Sieraden- en horlogebedrijven moeten meer doen om ervoor te zorgen dat hun toeleveringsketens vrij zijn van mensenrechtenschendingen, aldus Human Rights Watch in een vandaag uitgebracht rapport, in de aanloop naar Valentijnsdag. Daarnaast doen maatschappelijke organisaties en vakbonden samen een beroep op de sieradenbranche om haar inkooppraktijken te verbeteren.
Het 99 pagina’s tellende rapport, The Hidden Cost of Jewelry: Human Rights in Supply Chains and the Responsibility of Jewelry Companies (“De verborgen kosten van sieraden: Mensenrechten in toeleveringsketens en de verantwoordelijkheid van de sieradenbranche”), onderzoekt de inkoop van goud en diamanten door 13 grote sieraden- en horlogemerken die gezamenlijk jaarlijks meer dan US $ 30 miljard omzetten – ongeveer 10 procent van de wereldwijde sieradenverkoop.
Het rapport beschrijft ook de slechte omstandigheden waaronder de kostbare mineralen en metalen soms worden gedolven. Kinderen zijn gewond geraakt en zelfs omgekomen tijdens hun gevaarlijke werk in kleinschalige goud- of diamantmijnen. Gemeenschappen hebben te kampen met gezondheids- en milieuschade omdat mijnen de waterlopen hebben vervuild met giftige chemicaliën. En burgers hebben enorm geleden onder het misbruik door gewapende groepen of regeringen die zichzelf hebben verrijkt door mijnbouw.
“Veel juweliers kunnen meer doen om erachter te komen of hun goud of diamanten besmet zijn door kinderarbeid of andere mensenrechtenschendingen”, zegt Juliane Kippenberg, adjunct kinderrechtendirecteur bij Human Rights Watch. “Wanneer iemand voor deze Valentijnsdag een sieraad koopt voor zijn geliefde, moeten ze hun juwelier vragen wat ze hebben gedaan om meer te weten te komen over de herkomst.”
Human Rights Watch heeft uitgebreid onderzoek gedaan in diverse landen waar misbruik, met name tegen kinderen, de toeleveringsketen bezoedelt. In een rapport uit 2015 over de Filippijnen beschreef een 16-jarige jongen hoe hij bijtend in een luchtslang onder water op zoek gaat naar goud, met het risico om te verdrinken.
Kostbare mineralen en stenen worden gedolven in tientallen landen over de hele wereld en vervolgens doorgaans verhandeld, geëxporteerd en verwerkt in andere landen. Hoewel hun toeleveringsketens lang en complex kunnen zijn, hebben juweliers en horlogemakers de verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat hun handelingen in geen enkele schakel van deze ketens bijdragen aan schendingen van de mensenrechten.
Human Rights Watch ontdekte dat de meeste van de 13 sieradenbedrijven niet voldoen aan de internationale normen voor verantwoorde inkoop. Volgens de United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights moeten bedrijven waarborgen inbouwen die bekend staan als “mensenrechten due diligence” – een proces om de gevolgen voor de mensenrechten in hun toeleveringsketens te op te sporen, te voorkomen, aan te pakken en te verantwoorden. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft deze aanpak verder ontwikkeld in haar Due Diligence Guidance for Responsible Supply Chains of Minerals from Conflict-Affected and High-Risk Areas, de toonaangevende due diligence-norm voor mineralen.
De praktijken van de 13 sieradenbedrijven die Human Rights Watch onderzocht verschillen aanzienlijk. Terwijl sommige bedrijven belangrijke stappen hebben gezet om de mensenrechtenrisico’s in de goud- en diamanttoeleveringsketen aan te pakken, vertrouwen andere gewoon op de onbewezen toezeggingen van hun leveranciers. De meeste bedrijven kennen geen volledige traceerbaarheid van hun goud en diamanten en houden onvoldoende rekening met mensenrechtenrisico’s. De meeste bedrijven publiceren ook geen uitgebreide rapporten over hun inspanningen voor verantwoorde inkoop en publiceren ook niet de namen van hun leveranciers.
Tien van de bedrijven reageerden op het verzoek om informatie: Boodles, Bulgari, Cartier, Chopard, Christ, Harry Winston, Pandora, Signet (moederbedrijf van Kay Jewelers, Zales, Ernest Jones en H. Samuel), Tanishq en Tiffany. Drie reageerden niet: Kalyan, Rolex en TBZ. Op basis van informatie die publiekelijk beschikbaar is of door de bedrijven wordt verstrekt, rangschikte Human Rights Watch de 13 bedrijven volgens specifieke criteria voor verantwoorde inkoop, waaronder inspanningen om mensenrechtenrisico’s te beoordelen en aan te pakken, het zorgen voor traceerbaarheid van de producten en publieke rapportage over de activiteiten van het bedrijf.
Human Rights Watch ontdekte dat geen van de 13 als ‘uitstekend’ kon worden gerangschikt, maar één bedrijf – Tiffany en Co – wordt ‘sterk’ genoemd in het nemen van belangrijke stappen in de richting van verantwoord inkopen, en vier – Bulgari, Cartier, Pandora en Signet – ‘gematigd’, voor het nemen van enkele belangrijke stappen op het gebied van verantwoord inkopen.
Vier anderen – Boodles, Chopard, Christ en Harry Winston – werden gerangschikt als ‘zwak’ voor het nemen van enkele stappen in de richting van verantwoord inkopen, en Tanishq als ‘erg zwak’, vanwege het ontbreken van enige stappen richting verantwoord inkopen. De drie bedrijven die niet hebben gereageerd zijn niet gerangschikt omdat ze geen informatie over hun inkoopbeleid en -praktijken vrijgeven.
Human Rights Watch stelde ook vast dat bestaande initiatieven op het gebied van verantwoorde inkoop, zoals het Kimberley Procesvoor diamanten en certificering door de Responsible Jewellery Council, op zich niet voldoende waarborg bieden dat diamanten of goud worden gewonnen zonder dat er misbruik aan te pas komt. Het Kimberley Proces is vooral gericht op diamanten gerelateerd aan rebellengroeperingen, is alleen van toepassing op ruwe diamanten en legt geen directe verantwoordelijkheid bij bedrijven.
De Responsible Jewellery Council, een branchegroep met meer dan 1000 leden, kent gebrekkige normen, bestuur en certificeringssystemen. De raad zou haar normen en inspectieprocedures moeten versterken om de lat voor verantwoorde inkooppraktijken voor de industrie hoger te leggen, aldus Human Rights Watch.
“Te veel bedrijven wijzen op hun lidmaatschap van de Responsible Jewellery Council als zijnde al het bewijs dat ze nodig hebben aan verantwoord inkopen, maar dit is niet genoeg om zeker te zijn van een echt schone toeleveringsketen,” zegt Kippenberg.
Veel sieradenbedrijven voldoen niet aan de internationale normen, maar sommige hebben goede praktijken ontwikkeld die op grotere schaal kunnen worden overgenomen. Onder de onderzochte bedrijven staat Tiffany and Co. er om bekend zijn goud terug te kunnen traceren tot in de mijn, en voor zijn grondige beoordeling van de gevolgen voor de mensenrechten. Cartier koopt de volledige opbrengst van een “model”-goudmijn in Honduras. De Zwitserse juwelier Chopard heeft met kleinschalige mijnbouwcoöperaties in Latijns-Amerika samengewerkt om de arbeidsomstandigheden te verbeteren, en betrekt uit die mijnen ook zijn grondstoffen. Pandora valt op door het bekendmaken van mensenrechtenrisico’s die zijn vastgesteld tijdens zijn inspecties.
Een groeiend aantal kleinere juweliers probeert hun goud te betrekken bij kleinschalige mijnen waar de rechten worden gerespecteerd, vaak met de hulp van NGO’s.
“Het is hartverwarmend om te zien dat sommige sieradenbedrijven, groot en klein, stappen in de goede richting zetten,” zei Kippenberg. “Hun acties laten zien dat verandering mogelijk is.”
Twee van de bedrijven hebben sindsdien beloofd om specifieke stappen te zetten om hun praktijk te verbeteren. De Britse juwelier Boodles is begonnen met gesprekken met zijn diamantleveranciers over hun due diligence op het gebied van de mensenrechten en startte zijn eerste verantwoord-inkopen-inspectie. Het bedrijf heeft beloofd een uitgebreide gedragscode voor zijn goud- en diamantleveranciers te ontwikkelen en openbaar te maken, om publiekelijk te berichten over zijn due diligence met betrekking tot mensenrechten vanaf 2019, en om strengere mensenrechtenbeoordelingen uit te voeren. De Duitse juwelier Christ beloofde zijn gedragscode voor leveranciers en andere informatie over zijn due diligence inspanningen op het gebied van mensenrechten in 2018 te publiceren.
Alle sieradenbedrijven moeten sterke waarborgen met betrekking tot mensenrechten invoeren en publiekelijk verslag uitbrengen over hun acties, aldus maatschappelijke groeperingen en vakbonden in hun gezamenlijke oproep. Human Rights Watch startte ook een publieke campagne, #BehindTheBling [start op 8 februari], om druk uit te oefenen op juweliers.
Bij het kopen van sieraden zouden klanten moeten vragen waar die sieraden vandaan komen en welke stappen de winkelier heeft genomen om te achterhalen of de mensenrechten worden gerespecteerd in de mijnen van herkomst, aldus Human Rights Watch. Met name de ambachtelijke en kleinschalige mijnbouw kan de lokale gemeenschappen ten goede komen.
“Een toenemend aantal klanten wil zeker weten of de sieraden die ze kopen niet hebben bijgedragen tot mensenrechtenschendingen”, zegt Kippenberg. “Sieradenbedrijven zijn het aan hun klanten en aan de gemeenschappen die door hun bedrijven zijn getroffen, verplicht om hun grondstoffen op een verantwoorde manier in te kopen en publieke controle op hun handelingen mogelijk te maken.”
