Een circulaire maatschappij wordt steeds belangrijker. Om de transitie naar een circulaire economie goed vorm te kunnen geven, is het van belang om circulariteit goed meetbaar te kunnen maken. Promovendus Arjen Wierikx ontwikkelde samen met Route Circulair de circulaire volwassenheidsmeting. Op basis van tien thema’s, zoals strategie, product & dienst en vaardigheden, geeft de meting inzicht in hoe een organisatie ervoor staat op het gebied van circulariteit. Ook geeft het organisaties passend advies hoe zij op basis van de uitkomsten hun circulariteit kunnen verbeteren. Momenteel wordt het instrument in de regio Utrecht uitgezet.
“Het instrument is een vragenlijst die bedrijven invullen, en aan het einde krijgen ze een link naar een resultatenomgeving. Hier kunnen ze per thema zien waar ze staan op het gebied van circulariteit en krijgen ze tips en adviezen om hun circulariteit te verbeteren,” legt Arjen Wierikx uit. “Een belangrijk doel van de circulaire volwassenheidsmeting is bewustwording creëren bij bedrijven over oa de grondstoffentransitie, die net zo belangrijk is als de energietransitie (om misschien nog wel belangrijker). Veel bedrijven zijn zich nog niet bewust van de eindigheid van grondstoffen, en daar willen we verandering in brengen.”
‘Momenteel zijn er zo’n 125 instrumenten beschikbaar die circulaire prestaties meten. Er zit echter weinig samenhang tussen deze instrumenten. “Veel van deze instrumenten hebben een productfocus en richten zich vooral op materiaal en levenscyclusanalyse. Er is daarin weinig aandacht voor de menselijke component en de totale impact van een organisatie op duurzaamheid. Daarom hebben we ervoor gekozen om ons te richten op een meer systemische benadering en een totaalmodel te ontwikkelen voor bedrijven om hun circulaire prestaties in kaart te brengen.”
Het ontwikkelen van een laagdrempelig en toegankelijk instrument was een grote uitdaging voor het team. “We wilden dat niet alleen grote bedrijven zoals ASML en Philips ermee aan de slag konden, maar ook het midden- en kleinbedrijf (MKB) uit verschillende sectoren,” aldus Wierikx. “Daarom hebben we bewust gekozen voor eenvoudig taalgebruik en een beperkte vragenlijst in de tool van 50 vragen. We willen dat alle bedrijven, ongeacht hun omvang of sector, de mogelijkheid hebben om zich circulair te verbeteren.”
Instrument een grote mijlpaal
De circulaire volwassenheidsmeting is een belangrijke mijlpaal in het promotieonderzoek van Wierikx. Op basis van het huidige instrument gaat Wierikx een wetenschappelijk artikel schrijven. Het doel is om daarmee onderzoek wetenschap en praktijk samen te brengen. “Samen met Route Circulair, met wie ik in de ontwikkeling van de tool samenwerk, wil ik een instrument kunnen bieden dat wetenschappelijke onderbouwd is en tegelijkertijd praktisch toepasbaar voor bedrijven.
Wierikx benadrukt dat het instrument nog verder gevalideerd en wetenschappelijk onderbouwd dient te worden. “We willen een gevalideerd totaalmodel bouwen dat bedrijven inzicht geeft in hun circulaire volwassenheid, hen helpt bij het identificeren van groeimogelijkheden om meer circulair te opereren en instrumenten aanreikt om dit mogelijk te maken. Daarnaast willen we de verzamelde data gebruiken als benchmark om bedrijven te vergelijken en adviezen te geven op basis van best practices.”
Huidig onderzoek en meedoen
De circulaire volwassenheidsmeting wordt momenteel uitgezet bij bedrijven in de regio Utrecht en verspreid via LinkedIn. Daarnaast worden er interviews gehouden bij bedrijven om dieper in te gaan op de meting. De verzamelde data zal worden gebruikt om het model door te ontwikkelen en bedrijven advies te geven op basis van hun specifieke situatie.
De huidige meting is tot begin juni 2023 te benaderen. Vervolggesprekken zijn inmiddels opgestart om ook in andere regio’s en/of sectoren een vergelijkbare meting te doen.
Bedrijven die geïnteresseerd zijn in de circulaire volwassenheidsmeting kunnen (tot begin juni 2023) via deze vragenlijst het instrument invullen. De resultaten worden anoniem verwerkt en zullen worden gebruikt om bedrijven te helpen bij hun circulaire ontwikkeling en de transitie naar een duurzame toekomst.