Uit de eerste jaarrapportage van het Initiatief TruStone blijkt dat bedrijven belangrijke stappen zetten richting verantwoorde natuursteenketens. Deelnemende bedrijven hebben een groeiend inzicht in de herkomst van hun materialen en een deel van de bedrijven draagt al bij aan verbeteringen van arbeids- en mensenrechten en milieuomstandigheden in de keten. Tevens blijkt dat aanbestedende diensten zoals gemeenten steeds vaker voorwaarden stellen aan de arbeids, sociale en milieuomstandigheden rond de winning en verwerking van natuursteen voor de publieke ruimte. Tegelijkertijd liggen er nog belangrijke uitdagingen voor de komende jaren.
Inzicht in risico’s
Deelnemende bedrijven hebben het afgelopen jaar veel inzicht opgedaan over de herkomst van hun materialen. Bijna 40 procent van de groeves waar de steen wordt gewonnen en bijna 60 procent van de fabrieken waar de steen wordt verwerkt is nu bekend. Komend jaar gaan de bedrijven verder met het in kaart brengen van de ketens.
Uit publieke rapporten blijkt dat bij de winning en verwerking van natuursteen regelmatig sprake is van omstandigheden waarbij mensen- en arbeidsrechten worden geschonden of het milieu wordt geschaad. Ongeveer de helft van de bedrijven heeft zelf risico’s geconstateerd in de keten. Het meest voorkomende risico dat werd genoemd is veiligheid en gezondheid. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het ontbreken van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals helmen of mondmaskers. Werknemers in de productielocaties lopen daardoor kans op longziektes of blijvend letsel bij ongelukken.
Verminderen risico’s
Hoewel het beeld van de risico’s nog incompleet is, heeft bijna de helft van de deelnemende bedrijven in het eerste verslagjaar al direct bijgedragen aan het verminderen van risico’s in een deel van hun ketens. Een bedrijf heeft in de afgelopen jaren in een regio in India eraan bijgedragen dat kinderen naar school gaan en niet in groeves werken. Verschillende bedrijven hebben in fabrieken waar ze nauw mee samen werken gezorgd dat de veiligheidssituatie voldoet aan internationale normen.
Aanbesteden
Aangesloten aanbestedende overheden vragen van hun leveranciers steeds vaker dat zij bijdragen aan verbetering van arbeids, sociale en milieuomstandigheden rond de winning en verwerking van natuursteen die wordt gemakkelijker aantonen dat zij daaraan werken.
In de aankomende jaren worden de eisen vanuit het Initiatief TruStone waaraan de bedrijven aan moeten voldoen hoger, en gaan ze meer werken aan concrete verbeteringen op productielocaties. Om zeker te zijn dat ernstigste risico’s als eerste worden aangepakt, zullen bedrijven daarbij werknemers in de keten en lokale partijen moeten betrekken. Verder zullen door de partijen nieuwe leden worden geworven, zowel bedrijven als aanbestedende diensten. Met name de deelname door bedrijven is mede als gevolg van de Covid-pandemie achtergebleven bij de verwachting.
Trustone is een initiatief van de Nederlandse en Vlaamse natuursteensector. Samen met de Nederlandse en Vlaamse overheid, ngo’s en vakbonden zijn in 2019 afspraken gemaakt voor een meer verantwoorde productie en inkoop van natuursteen.
