Duurzaamheid is niet langer een nice-to-have, maar een essentieel onderdeel van bedrijfsvoering. Steeds meer bedrijven worden geconfronteerd met rapportageverplichtingen, klantvragen en de druk om transparant te zijn over hun impact. Maar hoe bepaal je wat je moet meten en rapporteren? Begrippen zoals organisatie-footprint (corporate footprint), product carbon footprint (PCF) en life cycle assessment (LCA) worden vaak door elkaar gebruikt, maar ze hebben elk een eigen focus en toepassing.

In dit artikel leggen we uit wat deze termen betekenen, wanneer je welke aanpak kiest, en hoe je hiermee de juiste stappen zet voor jouw bedrijf.

Organisatie-footprint: het grote plaatje

Een organisatie-footprint (ook wel corporate footprint) kijkt naar de CO₂-uitstoot van je hele bedrijf voor één bepaald jaar. Dit omvat alles: van de energie die je kantoor verbruikt, tot de uitstoot van je wagenpark en het transport van je producten.

De berekening volgt vaak de richtlijnen van het Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol) Corporate Standard, dat de uitstoot verdeelt in:

  • Scope 1: directe uitstoot (bijvoorbeeld door je eigen voertuigen of machines);
  • Scope 2: indirecte uitstoot door energieverbruik (zoals elektriciteit en verwarming); en
  • Scope 3: indirecte uitstoot door je toeleveringsketen en het gebruik van je producten (zoals ingekochte materialen, afval, transport door derden).

Een organisatie-footprint is essentieel als je:

  • Moet voldoen aan rapportage-eisen, zoals de Europese CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive);
  • Reductiedoelen wil vaststellen en monitoren, intern of via bijvoorbeeld het SBTi (Science Based Target initiative);
  • Transparant wil communiceren over je impact; of
  • Vragen van klanten wil beantwoorden over de footprint van jouw organisatie.

Product Carbon Footprint (PCF): specifiek per product

Een product carbon footprint (PCF) zoomt in op de CO₂-uitstoot van een specifiek product. Dit omvat de uitstoot over de gehele levensduur van dit product; de productie, transport, gebruik en uiteindelijk de verwerking als afval of recycling.

Voor deze berekeningen wordt vaak het GHG-protocol Product Standard gebruikt. De ISO 14067-norm kan hier ook voor gebruikt worden.

Een PCF is waardevol als je:

  • Het productieproces wil optimaliseren om CO₂-uitstoot te verlagen;
  • Klanten of partners hebt die specifiek vragen naar de CO₂-impact van jouw product; of
  • Een duurzaam product op de markt wil brengen en dit wil onderbouwen.

Life Cycle Assessment (LCA): meer dan CO₂

Een life cycle assessment (LCA) analyseert de volledige milieu-impact van een product, proces of dienst over de hele levenscyclus. Dit omvat niet alleen CO₂-uitstoot zoals de PCF, maar ook zaken zoals waterverbruik, landgebruik en verzuring van ecosystemen.

Een LCA kan gestandaardiseerd uitgevoerd worden volgens bijvoorbeeld ISO 14040 en ISO 14044, en biedt een breder inzicht dan een PCF.

Een LCA kies je als je:

  • Breder wil kijken dan alleen CO₂, bijvoorbeeld voor een eco-label of certificering;
  • Een uitgebreide duurzaamheidsstrategie wil ontwikkelen die alle milieuaspecten omvat; of
  • Wil voldoen aan specifieke eisen van klanten of markten waar een LCA verplicht is.

Hoe versterken deze elkaar?

Hoewel een organisatie-footprint, PCF en LCA elk een eigen focus hebben, versterken ze en vullen ze elkaar aan. Door de resultaten van deze methodes te combineren, krijg je niet alleen een vollediger beeld van je impact, maar kun je ook effectievere strategieën ontwikkelen om deze te verkleinen. Een organisatie-footprint biedt het totaaloverzicht van je CO₂-impact, waarmee je kunt identificeren welke processen of producten de meeste aandacht nodig hebben. Met een PCF of een LCA kun je vervolgens op productniveau inzoomen om gerichte verbeteringen door te voeren.

Wat past bij jouw bedrijf?

De keuze tussen een organisatie-footprint, PCF of LCA hangt af van je doelstellingen en de vragen waar jouw bedrijf mee te maken krijgt.

Focus op regelgeving en rapportage Heb je te maken met rapportageverplichtingen zoals de CSRD of vragen van investeerders? Start dan met een organisatie-footprint. Hiermee voldoe je over het algemeen aan de basisvereisten en krijg je inzicht in je totale impact.

Reductiedoelen Wil je een reductiedoel zetten via het Science-Based Targets initiative (SBTi) dan is een organisatie footprint vereist. Afhankelijk van interne of externe afspraken over reducties kan het zijn dat een PCF ook nodig is.

Transitieplan Voor het opstellen van het plan om de reductiedoelen te halen is als eerste een organisatie footprint nodig. Vooral voor productiebedrijven is vaak een PCF ook een essentieel onderdeel om veranderingen in je product/productieproces te kunnen uitdrukken in CO2-reductie.

Klantvragen over een specifiek product Als klanten willen weten hoe duurzaam jouw product precies is, kan een product carbon footprint uitkomst bieden. Dit helpt je niet alleen om transparant te zijn, maar ook om je product aantrekkelijker te maken voor milieubewuste klanten.

Onderbouwen duurzaamheidsbeleid of -strategie Voor bedrijven die hun duurzaamheid breder willen integreren in hun ketens en processen, is een LCA de meest uitgebreide optie. Dit kan belangrijk zijn als je kijkt naar bepaalde certificeringen of sectoren met hoge milieu-eisen, of voor verdieping in de keten van je product.

 Astrid Klooster, adviseur Klimaat en energie bij Groenbalans