“Verantwoord ondernemen begint bij transparantie. De samenleving verlangt transparantie over de motieven en resultaten van het eigen handelen. Het is te danken aan de eis tot transparantie dat er telkens weer een storm opsteekt over het maatschappelijk functioneren van bedrijven of besluitvorming bij de overheid. Rechtvaardiging en draagvlak wordt niet verkregen door consensus in boardrooms, achterkamertjes of een rapport van de consultant”, zei Ewoud Goudswaard, algemeen directeur ASN Bank.

Volgens de ASN Bank hebben burgers, maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven, financiële dienstverleners en – schoorvoetend – de overheid, de roep om het afleggen van verantwoording mainstream gemaakt. Maatschappelijk verantwoord ondernemen, ethiek en visie op duurzame ontwikkeling, zijn daarbij niet meer weg te denken elementen. Niet alleen de financiële prestaties staan centraal, maar ook de wijze waarop en waarlangs deze resultaten tot stand zijn gekomen.

Regeerakkoord ontwijkt duurzame vraagstukken
Goudswaard: “Wat heeft het de samenleving gekost, of juist opgebracht. Op het gebied van natuur, milieu, ruimtelijke ordening, gezondheid, sociaal kapitaal en rechtvaardige internationale verhoudingen? Het wekt dus wel enige verbazing om te constateren dat er in het regeerakkoord aan de grote duurzaamheidvraagstukken als klimaatverandering, biodiversiteit en armoedebestrijding opnieuw nauwelijks aandacht is besteed. Eigen initiatief wordt zelfs afgeraden om vooral in internationaal verband niet ‘uit de pas’ te lopen. De regering redeneert blijkbaar nog steeds vanuit het standpunt dat duurzame ontwikkeling en economisch herstel met elkaar op gespannen voet staan.”

Verwijzend naar het 10-jarige ASN Aandelenfonds, het eerste aandelenfonds in Nederland waarvoor actieve research werd gedaan naar de maatschappelijke prestaties van beursgenoteerde ondernemingen, stelt Goudswaard: “De daadwerkelijke toegevoegde waarde van het duurzaam beleggen zal blijken uit de positieve effecten die het heeft voor echte mensen en het echte milieu, in plaats van alleen het resultaat op papier.”

ASN Bank verwacht dat de belangstelling voor duurzaam sparen en beleggen aanhoudt. Inmiddels heeft de ASN Bank een marktaandeel van 60% van de totale duurzame markt exclusief fiscaal groen, het marktaandeel inclusief fiscaal groen bedraagt 33%. De bank verwacht in vijf jaar tijd het beheerd vermogen én het aantal klanten van de bank te kunnen verdubbelen. Dat houdt in dat in 2007 wordt gerekend op een beheerd vermogen van 3,5 miljard euro en een klantenbestand van circa 350.000 klanten. Dit krijgt betekenis in die zin dat er aanzienlijk meer mensen bereid zijn hun geld in te zetten voor een meer duurzame samenleving”, aldus Goudswaard.

Duurzaam ondernemen niet verplichten bij wet
PvdA-voorman Wouter Bos geeft aan bij voorkeur niet bij wet duurzaam ondernemen te willen stimuleren. Wel ziet hij in de code voorgesteld door de Commissie Tabaksblat een goede opstap om de politieke druk op het belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen op te voeren. “Het ‘Pas toe-leg uit’-principe dat voorschrijft dat ondernemingen publiekelijk verantwoording afleggen over hun gedragingen, laat zich uitstekend toepassen op maatschappelijk verantwoord ondernemen. In combinatie met de code die de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) heeft uitgebracht, zou ik een artikel in de wet willen laten opnemen, namelijk deze plicht tot publieke verantwoording zodat stakeholders zich een gedegen mening kunnen vormen over het duurzame karakter van het beleid.”

Pilotonderzoek naar Waardengedrevenheid
Tijdens de Vijfde Dag van het Ethisch Beleggen zijn ook de resultaten gepresenteerd over het pilotonderzoek naar de waardengedrevenheid van middelgrote Nederlandse organisaties. Dit is tot nu toe nog niet systematisch in kaart gebracht. Circa 25% van de ondervraagde organisaties kwalificeert zich als waardengedreven. Non-profitorganisaties (b.v. gemeentes, stichtingen) zijn over het algemeen waardengedreven. Een waardengedreven visie op de aard van de mens gaat samen met tevredener werknemers en een betere werksfeer en werkhouding van de medewerkers.