Denise van Keulen (Tarkett): “Valt Earth Overshoot Day dit jaar later dankzij COVID-19?”

Earth Overshoot Day is de dag in het jaar waarop we het ‘natuurlijk budget’ verbruikt hebben van wat de aarde in een jaar kan produceren. Deze datum wordt berekend door de onafhankelijke denktank Global Footprint Network. Na deze datum overschrijden we haar natuurlijke hulpbronnen en teren we in op haar reserves. We kappen bijvoorbeeld meer bomen dan er jaarlijks kunnen bijgroeien en we stoten meer CO₂ uit dan de aarde kan absorberen. Vorig jaar viel deze dag al op 29 juli. Wat is de invloed van de COVID-19 pandemie op deze datum voor dit jaar? En wat zijn tips om de datum nog verder op te schuiven?

Earth Overshoot Day valt op 22 augustus 2020

Ieder jaar ben ik weer benieuwd op welke dag de Earth Overshoot Day valt en hoop ik dat deze datum is opgeschoven naar verder in het jaar. Zo’n vijftig jaar geleden kon de natuur zichzelf nog herstellen om onze menselijke consumptie te compenseren. Sinds het begin van de jaren ’70 niet meer. Dankzij de COVID-19 pandemie is de Earth Overshoot Day dit jaar wel weer op het niveau van vijftien jaar geleden en dit jaar valt de Earth Overshoot Day wereldwijd op 22 augustus 2020.

Bron: https://www.overshootday.org/newsroom/country-overshoot-days/

Bij het bepalen van de Earth Overshoot Day zijn er twee factoren bepalend: niet alleen de menselijke voetafdruk, maar ook de biocapaciteit van de planeet. Vanaf 22 augustus ‘lenen’ we dus alle natuurlijke eigendommen van 2021. Er is dus sprake van meer ontbossing, bodemerosie en CO₂ in de atmosfeer dan onze aarde aankan. Kortom, niet alleen stijgt onze menselijke voetafdruk, de biocapaciteit van onze planeet daalt ook steeds verder. De grote vraag blijft natuurlijk hoe lang we onze aarde nog kunnen uitputten. Er komt een moment dat dit ophoudt.

Dankzij de COVID-19 pandemie is de Earth Overshoot Day dit jaar op het niveau van vijftien jaar geleden en dit jaar valt de Earth Overshoot Day wereldwijd op 22 augustus 2020.

Hoeveel verschilt de ecologische voetafdruk per land?

Er zijn landen waar de biodiversiteit de voetafdruk nog overstijgt. Helaas geldt dit niet voor het merendeel van de landen. Er is veel verschil tussen wat een land aan grondstoffen bezit en wat een land verbruikt. Zo’n 80% van de landen consumeert meer dan ze zelf kunnen produceren. De ‘Overshoot’ datum leert ons vooral dat we in de Westerse Wereld op een te grote voet leven. Zo is de ecologische voetafdruk van de Benelux bijzonder groot en hebben wij met onze levensstijl zelfs zo’n drie ‘aardes’ nodig. Voor Nederland viel de Overshoot Day al op 3 mei en voor Luxemburg en België zelfs al respectievelijk op 16 februari en 5 april. De invloed van de COVID-19 pandemie lijkt weinig effect te hebben op de Benelux.

Het is echter lastig om goede conclusies te trekken in de huidige situatie wat de exacte datum dit jaar is. Copper8 heeft een interessante disclaimer geplaatst bij de hierboven genoemde datum. Zij hebben de datum opnieuw berekend, maar komen voor Nederland nog steeds bij een redelijk optimistisch scenario uit op 15 mei 2020. We kunnen dus met zekerheid concluderen dan Nederland nog geen enorme stappen voorwaarts heeft gemaakt. Meer informatie over het bepalen van deze datum is hier te vinden.

Er moet iets veranderen. En u kunt helpen. Als we Earth Overshoot Day ieder jaar minstens vijf dagen uit kunnen stellen, hebben we in 2050 nog ‘maar’ één planeet nodig om te leven! 

Hoe kunnen we de datum opschuiven? 7 tips!

De grootste dreiging voor onze aarde, is het geloof dat iemand anders het gaat oplossen. Een duurzamere aanpak kan echter iedereen toepassen, zowel bedrijven als consumenten. Het is goed om niet alleen minder te consumeren, maar ook onze aanpak te veranderen.

1. De biodiversiteit vergroten en het grootschalig planten van bomen. Dit versterkt de veerkracht van de natuur; het neemt CO₂ op en gaat daarmee klimaatverandering tegen. Zwitserse wetenschappers berekenden dat er 1000 miljard bomen geplant moeten worden om ernstige klimaatverandering te voorkomen. Hier plaats ik wel een kanttekening bij. Het planten van bomen alleen is niet de oplossing. Het is van belang dat de biodiversiteit en eventuele verdroging altijd meeweegt en er gekeken wordt naar de potentie van het landschap. Verder is het naast het planten ook van essentieel belang dat we ontbossing tegen gaan. Bij het kappen van bomen of platbranden van bossen komt namelijk veel CO2 vrij. Het REDD+ Business Initiative is een goed voorbeeld hiervan, het is een initiatief ondersteunt door NGO’s en de Natural Climate Solutions Alliance (van WEF en WBCSD), dat zich richt op het behoud van tropisch regenwoud, het verbeteren van de sociaal-economische positie van de lokale bevolking in ontwikkelingslanden en het verminderen van CO₂-uitstoot. Onder andere Tarkett doet actief mee en ondersteunt het Tambopata Biodiversity Reserve en Agroforestry-project in Peru, in de strijd tegen klimaatverandering.
2. Probeer zoveel mogelijk het energieverbruik te verlagen en gebruik te maken van groene energie. Onze CO₂-uitstoot is goed voor een aandeel van 57% van onze ecologische voetafdruk. Het energieverbruik verlagen, kan bijvoorbeeld door het isoleren van gebouwen, enkel overdag ruimtes te verwarmen, korter te douchen, apparaten niet onnodig op stand-by te laten staan en de was op te hangen in plaats van de droger te gebruiken. Voor groene energie kunnen bijvoorbeeld zonnepanelen of windmolens worden ingezet.
3. Kies vaker voor groene mobiliteit. Door de auto en het vliegtuig te vermijden, stoot u tevens veel minder CO₂ uit. Kies vaker voor de fiets of openbaar vervoer. Ook kan thuiswerken, vooral in de zomer, diverse milieuvoordelen bieden. Zeker wanneer hiermee internationale zakenreizen worden teruggedrongen.
4. Dring voedselverspilling en het eten van vlees en vis terug door vaker voor plantaardige alternatieven te gaan. De helft van de biocapaciteit van de aarde wordt gebruikt om ons te voeden. Wilt u het helemaal goed doen? Op de groente- en fruitkalender ontdekt u de milieuscore van groente en fruit. Zo is het vaak bijvoorbeeld beter om lokale groenten en fruit te kopen. Voorkom verder voedselverspilling. Zeker een derde van al het eten dat wordt geproduceerd gaat nu verloren.
5. Door zoveel mogelijk afval te voorkomen, te recyclen en te hergebruiken, verminderen we de uitputting van de natuurlijke bronnen van de aarde. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van plastic tasjes. Zorg dat u altijd een tas van huis meeneemt, zodat u in een winkel geen tas meer hoeft aan te schaffen. Ook ons waterverbruik wordt steeds groter. Een eenpersoonshuishouden gebruikt gemiddeld 46.100 liter water per jaar. Bovendien is er in Nederland nog nooit zo veel drinkwater verbruikt als tijdens de hittegolf in deze maand. De grote waterbedrijven Vitens en BrabantWater riepen mensen al met klem op minder drinkwater te verbruiken. Als consument kunt u op diverse manieren het waterverbruik verminderen. Tevens is dit voor bedrijven van belang. Zo heeft Tarkett voor 2020 een ambitieus doel voor waterverbruik: op al onze industriële locaties mag geen water gebruikt worden in het industriële proces of moet er een gesloten watersysteem zijn, waarbij minimaal 98% van het gebruikte water wordt hergebruikt.
6. Kijk bij een renovatie altijd welke producten in de huidige of een andere vorm zijn te hergebruiken. Zo voorkomt u afval en creëert u een duurzaam tweede leven. Veel organisaties verkopen gerecyclede of geüpcyclede producten. Bij Tarkett vinden we dit ook van essentieel belang. Via bijvoorbeeld ons terugname- en recyclingprogramma voor vloeren, ReStart®, nemen wij snijafval en gebruikte vloerbekleding mee voor recycling en geven u een certificaat met de hoeveelheid materiaal die u heeft bijgedragen. Ook kunt u zich laten adviseren door organisaties hoe u circulair kunt renoveren. Een goed voorbeeld vind ik het netwerkbedrijf New Horizon, die de stad ziet als bron. Ze beschouwen de bebouwde omgeving als hun magazijn vol bruikbare grondstoffen en ontmantelen gebouwen met behoud van de waarde van deze grondstoffen en materialen.
7. Consumptiepatronen veranderen. Naast ecologische investeringen doen, is het tevens van belang onze gewoonten te veranderen. Neem nu een gebouw dat uitstekend scoort op het vlak van groene energie. Als echter vervolgens het licht weinig tot niet wordt uit gedaan, wordt het effect van de ecologische investering volledig of gedeeltelijk geneutraliseerd. Dit heet ook wel het rebound effect. Misschien kunnen we dit wel op de agenda zetten?

Webinar: wat is de duurzaamheidsaanpak van Tarkett in de praktijk?

Bent u benieuwd naar wat een bedrijf als Tarkett doet om zijn ecologische voetafdruk te verkleinen? Bekijk dan ons webinar terug dat we op 23 juni 2020 hebben georganiseerd. Zie daarin hoe Tarkett een circulair economisch bedrijfsmodel nastreeft.