Getroffen zijn veel mensen en bedrijven vooral in China, Afrika en andere

ontwikkelingslanden, maar ook velen met lage inkomens in Nederland en vergelijkbare landen. Misschien bereiken John Browne – BP – en Jeroen van der Veer – Shell – het beoogde kalmerende effect op enkele politici die ‘windfall’ winsten willen gaan afromen en sneller omschakelen naar andere energiebronnen en -besparing. Maar de meeste politici en burgers doorzien dit.

De tweede bewering is opmerkelijk en toe te juichen. Dit is de eerste keer dat leiders van multinationals zich zo negatief uiten over een categorie beleggers. Speculatie is immers zeker binnen het bedrijfsleven een gangbaar instrument om markten efficiënt te houden. Kritiek komt gewoonlijk van andersglobalisten. Browne en van der Veer staan bekend om hun inzet voor maatschappelijk verantwoord ondernemen ( mvo ). Deze stroming van goed bedrijfsbestuur voor duurzame ontwikkeling is nog steeds controversieel.

Er is een groeiende groep bedrijven die meedoen, vooruitgang boeken, ook goede financiële resultaten zien en steeds meer overtuigd raken van het nut voor alle stakeholders, dus ook aandeelhouders. Zij investeren veel in mvo -promotie, mede in de hoop hun freeriding-concurrenten mee te krijgen en regelgeving te voorkomen. De meerderheid van bedrijven volhardt echter in weinig of nietsdoen of zelfs actief tegenwerken.

Tot de laatste categorie behoort Exxon, dat ook door een groeiende groep aandeelhouders sterk wordt bekritiseerd. Er is naast vooruitgang daarom grote twijfel of mvo snel genoeg groeit ‘om de planeet te redden’.

De beschuldiging van Browne en Van der Veer dat speculanten de maatschappelijk gewenste ontwikkeling van de oliemarkt en daarmee de wereldeconomie negatief beïnvloeden, sluit perfect aan bij de oproep van VN-secretaris-generaal Kofi Annan om te investeren volgens PRI – Principles for Responsible Investment (FD, 28 april).

Nu kijkt de mvo -gemeenschap gespannen uit naar concrete stappen om speculatie te onderscheiden van verantwoord investeren. Shell en BP zijn lid van de WBCSD, de toonaangevende industrieclub, die zij op het antispeculatiespoor moeten meekrijgen om succes te hebben. Er is reden tot optimisme dat het Shell en BP menens is. Het moment lijkt goed gekozen om met Kofi Annan en grote investeerders de globalisering misschien nog net op tijd een duurzamer, dus ook menselijker gezicht te geven.

Dr Paul E. Metz, Integer Consult, Velp.