van een verwijderingsbijdrage, omdat de consument hiervoor open blijkt te staan en de kosten hiermee kunnen worden gedekt”, zegt Arnold Mulder, Sector Banker Energy van ABN AMRO. “Hoewel verbranding van matrassen nog steeds een hoofdpijndossier is, lijken oplossingen dus wel in zicht. Als de overheid en het bedrijfsleven hierin slagen, kunnen hieruit waardevolle circulaire lessen worden getrokken. Door de lessen van matrasrecycling breder toe te passen kunnen uiteindelijk ook de ketens van andere producten verduurzaamd worden.”
