Onlangs is het Groeifondsvoorstel ‘Duurzame MaterialenNL’ ingediend. Met het voorstel wordt beoogd dat Nederland met ‘Duurzame MaterialenNL’ koploper zal worden van de materialentransitie. Opwarming van de aarde, vervuiling van het milieu met microplastics, en dreigende uitputting van grondstoffen: de wereld heeft dringend oplossingen nodig die CO2 terugdringen, schaarse materialen efficiënter gebruiken en van afval weer grondstoffen maken, zodat Nederland en Europa minder afhankelijk worden van geïmporteerde grondstoffen.

Zoals verwoord in Europees en Nationaal beleid zijn functionele, duurzame en circulaire materiaalinnovaties essentieel om de ingrijpende technologische transities die nodig zijn om een duurzame samenleving te realiseren. De overgang naar economisch rendabele productie en gebruik van duurzame en 100% circulaire materialen met nieuwe functionaliteiten heten de materialentransitie. Door nú in te zetten op deze materialentransitie grijpt Nederland een enorme economische kans: de ontwikkeling van nieuwe industrie rondom de volgende generaties zonnecellen en batterijen, nieuwe recyclingtechnologie voor plastics, en verduurzaming van bestaande belangrijke materialensectoren zoals staal, asfalt en composieten. De inzet van duurzame en circulaire materialen zal ook leiden tot een forse reductie van de verborgen kosten voor milieu en gezondheid. Er is geen tijd te verliezen en we moeten nu in actie komen!

In dit groeifondsvoorstel worden drie materiaalsectoren aangepakt die essentieel zijn in de materialentransitie: Energiematerialen, Constructieve materialen en Circulaire plastics. Deze thema’s worden gekozen omdat ze een grote economisch- en duurzaamheidspotentie hebben én omdat Nederland hierin een sterke uitgangspositie heeft. Er worden Demonstrators ontwikkeld voor nieuwe materiaaltechnologieën die laten zien hoe duurzame materialeninnovaties van het lab naar de praktijk kunnen worden gebracht en hoe daarbij materiaalketens duurzaam en circulair worden gesloten. Om dat te bereiken worden knelpunten in het innovatieproces structureel opgelost door de ontwikkeling van blijvende open infrastructuren, die een voortdurende stroom duurzame materialeninnovaties ontwikkelen. Deze worden vervolgens door private partners naar de markt gebracht. Met dit nieuwe ecosysteem wordt de basis gecreëerd voor een bredere ontwikkeling van duurzame materialen en producten in onze maatschappij, en wordt de transitie naar een circulaire economie versneld. Onlosmakelijk verbonden met dit innovatieprogramma worden in dwarsverbanden breed toepasbare state-of-the-art faciliteiten ontwikkeld voor materiaalkarakterisatie, een sterk programma voor ecosysteemontwikkeling, duurzaamheid en circulariteit, en een programma voor funderend onderzoek dat de Demonstrators van kennis voorziet en nieuwe materiaaltechnologie van de toekomst ontwikkelt.

Het consortium bouwt voort op het landelijke platform MaterialenNL waarbij meer dan 50  onderzoeksinstellingen, samenwerkingsverbanden – waaronder het Nationaal Platform Plastics Recycling (NPPR) – en bedrijven zijn aangesloten, en geeft invulling aan belangrijke delen van de recent opgestelde Nationale Materialen Agenda. Aan het hier gepresenteerde programma nemen meer dan 300 Nederlandse bedrijven, universiteiten, hogescholen, onderzoeksinstituten en andere organisaties deel die materiaalkennis inbrengen. Het voorstel kent ook aspecten die relevant zijn voor de Groeifondspijlers Kennisontwikkeling en Infrastructuur.

Economische en maatschappelijke baten

‘Duurzame MaterialenNL’ adresseert de grote duurzaamheidsvragen in onze maatschappij. Daarnaast laat de economische doorrekening van het programma een aanzienlijk verdienvermogen zien. De omvang van het structurele BBP-effect als gevolg van de uitvoering van dit voorstel wordt geschat op 0,4 miljard euro in 2032. Vanaf 2042 groeit dit naar 1,9 miljard euro en in 2052 naar jaarlijks circa 3,7 miljard euro. ‘Duurzame MaterialenNL’ draagt bij aan verlaging van CO2-uitstoot en andere emissies, direct en indirect, door het ontwikkelen van materialen die hieraan bijdragen. Het programma ontsluit mogelijkheden om materiaalstromen functioneel en circulair te maken en ontwikkelt modellen en systemen om deze nieuwe inzichten breed in de maatschappij te laten landen. Het programma leidt een groot aantal nieuwe duurzame materiaalwetenschappers en ingenieurs op die als ambassadeurs dienen van de nieuwe duurzame materiaaltechnologie.