Ten opzichte van 1999 betekent een hoeveelheid van 54 gedragscodes een groei van 38%. In dat jaar hadden niet meer dan 39 van de honderd concerns een eigen code. In 1991 hadden 22 van de tophonderdbedrijven een eigen code.

Dit blijkt uit het vandaag te verschijnen onderzoek ‘De Bedrijfscode’ van Muel Kaptein, Huib Klamer en Annemarie Wieringa. Zij hebben hun studie gedaan in opdracht van de Stichting NCW, Ethicon (het onderzoekscentrum voor ethiek, integriteit en duurzaam ondernemen van de Erasmus Universiteit) en de Stichting Beroepsmoraal en Misdaadpreventie.

Buiten het bedrijfsleven rukt de gedragscode eveneens op. Ook ministeries, zoals die van Sociale Zaken, Justitie en Verkeer en Waterstaat, alsmede gemeenten, zoals Amsterdam en Den Haag, de politie en onderwijsinstellingen zoals de Erasmus Universiteit hebben een eigen gedragscode.

Alle 54 onderzochte codes gaan in op de verantwoordelijkheden van het bedrijf tegenover een of meer stakeholders. Opvallend is dat de aandeelhouder relatief het minst vaak wordt genoemd, namelijk in 39% van de gevallen. Veel vaker gaat het in de codes om verantwoording van het bedrijf jegens de samenleving (93%), de medewerkers (89%), milieu, gezondheid en veiligheid (70%) en de consumenten (69%).

Codes die ingaan op verantwoordelijkheden jegens de medewerkers, gaan vooral in op het geven van gelijke kansen en het bieden van veilige werkomstandigheden. In een enkele code (17%) komt het bieden van goede arbeidsvoorwaarden als artikel voor of het geven van winstdeling (2%).

Aanmerkelijk meer bedrijven hebben in de bedrijfscode een artikel opgenomen over mensenrechten: bijna de helft van de codes, tegenover 12% in 1999. Vaak voelen bedrijven zich verantwoordelijk als de mensenrechten van hun medewerkers in het geding zijn of voor mensenrechten ‘in het algemeen’. Eén bedrijf stelt in zijn code dat het zijn invloed in de landelijke politiek zal aanwenden indien de mensenrechten in het geding zijn.

Het afkeuren van corruptie wordt in 65% van de codes genoemd. Vier jaar terug sprak 38% van de codes hierover.