Synthetische vezels vormen de grootste bron van microplastics in de oceanen. Volgens onderzoek uit 2017 is maar liefst 35% van alle mariene microplastics afkomstig van synthetisch textiel. En dat zal alleen nog maar toenemen. De afgelopen twintig jaar is de wereldwijde productie van kleding namelijk verdubbeld. En momenteel wordt al bijna 70% van alle kleding van een of andere vorm van plastic gemaakt, zoals polyester, nylon, acryl of polyamide. Plastic Soup Foundation maakt zich zorgen over deze toename en wijst niet alleen op de gevolgen hiervan voor het milieu, maar ook voor de menselijke gezondheid. Zo bestaat ruim een derde van het binnenshuis aanwezige stof uit microplastics afkomstig van textiel. Daarom lanceert de organisatie op 1 november de Plastic Fashion-campagne. Deze campagne heeft tot doel de kledingindustrie over 5 jaar betere kwaliteit kleding te laten produceren die 50% minder plasticvezels verliest.

Maria Westerbos, directeur van Plastic Soup Foundation: ‘Het moet verboden worden om kleren op de markt te brengen die zo snel slijten en zoveel vezels verliezen dat ze na vijf wasbeurten veel weghebben van de nieuwe kleren van de keizer. Het wordt tijd dat we fast fashion zien voor wat het is: een verdienmodel voor de olie- en kledingindustrie en een gevaar voor het milieu en onze gezondheid.’

Nederlanders ergeren zich aan fast fashion

Uit een peiling in opdracht van Plastic Soup Foundation onder ruim 1300 respondenten blijkt dat bijna de helft van hen al op de hoogte is van de zorgen die wetenschappers zich maken over het inademen van plastic kledingvezels en de ophoping ervan in de longen. Maar slechts een op de drie weet dat de risico’s voor kleine kinderen nog groter zijn. Omdat kleintjes over de grond kruipen en alles in hun mond stoppen, ademen ze twee keer zoveel plasticvezels in als volwassenen en slikken er wel twaalf keer zoveel in.

Uit bovenstaande peiling blijkt ook dat 74 procent van de Nederlanders zich boos maakt over de slechte kwaliteit van fast-fashionkleding. Een ruime meerderheid, 62%, vindt dat de industrie door de politiek moet worden verplicht om kleding te produceren die lang meegaat en zo weinig mogelijk plastic microvezels verliest. Slechts 6% van de Nederlanders vindt dat de kledingindustrie geen rekening hoeft te houden met het milieu of de menselijke gezondheid.

Wat weten we al over de gezondheidsrisico’s?

Het gegeven dat we letterlijk onze eigen kleren inademen, roept de vraag op wat het effect is van synthetische vezels op onze longen. Daarom publiceert Plastic Soup Foundation gelijktijdig met het bovenstaande onderzoek ook het rapport Do Clothes make us sick? Fashion, Fibres and Human Health.

Dit rapport biedt een overzicht van alle tot op heden wetenschappelijk vastgestelde effecten van plastic microvezels op de diverse organen en het immuunsysteem. Alleen al in 2021 en 2022 zijn ruim 400 publicaties verschenen over de gezondheidseffecten van microplastics.

Zo kunnen synthetische vezels, als ze eenmaal zijn ingeademd, chronische ontstekingen in de longen veroorzaken, waarvan bekend is dat die een belangrijke oorzaak zijn van ziekten als kanker, hartziekten, astma en diabetes. Ook is er een duidelijk verband tussen een hoge blootstelling aan nylonvezels en twee soorten prikkelbaredarm-ziekten (ziekte van Crohn en colitis ulcerosa).

Een van de referenten van het rapport is prof. dr. Barbro Melgert, die aan de Rijksuniversiteit Groningen onderzoek doet naar de gezondheidseffecten van microplastics op menselijke longen.

Melgert: ‘Het is zorgwekkend dat juist kinderen, omdat hun longen nog in ontwikkeling zijn, dubbel zoveel plasticvezels inademen als volwassenen. Ons onderzoek heeft namelijk laten zien dat met name jonge longcellen door bijvoorbeeld nylonvezels in hun ontwikkeling worden geremd.’

Het zijn trouwens niet langer alleen milieuorganisaties die de noodklok luiden over de gevaren van micro- en nanoplastics. Ook de World Health Organization doet sinds 2019 onderzoek naar de effecten hiervan op het menselijk lichaam.

Het roer van de kledingindustrie én de consument moet om

In maart van dit jaar heeft de Europese Commissie de ambitie uitgesproken om de textielindustrie rond 2030 aanzienlijk te hebben verduurzaamd. De Commissie heeft aangekondigd vóór het eind van 2022 maatregelen bekend maken om het verlies van synthetische vezels te voorkomen en terug te dringen.

Met deze strategie voor duurzaam en circulair textiel beoogt de EU er onder andere voor te zorgen dat consumenten langer profiteren van hoogwaardig en betaalbaar textiel. In de EU-Strategie voor duurzaam en circulair textiel staat dat fast fashion out of fashion moet raken, dat er hergebruiks- en reparatiediensten moeten komen en producenten hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor de gehele waardeketen van hun producten, ook als die eenmaal afval zijn geworden.

Plastic Soup Foundation hoopt dat het niet bij mooie woorden blijft, maar dat de EU daadwerkelijk overgaat tot strenge regelgeving. Met de nieuwe campagne wordt niet alleen de mode-industrie aangesproken maar ook de consument. Sinds vandaag staat een gids online vol adviezen voor milieuvriendelijker winkelen, wastips om vezelverlies te verminderen en suggesties om zelf de fast fashion-industrie aan te spreken.