Dat terwijl alle bedrijven en sectoren te maken krijgen met een verminderde beschikbaarheid van essentiële natuurlijke hulpbronnen. Dat blijkt uit een onderzoek van accountants- en adviesorganisatie PricewaterhouseCoopers (PwC) als onderdeel van een VN-studie(2) (UNEP) naar de economische impact van verlies aan biodiversiteit en ecosystemen. PwC roept bedrijven in het internationale jaar van de biodiversiteit (2010) op hun impact op en afhankelijkheid van biodiversiteit te meten, te managen en vervolgens te verkleinen om de continuïteit van hun organisatie te waarborgen.

Verlies aan biodiversiteit 2 tot 4,5 biljoen dollar

Biodiversiteit wordt omschreven als de rijkdom aan leven om ons heen in alle mogelijke vormen en soorten. Van dieren en planten tot volledige ecosystemen zoals het tropisch regenwoud. Bedrijven hebben hier een grote impact op. Bijvoorbeeld door overexploitatie, vervuiling of een bijdrage aan klimaatverandering. Het jaarlijkse verlies aan biodiversiteit wordt in het VN-onderzoek “The Economics of Ecosystems and Biodiversity” (TEEB) dan ook geschat op 2 tot 4,5 biljoen dollar. Een ontwikkeling met een grote impact op de beschikbaarheid van natuurlijke hulpbronnen, ook wel omschreven als ecosysteemdiensten. Denk daarbij aan het verstrekken van producten (zoals water voor de productie van voedingsmiddelen en hout voor verpakkingen of papier ), regulerende diensten (zoals het bestuiven van gewassen door bijen) en culturele diensten (zoals mogelijkheid tot recreatie en toerisme).

“Dit brengt grote risico’s met zich mee aangezien we in een wereld leven waar we meer verbruiken dan de beschikbare biocapaciteit (de mate waarin de aarde kan voorzien in onze behoeftes)”, zegt Klaas van den Berg, verantwoordelijk voor de duurzaamheidspraktijk van PricewaterhouseCoopers. Risico’s van biodiversteitsverlies zijn onder andere toegang tot land, zekerheid van aanbod van grondstoffen, voldoen aan regelgeving en reputatieschade. “Bedrijven zullen hier een duidelijke strategie op moeten ontwikkelen om hun impact op en afhankelijkheid van biodiversiteit te meten, managen en verkleinen. Dat betekent dat we een prijskaartje moeten hangen aan biodiversiteitsverlies en de echte waarde moeten bepalen van – als vanzelfsprekend beschouwde – zaken als schoon water en schone lucht. Dit biedt zeker kansen voor het bedrijfsleven. Investeerders houden in toenemende mate rekening met biodiversiteitsrisico’s, gecertificeerde landbouwproducten blijken een enorme groeimarkt, duurzaam toerisme is booming business en opslag van carbon wordt steeds lucratiever.”

Belang biodiversiteit onvoldoende onderkend door Nederlands bedrijfsleven

Uit de jaarverslagen en duurzaamheidsverslagen van Nederlandse koplopers op het gebied van duurzaamheid, blijkt dat zij nog onvoldoende bewust zijn van de impact van biodiversiteitsverlies op de bedrijfsvoering. Zo ziet slechts twintig procent van de top 25 bedrijven uit de Transparantie Benchmark, biodiversiteit als een belangrijk strategisch thema. Bijna zeventig procent stipt het onderwerp slechts globaal aan of meldt er helemaal niets over. Een zeer klein aantal Nederlandse organisaties neemt echt stappen op het gebied van biodiversiteit, bijvoorbeeld door onderdeel uit te maken van het Eco-system Valuation Initiative. Een initiatief waarbij organisaties een waarde proberen toe te kennen aan hun impact op biodiversiteit.

Vat krijgen op biodiversiteit

Biodiversiteit is voor veel organisaties een moeilijk grijpbaar en complex thema. “Dat is ook één van de belangrijkste redenen, waarom de grote meerderheid van Nederlands topbedrijven onvoldoende aandacht heeft besteed aan het onderwerp”, stelt Van den Berg. “Biodiversiteit zit namelijk overal in. Van het schaarser worden van schoon water om bier te brouwen tot het opraken van edele metalen voor ICT toepassingen. We moeten ecosystemen gaan zien als een onderdeel van onze ‘assets’ net als onze fabrieken en machines, en moeten hier dus ook een economische waarde aan koppelen. Daarmee komt ook een scala aan kansen voor bedrijven in zicht: duurzame ketens zekerstellen, het creëren van markten voor ecosysteemdiensten (bijv. CO2 en water), het steunen van behoud en herstel van biodiversiteit en het investeren in innovatie en onderzoek.”

Een nieuwe vorm van produceren en consumeren

“De huidige vorm van ondernemen is niet houdbaar op de lange termijn”, aldus Van den Berg. “In ons huidige consumptiepatroon consumeren we jaarlijks al ruim meer dan de aarde produceert. Daarom is het zo belangrijk niet te wachten om met biodiversiteit aan de slag te gaan.” PwC onderscheidt daarin vier stappen. Begin met het in kaart brengen van de huidige processen en capaciteiten voor risicomanagement. Evalueer vervolgens potentiële biodiversiteitsrisico’s. Ontwikkel en implementeer een strategie om de organisatie voor te bereiden en te beschermen en communiceer tot slot je positie aan stakeholders en beïnvloed beleid op een positieve manier. Door op tijd te handelen worden niet alleen risico’s vermeden, maar kan ook een leiderschapspositie worden ingenomen in het beschermen van ecosystemen en biodiversiteit.

Voetnoten

1) Jaarlijks onderzoek in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken naar de kwaliteit van duurzaamheidsverslaglegging in Nederland

2) The Economics of Ecosystems and Biodiversity (TEEB) is een onderzoek van de UN Environment Programme (UNEP) gecoördineerd door de International Union for Conservation of Nature (IUCN), met steun van de Duitse, Nederlandse en Noorse overheid en de EU.