Blauwalg zal ook deze zomer weer een tapijt over Nederlandse meren leggen. Dat is slecht nieuws voor recreanten en fnuikend voor het waterleven. “Veel aandacht gaat uit naar plasticvervuiling. Terecht. Maar we moeten ons evenveel zorgen maken over wereldwijde algenplagen”, zegt Richard Hardiman, oprichter van het Rotterdamse cleantechbedrijf RanMarine Technology. “Het ligt binnen ons vermogen om plastic onder controle te krijgen, klimaatverandering maakt algengroei echter een veel taaiere tegenstander.” 

Het Rotterdamse hightechbedrijf ontwikkelt en produceert waterdrones in de vorm van een catamaran die afval in meren, havens en op rivieren verzamelen. Deze WasteSharks – het ontwerp is geïnspireerd op de brede bek van een walvishaai – zijn inmiddels over de hele wereld actief, van India tot in het Verenigd Koninkrijk. Disneyland in Florida gebruikt de drones om de meren in het bekende park schoon te houden en ook dichter bij huis, in de Rotterdamse haven, zijn de drones actief.

De ‘stofzuigende’ drones kunnen met enige aanpassingen ook algen verzamelen, en dat is precies waar het bedrijf mee bezig is. Volgens Hardiman vormen verstikkende algenlagen op water een grote bedreiging voor meren en rivieren, maar krijgt dit minder aandacht dan de plasticvervuiling. “Natuurlijk moeten we plastic blijven verzamelen, plastic verpakkingen beperken en nog slimmere recycling oplossingen zoeken. Wetgeving en ander verpakkingsmateriaal kunnen het milieu ook helpen”, aldus Hardiman. “Algen zullen een veel grotere uitdaging vormen.”

Algengroei kan een heel ecosysteem verstikken

De opwarming van de aarde is erg gunstig voor algengroei. “We zien een toenemend gebruik van groeistimulerende meststoffen om aan de vraag van de landbouw te voldoen en de productie van gewassen te versnellen, maar ook voor golfbanen. Deze stoffen komen ook deels in het milieu terecht en wakkeren de groei van organismen zoals algen in het water aan en verstoren het delicate evenwicht. De gevolgen variëren van een onaantrekkelijk uitzicht en onaangename geuren – slecht voor het toerisme en het algehele welzijn – tot ernstige verstoringen in aquatische ecosystemen en essentiële activiteiten. Als zich aan het oppervlak een overmatige, onbehandelde laag algen vormt, kan alles daaronder sterven; planten en vissen.”

Ook de oceanen lopen gevaar. Veel stranden aan de oostkust van de VS liggen inmiddels weer vol rottend en stinkend zeewier: sargassum. Deze algensoort drijft in eilandachtige massa’s tussen Afrika en Mexico, hecht zich niet aan de zeebodem en staat bekend als de ‘Great Atlantic Sargassum Belt’. Dit zeewier is rijk aan voedingsstoffen en absorbeert ook CO2, maar een te veel ervan is een bedreiging voor mens en natuur. Het leidt onder andere tot verstikking van koraal, planten en vissen.

Veel overlast door blauwalg

In Nederland zorgen cyanobacteriën, ook wel blauwalgen genoemd, jaarlijks voor veel overlast. Volgens Hardiman zijn deze hardnekkige organismen moeilijk te elimineren. “De meest effectieve aanpak kan variëren, afhankelijk van de specifieke omstandigheden, de ernst van de uitbraak en de kenmerken van het watergebied. Een aantal gebruikte benaderingen zijn nutriënten-management, biomanipulatie (het introduceren van vissen of ongewervelde dieren ter bestrijding), waterstroming en -beluchting, of chemische behandelingen. De laatste oplossing kan schadelijk zijn voor het waterleven en kun je niet als milieuvriendelijk beschouwen.”

Hoewel Hardiman zijn bedrijf begon met de bestrijding van drijvend afval als plastic in gedachten, varen drones nu ook om algen te verzamelen. De oprichter stelt dat het Rotterdamse bedrijf inmiddels 30 tot 40 procent van zijn omzet uit deze activiteit haalt. “Drie jaar geleden was dat nog minder dan 5 procent. Over een paar jaar heeft misschien wel 60 tot 70 procent van onze klanten hulp nodig bij het bestrijden van algen.”

Goed nieuws voor Nederland: RanMarine Technology werkt samen met partners in de VS om een oplossing voor blauwalg te lanceren. Hardiman: “Met een aangepaste drone die de blauwalg echt doodt, zonder chemicaliën te gebruiken. De eerste pilot in de VS is succesvol, we zijn enthousiast en kunnen deze oplossing binnenkort aanbieden.”