Dames en heren,

Vooraf mijn excuses dat ik er niet persoonlijk bij kan zijn vandaag. Ik wilde echter toch niet helemaal afwezig zijn bij uw Algemene Vergadering, vandaar dat ik mij op deze wijze tot u richt.

Avebe is al vele jaren klant bij VROM. En u weet; jarenlange relaties, al is het huwelijk nog zo goed, hebben pieken en dalen. Zo ook de onze. Een relatie die eind jaren tachtig begon, toen Avebe de eerste aanvraag indiende bij VROM om proeven te mogen doen met genetisch gemodificeerde aardappelen. En het moet gezegd; de zakelijke contacten tussen VROM en Avebe zijn soms wat gespannen geweest, maar de persoonlijke werksfeer was eigenlijk altijd wel goed.

Ik wil kort iets zeggen over de kleine huwelijkscrisis die wij hebben gehad, en die, zo is mijn stellige overtuiging, nu helemaal bezworen is. Oktober 1998 vroeg Avebe om verlenging van de vergunning om veldproeven te mogen blijven doen met twee genetisch gemodificeerde aardappelrassen. Dat verzoek luidde een periode van spanning in. Het lag wat ingewikkeld, daar bent u ongetwijfeld van op de hoogte. Veel Europese lidstaten maakten bezwaar, en ook verschillende adviesinstanties in Nederland toonden zich huiverig. Reden was het mogelijke risico dat de mens resistentie zou ontwikkelen tegen een bepaald antibioticum. Een beslissing bleef lang uit, en Avebe wilde dat VROM in de tussentijd zou gedogen. Dat mocht niet, en VROM weigerde uiteindelijk ook om de vergunning te verlengen, uit voorzorg om de menselijke gezondheid te beschermen. Avebe ging in beroep en eiste schadevergoeding; VROM had de vergunning immers niet op deze gronden mogen weigeren. De Raad van State gaf Avebe gelijk. Dat was, in een notendop, de stand van zaken in 2003.

Terug naar nu. Want wat mij betreft is de relatie tussen Avebe en VROM de laatste twee jaar enorm verbeterd, met als bezegeling de schikking die wij onlangs hebben kunnen treffen om deze jarenlange, slepende affaire af te sluiten.
Dat op zich is al mooi, maar er is zelfs nóg iets goeds uit voortgekomen. De weigering van de vergunning heeft absoluut schade en ongemak opgeleverd voor Avebe. ‘Maar elk nadeel heb z’n voordeel’, zo blijkt altijd maar weer, want Avebe heeft de situatie om weten te draaien. Avebe is namelijk één van de eerste bedrijven in Europa die een genetisch gemodificeerd product heeft gemaakt waar dat ‘gewraakte’ antibioticaresistente gen niét in zit. Dat is een belangrijke ontwikkeling. Deze nieuwe aardappel is veiliger voor mens en milieu. Het neemt veel zorg weg, want juist dat gen, dat dus niet in deze aardappel zit, zorgt voor de maatschappelijke onrust. Dat noem ik goed ondernemerschap, met oog voor de omgeving. Een schoolvoorbeeld van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Avebe probeert bovendien een open dialoog te voeren met sceptici. Aan tafel met politici, biologische boeren en omwonenden om te praten over de veldproeven. Mijn complimenten hiervoor.

Ik hoop tegelijkertijd dat Avebe hiermee een voorbeeld is voor anderen. Het gentechproduct bespaart mogelijk ook nog eens energie en grondstoffen. De aardappel maakt namelijk nog maar een soort zetmeel, in plaats van twee. Toepassing van dit nieuwe zetmeel in producten, is mogelijk een stuk duurzamer. Goed nieuws, want willen wij ook in de toekomst een hoogwaardige, schone en concurrerende productie hebben in het noorden van Nederland, dan moeten wij werken aan duurzame productiesystemen. Daar zijn dergelijke innovaties voor nodig. Goed voor het milieu natuurlijk, maar ook voor de economie; het betekent in ieder geval werkgelegenheid.

Het kabinet stimuleert kenniseconomie in Nederland. Zo steken wij een kleine 200 miljoen euro in genoomonderzoek. Een deel hiervan is voor onderzoek naar de aardappel. Naast deze financiële steun, bekijk ik of wetten en regels misschien eenvoudiger kunnen om innovaties te bevorderen. Een recent voorbeeld daarvan zal u wel bekend zijn. Al twee keer zijn veldproeven van Avebe vernield. Het is voor activisten ook wel heel erg makkelijk om uit te vinden waar die proefvelden met gentechgewassen liggen. Even gedetailleerd kaartje opsnorren in de bibliotheek van VROM en je kunt aan de slag als activist. Om dit te voorkomen, wil ik dat niet meer zo precies bekend wordt wat de locatie is van die velden. Die informatie moet volgens de regels openbaar zijn, maar het kan wat mij betreft ook best wat algemener. Daar wil ik in overleg met mijn collega’s van LNV, EZ en Justitie iets aan gaan doen.

Ik wil u tot slot hartelijk danken voor uw aandacht, via dit ongebruikelijke kanaal, en veel succes wensen voor de toekomst.

Dank