Afgezien van het gezonde zakelijke besef dat maatschappelijk verkeerd gedrag vroeg of laat wordt afgestraft, zijn ondernemers gewone burgers die graag deel uitmaken van een samenleving waarin het prettig toeven is. Zij weten maar al te goed dat zij daar een belangrijke bijdrage aan kunnen leveren en waar mogelijk zullen ze die bijdrage ook leveren.
Ook op dit gebied geldt dat er uitzonderingen zijn. Een klein aantal ondernemers die uitsluitend op snel gewin uit zijn of die het minder nauw nemen met regels, zul je altijd wel aantreffen. Alle andere ondernemers zijn daar bepaald niet blij mee, omdat de negatieve uitstraling daarvan ook hen min of meer treft. Een paar negatieve voorbeelden kunnen de verkeerde toon zetten voor een hele branche. Alleen door als brancheorganisatie hier duidelijk tegen op te treden kan de schade worden beperkt.
En dan zijn er ook zaken waar een kleinere ondernemer in zijn eentje weinig vat op heeft, zoals het sociale beleid in verre landen, milieugedrag bij grote ondernemingen of corruptie in de handelsketen. Het is de vraag in hoeverre je van ondernemers een ‘ketenaansprakelijkheid’ kunt verlangen bij dit soort zaken. Ook op dit punt is er vooral een rol voor brancheorganisaties.
Er zijn volgens mij heel wat ondernemers die juist een maatschappelijke voorhoedespeler willen zijn en aldus ook handelen. Bijvoorbeeld ondernemers die hun bedrijfsproces vernieuwen en daarmee tevens een flink stuk energiebesparing bereiken. Of ondernemers die hun medewerkers ruimte geven om te investeren in zichzelf en daarmee tevens de nodige loyaliteit bij hen kweken. Die veel nazorg plegen bij hun klanten en hen daarmee aan zich weten te binden. Die deel uitmaken van het bestuur van hun brancheorganisatie en daarmee het nodige respect weten af te dwingen. Of die een goed doel sponsoren en daarmee hun onderneming een goede naam bezorgen.
Deze voorbeelden geven aan dat mvo hand in hand gaat met het zakelijk belang van de ondernemer. Energie steken in zulke positieve zaken levert meer rendement op dan energie steken in: nagaan hoever je straffeloos over de randen van de regelgeving kan gaan, het voeren van een schrikbewind onder je medewerkers, het systematisch afwimpelen van klachten van klanten of het afpersen van toeleveranciers.
Peter van Hoesel is directeur van Panteia, een onderzoeksbureau dat zich onder meer richt op het midden- en kleinbedrijf.