Carl Folke, directeur van het Beijer-instituut voor ecologische economie en oprichter en bestuursvoorzitter van het Stockholm Resilience Centre, krijgt de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Milieuwetenschappen 2022 toegekend voor. De prijs eert zijn pioniersrol bij de integrale benadering van duurzaamheidsvraagstukken. De milieuwetenschapper stelde als een van de eersten dat de maatschappij en de natuur als één geheel moeten worden onderzocht, om de veerkracht van de sociale en ecologische systemen op aarde te behouden.
De Heinekenprijzen zijn de grootste internationale wetenschapsprijzen van Nederland. Elke twee jaar worden deze toegekend aan vijf gerenommeerde onderzoekers. De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen draagt zorg voor het nominatie- en selectieproces. In de eerste week van juni wordt elke werkdag een laureaat van 2022 bekendgemaakt. De Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Milieuwetenschappen werd eerder uitgereikt aan onder andere Corinne Le Quéré (2020) en Paul Hebert (2018). De prijs is in 1990 in het leven geroepen door Alfred H. Heineken.
Folke vertaalt wetenschappelijke inzichten naar concrete duurzame oplossingen voor overheden en bedrijven
Over het onderzoek
Folke heeft het fundament gelegd voor de theorie die de veerkracht van sociale en ecologische systemen beschrijft. Veerkracht wordt gezien als de mate waarin ecosystemen kunnen herstellen na verstoring. Veerkracht bepaalt dus de capaciteit om te leven met veranderende omstandigheden, en om te gaan met voorspelbare en onvoorspelbare gebeurtenissen, zoals steeds vaker voorkomende extreme weersomstandigheden. Het verlies aan soorten organismen door de wijze waarop mensen met de natuur omgaan, vermindert de veerkracht van het gehele aardse ecosystemen en daarmee de eigen bestaanszekerheid. Al aan het begin van zijn carrière realiseerde Folke zich dat je dit probleem niet kunt oplossen door de mens te beschouwen als externe factor die ecosystemen beïnvloedt, zoals destijds gangbaar was. Mensen zijn onderdeel van de ecosystemen die ze veranderen. Door het concept van veerkracht te koppelen aan deze zogeheten sociaal-ecologische systemen, maakt Folke duidelijk dat de wereld alleen maar verbeterd kan worden door bij onszelf te beginnen.
Folke onderzoekt hoe die veerkracht vergroot kan worden door een brug te slaan tussen wetenschap en beleid. Zo zoekt hij met de verschillende overheden en bedrijven naar duurzame oplossingen. Folke zegt hierover zelf: “We kijken bijvoorbeeld naar gemeentes die een succesvolle transformatie naar duurzaam natuurbeheer hebben doorgemaakt. Die kennis kan weer worden gebruikt om andere gemeentes, provincies en landen te helpen.”
Jury roemt Folke’s visionaire blik op duurzaamheidswetenschap
Folke heeft een cruciale rol gespeeld in een discipline-overschrijdende benadering om duurzamer om te gaan met de hulpbronnen van de aarde. De jury, met voorzitter Wim van der Putten, afdelingshoofd terrestrische ecologie NIOO-KNAW en special professor functionele biodiversiteit bij WUR, onderstreept dat dankzij Folke’s visie het denken over de duurzaamheidsuitdaging is veranderd: het leven op de planeet aarde is niet onbeperkt. Daarbij heeft Folke aan de basis gestaan van invloedrijke termen zoals de ecologische voetafdruk en planetaire grenzen. Bovendien heeft hij wetenschap en beleid samengebracht en zorgt hij voor onderlinge kennisdeling en begrip. Door onder andere de oprichting van het Stockholm Resilience Center kunnen wetenschappers uit zeer verschillende disciplines samenwerken om op wereldwijd niveau duurzaamheidsproblemen op te lossen.
Prijsuitreiking
De Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Milieuwetenschappen maakt deel uit van in totaal zes Heinekenprijzen voor kunst en wetenschap en vier Heineken Young Scientists Awards, die worden uitgereikt tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam op donderdag 29 september 2022.