Recent verscheen het rapport Stip op de horizon Circulair Water 2050, waarin doelen en toekomstperspectieven voor de watersector zijn geformuleerd voor het efficiënt terugwinnen van grondstoffen en energie uit (afval)waterstromen. De publicatie van KWR, STOWA, AquaMinerals en de Energie en Grondstoffen Fabriek komt voort uit project Circulair Water 2050, onderdeel van het collectieve onderzoeksprogramma Water in de Circulaire Economie (WiCE). In dit project is gewerkt aan het concretiseren van de mogelijke circulaire waterketen in 2050, de zogenoemde Stip op de horizon. Duidelijk is dat het om veel meer gaat dan een hogere grondstoffenefficiëntie.

Efficiënt met grondstoffen

Het rapport Stip op de horizon Circulair Water 2050 is een vervolg op de eerdere publicatie Operationalisering Circulaire Economie principe voor de waterketen. Hierin is wat betreft het WiCE-thema Efficiënt met grondstoffen een afbakening gemaakt van het concept. Ook staat beschreven hoe de Stip op de horizon aan de hand van 16 kenmerken meetbaar gemaakt kan worden, weergegeven in een Score Card.

Voor de huidige publicatie is in vijf werkateliers met vertegenwoordigers van waterbedrijven, waterschappen, gemeenten, universiteiten en bedrijfsleven, de Score Card, een lijst met mogelijke (technologische) innovaties en een aantal ‘what if’-scenario’s gebruikt om eisen aan en haalbaarheid van de circulaire waterketen te toetsen.

Circulaire doelen waterketen

Resultaat is dat de watersector zich een reeks circulaire doelen heeft gesteld die in het rapport zijn omschreven. Het gaat o.a. om:

  • gebruik hulpstoffen volledig circulair/hernieuwbaar en veilig;
  • 100% hergebruik componenten, hulp- en grondstoffen;
  • waterketen klimaat- en milieupositief;
  • minimale footprint;
  • gebiedswaterbalans zonder netto onttrekking grondwater;
  • aanzienlijke verbetering kwaliteit oppervlaktewater;
  • minimale verspilling drinkwater.

Veel meer dus dan een hogere grondstoffenefficiëntie alleen.

Toekomstperspectieven circulaire waterketen

Voortbouwend op deze circulaire doelen formuleert het rapport tevens een uitputtende reeks van 16 toekomstperspectieven. Deze lopen uiteen van afvalwaterzuivering en grondstoffen terugwinnen deels dichter bij de bron, tot gescheiden inzamelen van grijs, zwart en geel water. Er zullen naar verwachting meer maatwerksystemen komen die zijn afgestemd op specifieke kenmerken van wijk of stad en de omgeving. Meervoudig watergebruik en cascadering zullen vaker plaatsvinden, net als modulair en klimaatbestendig bouwen en inrichten. Het watersysteem als energiebron en inzet van sensoren en kunstmatige intelligentie voor optimalisatie assets en watergebruik zullen naar verwachting gemeengoed worden.

Goed beeld van ‘volledig circulair in 2050’

De rapportages bieden een goed beeld van wat in de waterketen wordt verstaan onder ‘volledig circulair in 2050’, samengevat in een visuele Stip op de horizon (zie illustratie). Daarnaast biedt de ontwikkelde Score Card een praktische tool om verschillende ontwerpen van de fysieke/technische oplossingen voor een circulaire waterketen te beoordelen. De volgende stap bestaat uit het ontwikkelen van een routekaart. Deze maakt duidelijk hoe in een referentiewijk de huidige waterketen kan worden omgevormd tot een volledig circulaire waterketen in 2050. Naast ‘no-regret’ maatregelen en technieken levert dit ook termijnen op voor het maken van keuzes waarvoor meer kennis, innovaties, of zekerheid nodig zijn.

Stip op de horizon Circulair Water 2050 is gefinancierd vanuit STOWA (waterschappen) en WiCE (drinkwatersector), met in het project in kind bijdragen door de samenwerkingspartners AquaMinerals en de Energie- en Grondstoffenfabriek.