Komende woensdag wordt de initiatiefwet Verantwoord en Duurzaam Internationaal Ondernemen (IMVO) besproken in de Tweede Kamer. Deze wet verplicht Nederlandse bedrijven om te ondernemen met respect voor mens, milieu en klimaat in hun ketens. Gezien de urgentie van het beschermen van de biodiversiteit en het tegengaan van klimaatverandering, is het van groot belang dat dit wetsvoorstel wordt omgezet in wetgeving.
Tijdens de VN Biodiversiteitstop (CBD COP15) in Montreal is afgelopen december uitvoerig stilgestaan bij de relevantie van biodiversiteit. Uit de jaarlijkse rapportages van het IPCC blijkt dat we niet op koers liggen om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad te beperken. De initiatiefwet biedt uitkomst op beide vlakken: Nederlandse bedrijven met een bepaalde omvang worden verplicht om in hun keten onderzoek te doen naar hun impact op het milieu en worden verplicht tot het opstellen van een klimaatplan.
De basis voor de initiatiefwet zijn de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen. Deze internationaal geaccepteerde normen worden breed gedragen en vormen nu al de basis voor het IMVO-beleid van de Nederlandse overheid en Nederlandse duurzame bedrijven. Naleving van de OESO-richtlijnen is bijvoorbeeld een voorwaarde voor het verkrijgen van overheidssteun bij internationale handels- en investeringsactiviteiten en voor het deelnemen aan handelsmissies.
Bedrijven moeten misstanden in de keten aanpakken
Bedrijven moeten hun ketens in kaart brengen en hun impact op mensenrechten, milieu en klimaat identificeren. Mochten er (potentiële) misstanden worden gevonden, dan dient een bedrijf deze te voorkomen, te beperken en de aangerichte schade te herstellen. De wet richt zich op alle typen mensenrechtenschendingen, alle vormen van milieuschade en klimaatschade in de hele keten.
Ook om de internationale doelen voor biodiversiteit en klimaat te halen is het van groot belang dat bedrijven verplicht worden om daarnaar onderzoek te doen. Jarenlange ervaring met vrijwillige en vrijblijvende afspraken hebben laten zien dat deze onvoldoende verbetering opleveren, terwijl biodiversiteitsverlies en klimaatverandering versnellen.
De initiatiefwet zal ook een groot verschil maken voor lokale en inheemse gemeenschappen die op grondstofrijke gebieden wonen. Bedrijven worden verplicht om deze mensen te betrekken bij hun plannen.
Nederland is overigens niet het enige Europese land dat met dergelijke wetgeving komt. Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen gingen Nederland voor. Met deze wet kan het Nederlandse bedrijfsleven internationaal vooroplopen op het gebied van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Antoinette Sprenger, senior Expert Environmental Justice, IUCN NL