Gebruikte stoffen van een tentoonstelling uit het Rijksmuseum en Bugaboo-kinderwagens waar de kinderen niet meer in passen. Het zijn materialen en producten die te waardevol zijn om weg te gooien na gebruik. We kunnen ze namelijk een herbestemming geven. Dat weten Hogeschool van Amsterdam (HvA)-studenten Product Ontwerpen maar al te goed: zij deden in samenwerking met bedrijven onderzoek naar nieuwe ontwerp-, productie- en businessmodelstrategieën voor dit soort ‘Repurpose’-toepassingen. “Laten zien wat er allemaal mogelijk is, dat levert inspiratie op!”

Een (deel van een) object opnieuw gebruiken met een ander doel, dat is Repurpose. Het is een interessante optie voor reststromen die te waardevol zijn voor recycling of zelfs verbranding. Bij Repurpose gaat de waarde, die in het productieproces of tijdens de gebruiksfase aan het materiaal is toegevoegd, niet verloren. De unieke vorm, kleur of samenstelling van een voorwerp wordt bijvoorbeeld behouden in een nieuw product.

De leerroute ‘Product Ontwerpen’ is verbonden aan het lectoraat Circulair ontwerpen en ondernemen, waarin Repurpose centraal staat. De nieuwe lichting afstudeerders ontwierpen verrassende circulaire producten, en presenteerden hun resultaten in een interactieve digitale sessie aan hun opdrachtgevers: onder andere Rijksmuseum en Bugaboo.

Bugaboo-kinderwagen wordt bolderkar

Kinderen groeien al snel uit de kinderwagen. Zonde, het zijn prijzige producten die je maar kort gebruikt. Met die gedachte werkte Bugaboo (producent van duurzame kinderwagens) samen met HvA-student Stern Gelein om een nieuw leven te geven aan de kinderwagen. Stern: “Ik heb van de Bugaboo Bee-kinderwagen een bolderkar gemaakt, voor wanneer de kinderen groter worden. Daarmee blijft Stern dichtbij de doelgroep, branding en markt. En dat wordt gewaardeerd door Bugaboo. “Naast dat de materialen worden hergebruikt, levert het nieuwe handel op. En nog een leuke bijkomstigheid: de tweedehandsmarkt van Bugaboo-producten wordt er kleiner door.” Aldus Mark Lepelaar, projectleider Repurpose.

De bolderkar is gebaseerd op het wiegje en 12 inch-wielen van de kinderwagen. Het onderstel is gemaakt van multiplex. De wagen kan compleet verkocht worden of geheel in lijn met de circulaire transitite: als een ombouwset voor de Bugaboo Bee-wieg van de klant zelf.

Meer bewustwording creëren

HvA-afstudeerder Janne Jansen werkte samen met duurzaam bouwatelier Fiction Factory om stofresten die vrijkomen bij de productie in de stoffeerafdeling nieuwe waarde te geven. Maar ook om dit te verminderen. Tijdens het onderzoek kwam uit het project van de Rijksmuseum -tentoonstelling Caravaggio Bernini 800 meter reststof tevoorschijn en deze heeft Fiction Factory opgeslagen uit liefde voor het materiaal. Om dit productieafval in de toekomst te verminderen heeft Janne haar onderzoek hier op gericht.

Janne: “Ik heb het stappenplan ‘De kunst van het oplappen’ gevisualiseerd op een poster. Dit begint bij goede communicatie en keuzes bij alle betrokken partijen. Van te voren bepalen hoeveel stof je écht nodig hebt om reststoffen te voorkomen, is daar een van. Zijn die er toch? Dan helpt mijn stappenplan ook bij het correct inzichtelijk maken hiervan, van materiaal wegen tot documenteren en opslaan. Daarna behandel ik nog het bepalen van de waarde van de reststoffen en hoe je die uiteindelijk kunt toepassen.”

Educatieprojecten

De stoffen van het Rijksmuseum worden nu gebruikt in twee educatieprojecten waarbij studenten aan de slag gaan om deze her te gebruiken in onder andere de stoffering van poefjes naar ontwerp van Miranda Groen. Alles in samenwerking met studenten. “Het stappenplan dient in de basis voor elke afdeling in ons bedrijf en alle andere ondernemingen die met reststromen te maken heeft,” zegt Marije van Fiction Factory. “Met name het visuele aspect van het stappenplan is erg waardevol. De tastbaarheid maakt de opties overzichtelijker en keuzes makkelijker.”

Feedback uit de praktijk

Alle digitaal aanwezige vakpartners zijn lovend over de waarde van Repurpose, maar zien ook uitdagingen. “Bewustwording is een ding”, aldus Marije van Fiction Factory. “In het geval van reststromen documenteren en opslaan, moet er wel bereidheid zijn bij medewerkers. Het kost extra werk, tijd, geld. Dat is extra lastig bij grote bedrijven die moeten communiceren tussen meerdere afdelingen. Er is een interne of externe prikkel nodig om die mindset te veranderen. Het vergt een lange adem.”

“Daarnaast ligt er een kans voor ons om een netwerk in Amsterdam te creëren om circulaire ambities bij elkaar te brengen en te versterken”, sluit Inge Oskam af, lector Circulair ontwerpen en ondernemen. Instanties die bezig zijn met Repurpose-toepassingen werken nu vaak nog versplinterd, terwijl ze samen de circulaire transitie verder kunnen brengen.