‘Het is te gek dat zoiets als maatschappelijk ondernemen bestaat’, zegt investeerder in duurzaamheidsinitiatieven Eckhart Wintzen. Hij staat voor tweehonderd ondernemers die voor een zakenlunch aanschoven aan de tafels van restaurant Fifteen. ‘Wie heeft er nou ooit gehoord van maatschappelijk verantwoorde scholen of ziekenhuizen? Als ondernemer heb je gewoon verantwoordelijkheid, er gaat immers veel geld door je handen.’

Begonnen was de lunch met een inleiding van hoofdredacteur van ondernemersblad Sprout, Peter Rikhof, die de lunch ook organiseerde. Volgens een door Sprout onder 320 Nederlandse zakenlieden verricht onderzoek zegt twee derde van hen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen te doen.

Het meest genoemd werden milieu- en energiebesparende maatregelen. Daarna volgen duurzaam inkopen en samenwerken met maatschappelijke organisaties. De helft van de ondervraagden was de mening toegedaan dat maatschappelijk ondernemen ‘hoort’, omdat je ‘iets terug moet doen voor de maatschappij’.

Opvallend is dat slechts een op de zes ondernemers verantwoord ondernemen als een kans ziet om geld te verdienen. Immateriële voordelen worden wel onderkend. Meer dan 40% van de ondervraagden zegt dat dit het imago van een bedrijf verbetert. Vier op de tien ondernemers vindt zelfs dat ze nog meer aan verantwoord ondernemen zouden kunnen doen.

Nicolette Mak (34) is een sprekend voorbeeld van een maatschappelijk betrokken ondernemer. Zij heeft haar bedrijf Valid Express in 1999 opgericht. Min of meer uit verontwaardiging omdat haar broer, die een spierziekte heeft, geen steun van het GAK kreeg. ‘Ik werkte toen zelf als koerier en dacht: dat kan mijn broer ook doen. Hij heeft alleen een auto nodig.’ Ze ging met hem naar het GAK, want dat auto kon hij in een jaar terug verdienen en daarna zou de uitkeringsinstantie hem als client kwijt zijn.

Na de afwijzing van het GAK was Mak tweeënhalf jaar bezig om geld en mensen bij elkaar te krijgen. Het lukte haar om via een aantal fondsen, zoals het Doen-Fonds en de Startfoundation, geld bij elkaar te krijgen. Uiteindelijk begon ze met acht koeriers en vijf auto’s.

De eerste maanden waren moeilijk, maar door toeval ontdekte een journalist Maks bedrijf en daarna was ze van media-aandacht verzekerd. Door een fout kwam een advertentie waarin ze personeel zocht in een landelijke krant terecht. Daarna werd ze overspoeld met telefoontjes van gehandicapten uit heel Nederland die bij haar wilden werken.

Samen met de investeerders en aandeelhouders besloot ze filialen op te richten. Op het moment heeft ze 54 medewerkers, waarvan 48 ‘met een lastig lichaam’ en filialen in Amsterdam, Utrecht en Den Haag. Haar koeriers werken naar vermogen. Dat kan vijftien, dertien of veertig uur zijn.

‘Andere werkgevers willen die mensen niet, die bij mij werken. Maar wij kijken niet wat mensen niet kunnen, maar wat ze wel kunnen’, zegt Mak. Ze had ook graag nog meer filialen willen openen, maar de aandeelhouders vinden dat ze zelf genoeg geld hebben geïnvesteerd en nu de overheid aan zet is. ‘Elke fulltime arbeidsplaats in mijn bedrijf bespaart de overheid euro 30.000 per jaar. De overheid profiteert dus het meest van Valid Express. Ik heb ook eenmalig geld van Sociale Zaken gekregen, maar structurele hulp willen ze niet geven. Terwijl ik gemiddeld zes sollicitaties per dag krijg.’

Mak denkt er nu over om naar Roemenië te gaan. ‘Daar zijn veel mensen met een handicap. Ik denk er aan om een champignonkwekerij op te zetten. Ik wil mensen helpen, maar dat wordt je in Nederland moeilijk gemaakt. Daarbij is sociaal ondernemen fijn, je wordt er dubbel rijk van: als mens én als ondernemer. Je kunt er een goede boterham mee verdienen.’

Twee derde onderneemt verantwoord
– De helft van de ondernemers die maatschappelijk verantwoord ondernemen, vindt dat het zo hoort; je moet de maatschappij iets teruggeven. Slechts één op de zes ziet ook kansen voor zijn bedrijf

– Milieu- en energiebesparende maatregelen worden het meest genoemd, gevolgd door duurzaam inkopen en samenwerking met maatschappelijke organisaties