Vandaag, 4 februari, start het ‘Nationaal Platform Plastics Recycling’, een landelijk aanspreek-, coördinatie- en communicatiepunt voor publiek-private samenwerking binnen plastics recycling. Door de witte plekken in de huidige stand der techniek in kaart te brengen komen in de gehele keten nieuwe baanbrekende samenwerkingen en een versnelling van opschaling en implementatie binnen handbereik.

Nederland produceert per jaar circa 5,3 miljoen ton plastics en gebruikt circa 2,0 miljoen ton plastic producten (PlasticsEurope). Hiervan wordt ongeveer 1 miljoen ton plastic afval ingezameld, waarvan volgens TNO circa 30% gerecycled wordt. Slechts de helft van die 30% is van voldoende kwaliteit om te worden ingezet in de plasticcyclus; de ander helft is van lage kwaliteit. Over 10 jaar moet de hoogwaardige recycling in combinatie met de toepassing van biobased plastics 50% zijn. Daarmee wil de plasticindustrie dan een megaton CO2¬-uitstoot besparen. De doelstelling is om in 2050 een 100% circulaire economie te realiseren. Plastic recycling is cruciaal om deze ambitieuze doelen te halen.

De grote problemen rondom plastic afval vereisen een integrale aanpak en nieuwe baanbrekende technologische oplossingen. Om plastic afval om te vormen tot bouwstenen voor nieuwe waardevolle producten zijn naast de optimalisatie van de huidige mechanische recyclingtechnologie nieuwe complementaire technologieën nodig. Deze technieken zijn nu nog onvoldoende ontwikkeld om op grote schaal toe te passen en processen en ketens zijn nog niet ingericht.

Nieuw Nationaal Platform Plastics Recycling

Tijdens de Circular Plastics Conference van ISPT en DPI vandaag kondigde Emmo Meijer (voorzitter Missie Circulaire Economie en boegbeeld Topsector Chemie) het ‘Nationaal Platform Plastics Recycling’ aan. Het platform bestaat uit innovatie-communities van diverse kerndisciplines. Het zal de huidige stand der techniek in kaart brengen en van daaruit witte vlekken en kansen voor onderlinge samenwerking signaleren. Het platform wil op basis van het overzicht nieuwe publiek-private samenwerkingen tot stand brengen en de overheid adviseren.

Het is voor het platform duidelijk dat een systeemaanpak cruciaal is, met een mix van technologieën die zich momenteel in verschillende ontwikkelstadia bevinden. Er moet zowel worden ingezet op de witte vlekken voor innovatie als op versnellen van opschaling en implementatie. Dit kan echter niet zonder ketensamenwerking.

Het platform zal nauw samenwerken met de ‘Versnellingstafel Chemische Recycling’ die zich bezighoudt met versnelling en implementatie van technologieën die ver genoeg zijn ontwikkeld om toe te passen in de markt.

Samenspel van disciplines en technologieën

Partners van het platform publiceerde onlangs deze white paper van het Platform Plastics Recycling, waarin de state of the art van de innovatieve technieken voor plastics recycling worden behandeld.

Binnen het veld van Plastics Recycling is mechanische recycling min of meer een “mature technology”, maar wordt effectief inzetten van deze technologie vooral gehinderd door de zuiverheid van de toevoerstroom. Qua energiegebruik, CO2-emissie en waardebehoud van materialen zou deze technologie echter zoveel als mogelijk toegepast dienen te worden. Mechanische recycling dient in de keten aangevuld te worden met duidelijker standaarden, betere sorteertechnieken en “design for recycling”.

Daarnaast is chemische recycling van onmisbaar belang voor de circulaire economie om gebruikte materialen op te waarderen zodat zij opnieuw ingezet kunnen worden voor hoogwaardige(re) toepassingen. In die zin is het een sleuteltechnologie voor de missie Circulaire Economie van het missiegedreven innovatiebeleid van de overheid.

Vier kerndisciplines, vijf technologieën

De bijbehorende thematiek kan schematisch worden samengevat als een matrix van vier kerndisciplines en vijf recyclingtechnologieën.

De vier (chemische) kerndisciplines zijn A. materiaalkunde en -synthese, B. katalyse, C. analyse en D. proces- en scheidingstechnologie. Dat zijn de bouwstenen voor de technologische innovatie van chemische recycling. Voor elk van deze disciplines bestaan publiek-private samenwerkingsverbanden die zich ten behoeve van de innovatie in recycling van plastics in dit platform verenigen.

Voor optimaal behoud van waarde en (economische) efficiëntie moeten recyclingmethoden (afhankelijk van de kwaliteit van het aangeboden gebruikte materiaal) de chemische samenstelling zoveel mogelijk intact laten. Dat wil zeggen, er is een gecascadeerd recyclingsysteem nodig gericht op maximaal behoud van functionaliteit van de polymere materialen. In het geval van plastics denkt men dan aan vijf complementaire technologieën voor gecascadeerde recycling: 1. Karakteriseren & sorteren 2. Mechanische recycling, 3. Oplossing en extractie, 4. Solvolyse en 5. Thermochemische recycling.

Dit samenspel van chemische kerndisciplines en recyclingtechnologieën sluit aan bij de drie Meerjarige Missiegedreven InnovatieProgramma’s (MMIP’s), Kennis- en Innovatie Agenda voor de Circulaire Economie (KIA CE): α. Ontwerp voor circulariteit, β. Circulaire grondstoffen en processen, en γ. Vertrouwen, gedrag en acceptatie.  Dit geheel moet vanwege de schaal waarop plastics gefabriceerd en gebruikt worden internationaal (δ) ingebed worden. Over dit gehele driedimensionale veld speelt het genereren, delen en gebruik van Data, Standaardisatie, Innovation communities en Learning communities een cruciale rol.

Wat er nu moet gebeuren

Het platform geeft aan dat er veel kennis aanwezig is om nieuwe technologieën te ontwikkelen en in de praktijk te brengen die recycling met maximaal waardebehoud (closed loop recycling) mogelijk maken. Hiermee kan de transitie van de lineaire naar een circulaire plasticindustrie de benodigde boost krijgen.

Alle partijen in de plasticketen moeten dan wel zo snel mogelijk gezamenlijk de handschoen oppakken, zegt het platform. De benodigde kerndisciplines moeten bij elkaar gebracht worden, kennis moet worden gedeeld en investeringen moeten worden gealloceerd. Het platform gaat aan de slag om deze interactie te stimuleren. Naast de noodzaak ligt hier overigens voor de Nederlandse industrie ook een enorme internationale kans voor de ontwikkeling van circulaire business cases.