haar concurrenten onderscheiden? Om op die vraag een antwoord te kunnen geven heeft het LEI een eerste verkennende analyse uitgevoerd van de positie op het gebied van duurzaamheid van de Nederlandse melkveehouderij. Onderzocht zijn maatschappelijke en ecologische duurzaamheid van de Nederlandse melkveehouderij in vergelijking met de duurzaamheid van de melkveehouderij in Duitsland, de staten Texas en Wisconsin in de Verenigde Staten en Nieuw-Zeeland.

Conclusies
Als we de huidige stand van zaken van de Nederlandse melkveehouderij wegen naar het belang die de onderwerpen in de toekomst krijgen dan blijkt dat de duurzaamheid van de Nederlandse melkveehouderij is in het algemeen niet veel beter of slechter dan de andere onderzochte landen. Op landenniveau zijn er hierdoor weinig algemeen onderscheidende concurrentiefactoren ten aanzien van duurzaamheid te vinden. Er zijn wel een aantal punten aan te wijzen waarop de Nederlandse melkveehouderij zich positief dan wel mogelijk negatief onderscheidt van deze concurrenten.

Troeven

De belangrijkste troef voor de Nederlandse melkveehouderij is weidegang. Weidegang is daarbij niet alleen belangrijk in verband met dierenwelzijn maar ook met landschapswaarde en voedselkwaliteit;

Dierenwelzijn en diergezondheid door het restrictieve beleid ten aanzien van ingrepen aan melkkoeien en ten aanzien van gebruik van hormonen en antibiotica;

Relatief kleinschalige gezinsbedrijven: de relatieve kleinschaligheid van de Nederlandse bedrijven kan een troef zijn voor de Duitse markt.;

Voedselkwaliteit: er zijn volop ontwikkelingen in de kwaliteitssystemen waarbij de zuivelindustrie in sterke samenspraak met de melkveebedrijven en de mengvoederindustrie aan een kwaliteitsborgingsysteem werken. Deze samenwerking zorgt bij de verschillende stakeholders voor draagvlak voor de te nemen maatregelen. Hierdoor kan de Nederlandse melkveehouderij op het onderdeel voedselkwaliteit verder onderscheidend worden;

Er zijn kansen voor groepen melkveehouders (eventueel uit een kleinere regio) die zich specifiek richten op een sterk MVO-imago. Het recente initiatief van Campina om bij zeshonderd melkveehouders omega-3-vetzuur rijker melk geproduceerd met duurzaam geproduceerde soja door koeien met weidegang past in een dergelijk initiatief.
Achilleshielen
Naast deze troeven zijn er ook achilleshielen; zaken waarbij de Nederlandse melkveehouderij in haar positie ten opzichte van concurrenten kwetsbaar is en mogelijk blijft als er geen maatregelen genomen worden.
De achterstand op verschillende aspecten van ecologische duurzaamheid Nederland
heeft door zijn intensiteit. Deze achterstand was in het verleden echter veel groter en is al behoorlijk ingelopen. Het intensieve karakter van de Nederlandse melkveehouder zorgt voor milieuproblemen ten aanzien van eutrofiëring, grondwaterkwaliteit en verzuring;

Grondwater- en oppervlakte waterkwaliteit kan zeker in relatie tot de nitraatrichtlijn en de Kader Richtlijn Water een belangrijke achilleshiel worden voor de Nederlandse melkveehouderij;

De rol die de Nederlandse melkveehouderij speelt bij de ontbossing en de achteruitgang in de biodiversiteit van kwetsbare gebieden in Zuid Amerika door het gebruik van soja uit deze gebieden een punt van zorg. De duurzaamheid van krachtvoer in termen van energieverbruik en landgebruik van de Nederlandse melkveehouderij zal verbeterd moet worden.