Ons economisch beleid is volledig gericht op groei in enge betekenis. In de nieuwe editie van Tijdschrift Milieu ergert prof.dr. Arnold Heertje zich daar mateloos aan. “Niet-calculeerbare zaken als natuur, cultuur, milieu en leefbaarheid worden weggecijferd.”
Groei staat voorop in het economisch beleid. De redenering is dat als het ons land voor de wind gaat, er geld beschikbaar komt om ook iets aan de leefomgeving te doen. “Dat is van de gekke”, vindt emeritus hoogleraar Arnold Heertje. “Milieugoederen voorzien net zo goed in behoeftes als auto’s en frisdrank.” Het feit dat het economisch beleid volledig is gericht op groei in enge betekenis, betekent dat alleen zaken die in geld zijn uit te drukken meetellen. “Dat moet radicaal veranderen. Het gaat niet alleen om werk of meer productie. Alles wat relevant is uit het oogpunt van behoeftebevrediging hoort in samenhang te worden afgewogen.”
Naast de schade aan milieu en gezondheid van het huidige economische beleid noemt Heertje de groeiende onvrede in ons land een extra reden om het roer om te gooien. “Het gemor neemt inmiddels dermate toe dat gevestigde partijen geen poot meer aan de grond krijgen. Ons land dreigt onregeerbaar te worden, omdat we de mensen waar het om gaat in de kou laten staan.” Zijn ideaalbeeld is dat overheden en bedrijven op het niveau van de micro-economische besluitvorming alles op tafel leggen wat relevant is voor beslissingen. Hantering van het ruime welvaartsbegrip vormt de motor om te komen tot een radicale koerswijziging, benadrukt Heertje.
Lichtpuntje is de omarming van het begrip ‘brede welvaart’ door de Tweede Kamer. “Ons voorstel hiertoe kan op veel meer steun rekenen dan ik verwachtte”, aldus Rik Grashoff, voorzitter van de tijdelijk hiervoor ingestelde Kamercommissie in dezelfde editie van Milieu. “Algemeen wordt onderschreven dat het Bruto Binnenlands Product géén goede indicator voor welvaart is. Maar dat is het BBP wél voor overheidsfinanciën, belastinginkomsten en dergelijke. Daarom concludeerde onze commissie dat we die indicator niet overboord moeten zetten.” Aanvullend op het BBP heeft de Tweede Kamer vlak voor het zomerreces het kabinet op advies van zijn commissie gevraagd om voortaan jaarlijks een Monitor Brede Welvaart te laten opstellen door het CBS en die te bespreken op Verantwoordingsdag. “Dit betekent dat Verantwoordingsdag over meer gaat dan rechtmatige en doelmatige besteding van geld. Centraal staat voortaan de vraag hoe we vinden dat het gaat met het land.”
Beide interviews maken onderdeel uit van het thema ‘Groene welvaart’ in Tijdschrift Milieu. Diverse auteurs geven hierin aan waar aanknopingspunten liggen om op evenwichtige wijze rekening te houden met zowel de positieve als de negatieve gevolgen van economische activiteiten.