Bijna vijftig hardware- en telecombedrijven van over de hele wereld gebruiken GRI’s richtlijnen, die bestaan sinds 1997. De Bellwether-lijst met technische bedrijven die de GRI-richtlijnen gebruiken, bevat grote namen als Canon, Hewlett-Packard, Advanced Micro Devices en Intel.

De organisatie heeft bedrijven vooral geholpen met milieukwesties, zoals het op verantwoorde wijze verwerken van computermonitoren. Recentelijk heeft GRI zijn scope echter verbreed en richt het zich bijvoorbeeld ook op kinderarbeid in lagelonenlanden.

Voor Ligteringen is dit meer dan een ‘red-de-wereld’ missie. Hij vertelt dat een groot deel van de aandeelhouders hun maatschappelijke verantwoordelijkheden serieus begint te nemen. Naast de rendementen op hun aandelen, willen ze ook steeds vaker tastbare resultaten als het aankomt op zaken als goed bestuur, milieu en werkomstandigheden.

Onze collega’s van CNet spraken met Ligteringen, die op het moment druk bezig is met de ontwikkeling van de derde versie van de richtlijnen. Deze zullen naar verwachting halverwege 2006 klaar zijn.

Waar zijn maatschappelijk verantwoorde investeerders mee bezig en wie zijn het?
“De investeerders zijn veelal pensioenfondsen, zoals bijvoorbeeld de stad New York en CalPERS (California Public Employees Retirement System). Zij willen investeren in zaken die niet alleen goed zijn voor hun leden, maar ook goed voor de maatschappij en het milieu.”

“Bedrijven worden mede daardoor milieubewuster. Maar er zijn meer redenen: zo is het voor bedrijven wettelijk verplicht geworden om iedere door hen veroorzaakte milieubedreiging openbaar te maken. Tot ongeveer twee jaar geleden vonden bedrijven dat als het geen onderdeel uitmaakte van het cijfermateriaal, het niet tot hun verantwoordelijkheid behoorde om dit soort informatie te publiceren. Nu wordt het wel beschouwd als onderdeel van hun verantwoordelijkheden.”

Hoe vertaalt zich dat naar de IT-sector? Hoort deze tak van industrie bij de koplopers, of lopen ze juist achter?
“De IT-industrie is geen koploper geweest, zoals bijvoorbeeld de automobielindustrie, de olie- en gasindustrie, de mijnbouw of de kledingindustrie met zijn sociale impact vanwege kinderarbeid.”

“Wat we echter nu zien, is dat de IT-industrie de volgende is die de ontwikkelingen oppakt. Onder andere wetgeving zorgt er voor dat IT-bedrijven zich realiseren dat ze wat moeten gaan doen.”
Kunt u enkele bedrijven in de IT-sector noemen die het concept van maatschappelijk verantwoord ondernemen hebben opgenomen in hun verslaggeving aan investeerders?
“HP heeft veel tijd besteed aan het zichzelf opnieuw uitvinden als maatschappelijk verantwoord bedrijf. Het heeft zijn GRI-resultaten de afgelopen drie of vier jaar gerapporteerd. De rapportage is zeer uitgebreid en het is daarmee een van de koplopers in de sector. Het bedrijf kan echter nog niet claimen dat de rapportage geheel in overeenstemming is met de GRI-richtlijnen.”

“Intel heeft de GRI-richtlijnen drie keer gebruikt. Vorig jaar liet het bedrijf voor de eerste keer weten een rapportage uit te brengen in overeenstemming met de GRI-richtlijnen en volgens het hoogste niveau van de GRI-rating.”

“Cisco Systems is druk bezig de GRI-richtlijnen serieus te verkennen. In het verleden hebben ze een milieurapportage uitgegeven gebaseerd op de GRI-richtlijnen, maar nu gaan ze voor bredere rapportage. Ook Microsoft is in GRI gedoken.”

Wat zijn de verschillen – als ze er zijn – tussen hardware- en softwarebedrijven als het aankomt op de rapportage over maatschappelijk verantwoord ondernemen?

“Bedrijven die hardware produceren, kennen een aantal milieukwesties; van het chemische aspect van de gebruikte componenten tot de lifecycle-problematiek. Hoe gaan ze oude computers vernietigen, of hoe bouwen ze hun computers met onderdelen die kunnen worden hergebruikt? Europese bedrijven bijvoorbeeld, moeten de kosten van verwijdering of vernietiging meenemen in hun verkoopprijs.”

“De hightech industrie kent ook andere kwesties, zoals de digitale kloof en de gevolgen daarvan voor bedrijven.Wat is bijvoorbeeld het effect van webgebaseerde diensten? De armeren hebben vaak geen computer of toegang tot het internet. Bedrijven realiseren zich nu dat ze niet alleen informatieverstrekkers zijn.”

“Hun aandeelhouders nemen wel degelijk notie van hoe het bedrijf omgaat met dergelijke aangelegenheden, omdat bedrijven die maatschappelijk verantwoord bezig zijn, gezien worden als een minder groot investeringsrisico.Maatschappelijke betrokkenheid zie je overigens meer bij grote bedrijven, omdat hun omvang ook een verantwoordelijkheid met zich meebrengt.”

Heeft deze grotere aandacht van investeerders voor sociale verantwoordelijkheid geleid tot enig succesvol intitiatief van de aandeelhouders?
“We zien hier en daar dat initiatieven van aandeelhouders inderdaad de ruimte krijgen, maar het is nog steeds zeldzaam dat ze aangenomen worden. Het is echter wel zo dat dergelijke initiatieven het bestuur met de neus op de feiten drukt. Ik heb een aantal gevallen meegemaakt waar een bedrijf veel pro-actiever ging optreden nadat de aandeelhouders zich hadden laten horen.”

Zijn er beruchte overtreders van de GRI-richtlijnen?
“We zijn geen politiemacht. Er is een aantal bedrijven dat sociale verantwoordelijkheid nog helemaal niet serieus neemt. Maar meestal raakt een bedrijf daar dan wel mee in de problemen: het kan het imago schaden en dus nadelig zijn voor de concurrentiepositie. Dan wordt een bedrijf alsnog pro-actief en nemen ze daadkrachtiger maatregelen om oplossingen te bieden voor milieu of sociale kwesties.”

Met een bijdrage van Dawn Kawamoto
Arian Ooijevaar (Redactie ZDNet.nl)