Onlangs publiceerde de Klachten- en Geschillencommissie van het voormalige Nederlandse Convenant Duurzame Kleding en Textiel (CKT) haar definitieve uitspraak over de klacht die SOMO, Schone Kleren Campagne en een arbeidsrechtenorganisatie uit Myanmar in juli 2020 indienden tegen C&A. De indieners krijgen op belangrijke punten gelijk. Toch is de uitkomst onvoldoende vindt SOMO. Vrijheid van vakvereniging is niet gewaarborgd geweest. De Klachtencommissie laat C&A daar mee wegkomen. Ook schoot de procedure, die bijna 2 jaar heeft geduurd, fors tekort in efficiëntie en toegankelijkheid. En de gedupeerde arbeiders in Myanmar schieten met de uitspraak niets op.

Reden voor de klacht was de ondermaatse inspanning van C&A om problemen op te lossen bij een kledingfabriek in Myanmar waar het bedrijf kleding liet produceren. Daar werd in 2018 de net opgerichte fabrieksvakbond om zeep geholpen door het management en werden vakbondsleiders ontslagen. Onze herhaalde pogingen om C&A in actie te laten komen liepen op niks uit.

C&A op de vingers getikt

De geschillencommissie oordeelt dat C&A te weinig in dialoog is geweest met de Myanmarese arbeidsrechtenorganisatie, SKC en SOMO over de problemen met vakbondsvrijheid in de fabriek. Ook had het modebedrijf het gesprek moeten aangaan over hun vertrek uit Myanmar.

Een vertegenwoordiger van de arbeidsrechtenorganisatie uit Myanmar: “C&A deed niks in 2018 en pakte na de militaire coup van februari 2021 zijn boeltje. Een gemiste kans. Als de arbeiders van de fabriek zich destijds in 2018 hadden kunnen organiseren, hadden ze veel sterker gestaan. Niet alle westerse bedrijven gedragen zich zo onverantwoordelijk en oncoöperatief als C&A – wij hebben regelmatig open gesprekken met andere merken.”

Ontoereikende procedure

Ook hekelen de indieners van de klacht het gebrek aan kwaliteit van de procedure, als het gaat om de duur, de voorspelbaarheid en de toegankelijkheid. De procedure had een zeer onvoorspelbaar verloop met extra ingelaste hoorzittingen en een niet-verwachte interimuitspraak.

Pauline Overeem (SOMO): “De hele gang van zaken nam bijna twee jaar in beslag. Dat is onaanvaardbaar lang. Het Kledingconvenant bestaat al niet meer. Er is geen instantie meer die überhaupt opvolging kan geven aan deze uitspraak. De klachtencommissie is niet in staat gebleken om een veilige omgeving te creëren: de sfeer tijdens de hoorzittingen was vaak kil en vijandig.”

Slecht voorbeeld

Op het moment is er Europese en Nederlandse wetgeving voor internationaal verantwoord ondernemen in de maak. Het is hoe dan ook belangrijk dat een nieuwe wet erin zal voorzien dat klachten van rechthebbenden effectief behandeld en opgelost worden. De inzichten die we hebben opgedaan met het klachtenmechanisme van het CKT moeten als les dienen voor het optuigen van nieuwe klachtenmechanismen.

Christa de Bruin (Schone Kleren Campagne): “Onze ervaring met de klachtenprocedure van het voormalig Nederlands kledingconvenant laat zien hoe niet moet. Het is essentieel dat Europese en Nederlandse wetgeving keiharde bepalingen bevat voor transparante, effectieve en toegankelijke klachtenmechanismen, wat in het huidige EU-voorstel niet het geval is.”

Lees hier de gedetailleerde reactie van SOMO op de uitspraak.