Een investering van 5 miljard euro en daarnaast een reservering van 1,3 miljard euro voor in totaal 28 projecten moeten zorgen voor duurzame economische groei in Nederland. Het kabinet investeert met dit geld uit het Nationaal Groeifonds onder meer in de digitalisering van het hoger onderwijs en MBO, groene waterstofprojecten en de verbetering van de preklinische fase van kankeronderzoek. Hiermee neemt het kabinet het advies van de onafhankelijke adviescommissie onder leiding van Jeroen Dijsselbloem volledig over. Dat hebben minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat en minister Kaag van Financiën gisteren, 14 april, bekendgemaakt.

De commissie adviseert het kabinet 5 miljard euro uit het Nationaal Groeifonds toe te kennen, waarbij voor een deel van die toekenningen (3,7 miljard euro) nog voorwaarden gelden. Voor 1,3 miljard euro aan reserveringen moeten nog extra stappen worden gezet voordat een definitief besluit volgt. Het besluit betekent dat het kabinet in totaal 6,3 miljard euro (voorwaardelijk) toekent of reserveert. Projecten worden gemiddeld voor 50% uit het fonds gefinancierd en voor de andere helft door publieke en private partijen. Dat betekent dat de totale investeringen voor deze ronde de komende jaren meer dan 12 miljard euro kunnen bedragen.

Minister Adriaansens: “Onze huidige welvaart en de grote overheidsuitgaven van nu waren niet mogelijk geweest zonder investeringen uit het verleden. Ik wil dat we ook in de toekomst kunnen blijven investeren in de samenleving. Om dat te betalen hebben we economische groei nodig. Het Nationaal Groeifonds maakt die duurzame groei mogelijk: de welvaart van morgen, begint vandaag.”

Jeroen Dijsselbloem, voorzitter adviescommissie: “We hebben een mooi gevarieerd pakket aan voorstellen. Zowel groots en met lef (Einstein Telescope) als kleine projecten met veel impact bijvoorbeeld CROP-XR, voor het snel en efficiënt ontwikkelen van klimaatresistente gewassen. De commissie vindt het ook wezenlijk dat er wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van onderwijs en Leven Lang Ontwikkelen. Want we hebben meer vakmensen nodig om te zorgen dat projecten uitgevoerd worden. Een mooie wisselwerking van de investeringen.”

Nationaal Groeifonds

Het Nationaal Groeifonds is in 2020 gestart met als doel om het duurzaam verdienvermogen van Nederland te versterken. Het Nationaal Groeifonds investeert samen met initiatiefnemers in projecten die zorgen voor duurzame economische groei op langere termijn. Economische groei geeft ruimte om te blijven investeren in bijvoorbeeld gezondheidszorg, onderwijs en maatregelen tegen klimaatverandering. Ook zorgt groei voor meer inkomen, zodat we ook in de toekomst onze welvaart behouden.

Het Nationaal Groeifonds heeft bij de start 20 miljard euro beschikbaar gekregen voor investeringen in kennisontwikkeling, infrastructuur en onderzoek, ontwikkeling & innovatie. In het coalitieakkoord is afgesproken dat het terrein infrastructuur uit het Nationaal Groeifonds wordt gehaald. Dit geldt niet voor de huidige, tweede ronde die toen al in gang was gezet. In de eerste ronde trok het kabinet 4,1 miljard euro uit voor (voorwaardelijke) toekenningen en reserveringen aan verschillende projecten. Inmiddels zijn de eerste projecten van start gegaan.

In de tweede ronde hebben diverse ministeries in samenwerking met publieke en private partijen investeringsvoorstellen ingediend bij het Groeifonds. Het kabinet wil dat in de volgende, derde ronde bedrijven, kennis- en onderwijsinstellingen, overheden, maatschappelijke organisaties en andere partijen ook rechtstreeks hun investeringsvoorstellen in kunnen dienen bij het Nationaal Groeifonds, via een subsidieregeling. De Tweede Kamer heeft in maart 2022 met de wet ingestemd die de hiervoor benodigde subsidieregeling mogelijk maakt. De Eerste Kamer moet hier nog over besluiten.

Duurzaamheidsprojecten

Onder meer de volgende projecten op het gebied van duurzaamheid krijgen geld vanuit het Nationaal Groeifonds:

  • Duurzame MaterialenNL verbindt drie materiaalclusters in Nederland met elkaar: de energiematerialen, constructiematerialen en circulaire plastics. De investering uit het Nationaal Groeifonds in het project is maximaal € 220 mln voor het plasticsgedeelte. De commissie is er niet van overtuigd van dat de toegenomen complexiteit van het programma opweegt tegen de voordelen van de verbinding. Bovendien is de uitgangspositie niet op alle deelgebieden even overtuigend. Daarom een voorwaardelijke toekenning van € 220 mln.
  • Cellulaire Agricultuur gaat over de techniek voor het kweken van cellen zonder tussenkomst van dieren om tot een dier- en planeetvriendelijker vlees- of melkproduct te komen. Het project speelt daarmee in op de eiwittransitie. De investering uit het Nationaal Groeifonds in het project is maximaal € 60 mln. Een voorwaardelijke toekenning van € 60 mln.
  • NL2120, het groene verdienvermogen zoekt natuurlijke oplossingen voor een duurzaam en klimaatbestendig gebruik van land- en watersystemen. Het voorstel combineert een kennisprogramma met investeringen in gebiedsprojecten in verschillende landschapstypen. De investering uit het Nationaal Groeifonds in het project is maximaal € 110 mln. Een reservering van € 110 mln.
  • Werklandschappen van de toekomst beoogt een grootschalige vergroening van bedrijventerreinen te realiseren. Dit moet positieve effecten opleveren op het gebied van onder meer klimaatadaptatie, biodiversiteit en arbeidsproductiviteit. De investering uit het Nationaal Groeifonds in het project is maximaal € 26 mln. Een reservering van € 26 mln.
  • Het Biotech Booster voorstel richt zich op de doorontwikkeling van kennis naar bedrijvigheid. Het voorstel richt zich naast de toepassing in de gezondheidszorg, ook op andere sectoren zoals de chemie en de landbouw. De investering uit het Nationaal Groeifonds in het project is maximaal € 246 mln. Een toekenning van € 50 mln voor de eerste fase en een voorwaardelijke toekenning van € 196 mln.
  • GroenvermogenII richt zich op de realisatie van groene waterstofprojecten van tenminste 100 MW. Het project zet in op de industriële opschaling van productie, opslag en toepassing van groene waterstof. De investering uit het Nationaal Groeifonds in het project is maximaal € 500 mln. Een toekenning van € 250 mln en een voorwaardelijke toekenning van € 250 mln.
  • Nieuwe Warmte Nu! heeft als doel de aanleg van duurzame collectieve warmtesystemen te versnellen door middel van innovatie. Het project draagt bij aan de maatschappelijke opgave om de CO2-uitstoot in de gebouwde omgeving sterk te reduceren. De investering uit het Nationaal Groeifonds in het project is maximaal € 200 mln. Een voorwaardelijke toekenning van € 200 mln
  • Luchtvaart in Transitie is gericht op het verduurzamen van de luchtvaartsector. De kern van de toekenning richt zich op doorbraaktechnologieën voor ultra-efficiënte vliegtuigontwikkeling en daarbij behorend onderzoek en flankerende activiteiten. De investering uit het Nationaal Groeifonds in het project is maximaal € 383 mln. Een toekenning van € 264 mln en een voorwaardelijke toekenning van € 119 mln.
  • Zero Emissie Services (ZES) wil een deel van de binnenvaart verduurzamen via een nieuw energiesysteem. Door te investeren in dockingstations, batterijcontainers en het ombouwen van schepen kan er een rendabel en schaalbaar netwerk van open-toegankelijke laadinfrastructuur en energiecontainers ontstaan voor waarmee emissieloos varen. De investering uit het Nationaal Groeifonds in het project is maximaal € 50 mln. Een toekenning van € 50 mln.