Vandaag heeft de Europese Commissie een nieuw actieplan voor de circulaire economie vastgesteld, een van de belangrijkste bouwstenen van de Europese Green Deal, de nieuwe Europese agenda voor duurzame groei. Het nieuwe actieplan omvat maatregelen gericht op de gehele levenscyclus van producten, en heeft tot doel onze economie voor te bereiden op een groene toekomst, ons concurrentievermogen te versterken en tegelijkertijd het milieu te beschermen en consumenten nieuwe rechten te geven. Het nieuwe plan bouwt voort op het werk dat sinds 2015 is verricht, en is toegespitst op ontwerp en productie met het oog op een circulaire economie, met als doel ervoor te zorgen dat de gebruikte hulpbronnen zo lang mogelijk in de EU-economie worden gehouden. Het bedrijfsleven en de belanghebbenden zullen nauw betrokken worden bij de ontwikkeling van dit plan en de daarin vervatte initiatieven.
Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal: “Om tegen 2050 klimaatneutraliteit te verwezenlijken, onze natuurlijke omgeving in stand te houden en ons economisch concurrentievermogen te versterken, is een volledig circulaire economie noodzakelijk. Vandaag is onze economie nog steeds grotendeels lineair en wordt slechts 12 % van de secundaire materialen en hulpbronnen terug in de economie gebracht. Veel producten gaan niet lang mee, kunnen niet worden hergebruikt, gerepareerd of gerecycleerd, of kunnen slechts één keer worden gebruikt. Hier ligt een enorm potentieel waar zowel bedrijven als consumenten baat bij kunnen hebben. Met het vandaag gepresenteerde plan nemen we maatregelen om de manier waarop producten worden gemaakt, om te vormen en de consumenten in staat te stellen duurzame keuzes te maken die henzelf en het milieu ten goede komen.”
Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij: “Er is maar één planeet Aarde, maar tegen 2050 zullen we consumeren alsof er drie van zouden zijn. In ons nieuwe plan wordt circulariteit de norm die leidt tot een snellere groene transitie van onze economie. Wij stellen ingrijpende maatregelen voor om de duurzaamheidsketen te veranderen vanaf bovenaan: bij het productontwerp. De toekomstgerichte maatregelen zullen kansen scheppen voor het bedrijfsleven en de werkgelegenheid, nieuwe rechten aan de Europese consument toekennen, innovatie en digitalisering in goede banen leiden en ervoor zorgen dat er, net als in de natuur, niets wordt verspild.”
De transitie naar een circulaire economie is reeds aan de gang, met vooruitstrevende bedrijven, consumenten en overheden in Europa die dit duurzame model omarmen. De Commissie zal ervoor zorgen dat de transitie naar een circulaire economie kansen biedt aan iedereen en dat niemand achterblijft. In het actieplan voor de circulaire economie, dat vandaag wordt voorgesteld als onderdeel van de industriële EU-strategie, worden maatregelen voorgesteld om:
- van duurzame producten de norm te maken in de EU. De Commissie zal wetgeving inzake duurzaam productbeleid voorstellen om ervoor te zorgen dat producten die in de EU in de handel worden gebracht, ontworpen zijn om langer mee te gaan, gemakkelijker te hergebruiken, te repareren en te recycleren zijn, en in plaats van primaire grondstoffen zoveel mogelijk gerecycleerd materiaal bevatten. Producten voor eenmalig gebruik worden beperkt, vroegtijdige veroudering wordt aangepakt en de vernietiging van onverkochte duurzame goederen wordt verboden.
- de positie van de consumenten te versterken. Consumenten krijgen toegang tot betrouwbare informatie over onder meer de repareerbaarheid en de duurzaamheid van producten, die hen kan helpen om duurzame keuzes te maken op milieugebied. De consumenten zullen een “recht op reparatie” genieten.
- de nadruk te leggen op de sectoren die de meeste hulpbronnen verbruiken en waar het potentieel voor circulariteit hoog is. De Commissie zal concrete maatregelen ondernemen op het gebied van:
- elektronica en ICT: een initiatief voor herbruikbare elektronica om een langere levensduur van producten te bevorderen en de inzameling en verwerking van afval te verbeteren
- batterijen en voertuigen: een nieuw regelgevingskader voor batterijen om de duurzaamheid te verbeteren en het circulaire potentieel van batterijen te stimuleren
- verpakking: nieuwe verplichte eisen over wat is toegestaan op de EU-markt, met het oog op de vermindering van (over)verpakking
- kunststoffen: nieuwe verplichte eisen inzake het gehalte gerecycleerd materiaal, met bijzondere aandacht voor microplastics en biogebaseerde en biologisch afbreekbare kunststoffen
- textiel: een nieuwe EU-strategie voor textiel om het concurrentievermogen en innovatie in de sector te versterken en de EU-markt voor textielhergebruik een impuls te geven
- constructie en gebouwen: een uitgebreide strategie voor een duurzame gebouwde omgeving, waarin de beginselen van circulariteit worden bevorderd
- levensmiddelen: nieuw wetgevingsinitiatief inzake hergebruik met het oog op de vervanging van wegwerpverpakkingen, tafelgerei en bestek door herbruikbare producten in de voedselvoorziening
- te zorgen voor minder afval. De nadruk zal liggen op het voorkomen van afval en de omzetting ervan in kwalitatief hoogwaardige secundaire hulpbronnen die voordeel halen uit een goed functionerende markt voor secundaire grondstoffen. De Commissie zal onderzoeken of een EU-breed, geharmoniseerd model voor de gescheiden inzameling van afval en etikettering kan worden opgezet. Het actieplan bevat ook een aantal maatregelen om de uitvoer van afval uit de EU tot een minimum te beperken en illegale overbrenging tegen te gaan.
Achtergrond
De Europese Green Deal, die op 11 december 2019 door de Commissie-Von der Leyen is voorgesteld, vormt een ambitieuze routekaart naar een klimaatneutrale circulaire economie, waarbij de economische groei van het gebruik van hulpbronnen is losgekoppeld. Een circulaire economie vermindert de druk op de natuurlijke hulpbronnen en is een voorwaarde om de doelstelling van klimaatneutraliteit tegen 2050 te behalen en het verlies van biodiversiteit een halt toe te roepen. De helft van de totale broeikasgasemissies en meer dan 90 % van het verlies van biodiversiteit en waterstress worden veroorzaakt door de winning en verwerking van hulpbronnen.
De circulaire economie zal netto positieve effecten hebben op de groei van het bbp en de creatie van banen, aangezien de toepassing van de ambitieuze maatregelen op het gebied van de circulaire economie in Europa tegen 2030 het bbp van de EU met nog eens 0,5 % kan verhogen en voor ongeveer 700 000 nieuwe banen kan zorgen.