De kosten die boeren en tuinders maken voor het produceren van biologische agrarische producten worden in vijf van de zes onderzochte gevallen gedekt door de opbrengsten. Alleen biologische melkveehouders maken gemiddeld genomen verlies op hun productie. Boeren en tuinders ervaren verschillende belemmeringen voor de omschakeling naar biologische landbouw. Dat blijkt uit de analyse van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) op basis van het onderzoek van Wageningen Economic Research (WR) naar de prijsontwikkeling van zes reguliere en biologische producten in de periode 2017-2018. Het gaat om melk, uien, tomaten, witte kool/zuurkool, peren en varkensvlees.
Martijn Snoep, bestuursvoorzitter van de ACM: ‘De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) wil graag weten of de hogere productiekosten in de biologische landbouw gedekt worden door hogere opbrengsten. Dat lijkt voor vijf van de zes onderzochte producten inderdaad het geval. Uit het onderzoek blijkt dat boeren en tuinders die nog niet zijn omgeschakeld verschillende belemmeringen ervaren voor de overstap naar meer duurzame productie. Bijvoorbeeld onzekerheid over de omschakelkosten of wisselende productie-eisen bij keurmerken. Bovendien is er op dit moment nog te weinig vraag, ook vanuit het buitenland, waardoor grootschalige omschakeling naar meer duurzame productie economisch gezien nu niet haalbaar is.’
Biologische boeren en tuinders komen gemiddeld genomen uit de kosten
De “Agro-Nutri Monitor 2020: Monitor prijsvorming voedingsmiddelen en analyse belemmeringen voor verduurzaming” kijkt voor de periode 2017-2018 of boeren en tuinders die zijn omgeschakeld naar biologische productie, hun productiekosten kunnen terugverdienen. Bij vijf biologische producten was dat het geval; uien, tomaten, witte kool/zuurkool, peren en varkensvlees. Biologische boeren en tuinders hadden in deze periode bij de meeste producten gemiddeld een hogere netto winstmarge dan hun reguliere collega’s. Reguliere en biologische melkveehouderijen, die een belangrijke bijdrage leveren aan de Nederlandse landbouwproductie, maakten in deze periode gemiddeld genomen verlies. In de reguliere sector draaiden in deze periode ook varkenshouders gemiddeld genomen met verlies.
Boeren en tuinders ervaren belemmeringen bij omschakelen naar duurzame landbouw
Boeren en tuinders ervaren verschillende belemmeringen bij de omschakeling naar duurzame productie. Veel genoemde belemmeringen zijn de onzekerheid over (steeds veranderende) productie-eisen voor duurzame productie en de kosten van omschakeling. Ook duurt het twee tot drie jaar voordat een boer die omschakelt, zijn producten mag verkopen als ‘biologisch’, terwijl hij in die tijd wel hogere kosten heeft. Daarnaast noemen boeren en tuinders ook de afname van de opbrengst (per hectare) en de geringe afzetmogelijkheden door de beperkte vraag naar biologische producten, zowel nationaal als internationaal.
Prijsontwikkeling in de voedselketen
Deze prijsmonitor is de start van een meerjarig onderzoek naar de agrarische sector. De minister van LNV heeft aan de ACM gevraagd deze monitor de komende jaren elk jaar uit te brengen om de ontwikkelingen goed te kunnen volgen. Daarbij zijn ook vertegenwoordigers van de verschillende sectoren betrokken.
De prijsontwikkeling in de keten van ‘boer tot bord’ van de zes producten geeft een goed beeld van de prijsdynamiek in de land- en tuinbouwsector, maar de resultaten gelden niet zomaar voor andere agrarische producten of voor de land- en tuinbouwsector als geheel. De prijsontwikkeling van sommige agrarische producten is sterk afhankelijk van het weer. Ook zijn de opbrengsten van de producten sterk afhankelijk van de vraag in het buitenland. Een aanzienlijk deel van in Nederland geproduceerd voedsel, gaat de grens over.
ACM en agrarische sector
De ACM kijkt naar de agrarische markten om die goed te laten werken voor mensen en bedrijven, nu en in de toekomst. Deze prijsmonitor geeft de komende jaren een goed beeld hoe de markten werken en welke obstakels er zijn richting een meer duurzame productie. Daarnaast doet de ACM ook onderzoek naar mogelijke prijsafspraken tussen handelaren over de inkoop van agrarische producten. Begin volgend jaar opent de ACM het loket melding oneerlijke handelspraktijken. Om duurzaamheid verder te stimuleren, ook in de agrarische sector, heeft de ACM de leidraad duurzaamheidsafspraken opgesteld. Tot slot heeft de ACM de leidraad duurzaamheidsclaims geschreven met als doel consumenten te beschermen tegen misleidende claims op het gebied van duurzaamheid en om eerlijke concurrentie op dit gebied te stimuleren.
