Gisteren, 10 maart, presenteerde de Europese Commissie een nieuwe strategie om de Europese industrie te helpen het voortouw te nemen bij de dubbele transitie naar klimaatneutraliteit en digitaal leiderschap. De strategie is erop gericht het concurrentievermogen en de strategische autonomie van Europa te stimuleren in een periode van geopolitieke verschuivingen en toenemende wereldwijde concurrentie.

In het pakket initiatieven wordt een nieuwe benadering van het Europese industriebeleid geschetst, die stevig verankerd is in de Europese waarden en tradities op de sociale markt. Het pakket bevat een reeks maatregelen voor de ondersteuning van alle actoren van de Europese industrie, met inbegrip van grote en kleine ondernemingen, innovatieve startende ondernemingen, onderzoekscentra, dienstverleners, leveranciers en sociale partners. Een specifieke strategie voor kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s) heeft tot doel de administratieve lasten te verminderen en de vele kleine en middelgrote ondernemingen in Europa te helpen zaken te doen in de gehele eengemaakte mark en daarbuiten, toegang tot financiering te verkrijgen en het voortouw te nemen bij de digitale en groene transities. De initiatieven die vandaag worden gepresenteerd omvatten ook concrete maatregelen voor het wegnemen van belemmeringen voor een goed functionerende eengemaakte markt, de grootste troef van Europa, om al onze bedrijven in staat te stellen te groeien en te concurreren in Europa en daarbuiten.

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie: “De Europese industrie is de drijvende kracht achter de groei en welvaart in Europa, en is op haar best wanneer zij kan steunen op haar grootste kracht: de Europese burgers en hun ideeën, talenten, diversiteit en ondernemingsgeest. Dit is belangrijker dan ooit, nu Europa begint aan zijn ambitieuze groene en digitale transities in een steeds onzekerdere en onvoorspelbaardere wereld. De Europese industrie heeft alles wat nodig is om het voortouw te nemen en we zullen alles in het werk stellen om dit te ondersteunen.”

Thierry Breton, commissaris voor de Interne Markt: “Europa heeft de sterkste industrie ter wereld. Onze ondernemingen — groot en klein — voorzien ons van banen, welvaart en strategische autonomie. Om de groene en digitale transities in goede banen te leiden en externe afhankelijkheid te vermijden in een nieuwe geopolitieke context is een radicale verandering nodig – en die moet nu van start gaan.”

Het vandaag gepubliceerde pakket industriebeleid omvat de volgende initiatieven:

Een nieuwe industriestrategie

Om het industrieel leiderschap van Europa te handhaven, zal een nieuwe industriestrategie bijdragen tot de verwezenlijking van drie kernprioriteiten: behoud van het mondiale concurrentievermogen van de Europese industrie en van een gelijk speelveld, zowel thuis als wereldwijd, waardoor Europa tegen 2050 klimaatneutraal wordt en de digitale toekomst van Europa wordt vormgegeven.

De strategie zet de belangrijkste aanjagers van de industriële transformatie van Europa uiteen en stelt een uitgebreide reeks toekomstige maatregelen voor, met als belangrijkste elementen:

  • Een actieplan voor intellectuele eigendom om de technologische soevereiniteit te handhaven, wereldwijd gelijke concurrentievoorwaarden te bevorderen, de diefstal van intellectuele eigendom beter te bestrijden en het rechtskader aan te passen aan de groene en digitale transities.
  • Aangezien concurrentie het beste uit onze bedrijven naar boven brengt, zal de lopende herziening van de EU-mededingingsregels, met inbegrip van de evaluatie van de controle op fusies en de geschiktheidscontrole van de richtsnoeren inzake staatssteun, ervoor zorgen dat onze regels geschikt zijn voor een economie die snel verandert en steeds digitaler wordt, en die bovendien groener en circulairder moet worden.
  • We hebben eerlijke concurrentie in binnen- en buitenland nodig. De Commissie zal zorgen voor een optimale benutting van handelsbeschermingsmechanismen, en zal daarnaast uiterlijk medio 2020 een witboek opstellen met betrekking tot de bestrijding van verstorende effecten van buitenlandse subsidies op de eengemaakte markt en om het vraagstuk van buitenlandse toegang tot EU-overheidsopdrachten en EU-financiering aan te pakken. De kwestie van buitenlandse subsidies zal in 2021 worden aangepakt met een voorstel voor een rechtsinstrument. Dit zal hand in hand gaan met lopende werkzaamheden ter versterking van de mondiale regels inzake industriële subsidies in de Wereldhandelsorganisatie, en met maatregelen om het gebrek aan wederzijdse toegang tot overheidsopdrachten in derde landen aan te pakken.
  • Uitgebreide maatregelen om energie-intensieve industrieën te moderniseren en koolstofvrij te maken, duurzame en slimme mobiliteitssectoren te ondersteunen, energie-efficiëntie te bevorderen en te zorgen voor een toereikend en constant aanbod van koolstofarme energie tegen concurrerende prijzen.
  • Versterking van de industriële en strategische autonomie van Europa door de levering van kritieke grondstoffen te waarborgen door middel van een actieplan voor kritieke grondstoffen en geneesmiddelen op basis van een nieuwe EU-geneesmiddelenstrategie en door de ontwikkeling van strategische digitale infrastructuur en sleuteltechnologieën te ondersteunen.
  • Een alliantie voor schone waterstof om het koolstofvrij maken van de industrie te versnellen en industrieel leiderschap te behouden, gevolgd door allianties inzake koolstofarme industrieën, industriële clouds, platforms en grondstoffen.
  • Nieuwe wetgeving en richtsnoeren op het gebied van groene overheidsopdrachten.
  • Hernieuwde aandacht voor innovatie, investeringen en vaardigheden.

Naast een uitgebreide reeks acties, zowel horizontaal als voor specifieke technologieën, zal de Commissie systematisch de risico’s en behoeften van de verschillende industriële ecosystemen analyseren. Daarbij zal de Commissie nauw samenwerken met een inclusief en open industrieel forum, dat uiterlijk in september 2020 zal worden opgericht. Het zal bestaan uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, met inbegrip van kmo’s, grote ondernemingen, sociale partners, onderzoekers, alsook van de lidstaten en de EU-instellingen. Waar nodig zullen deskundigen uit specifieke sectoren worden ingeschakeld om hun kennis te delen. In het kader van de jaarlijkse EU-dagen van de industrie zal de Commissie alle actoren samen blijven brengen.

Een nieuwe strategie voor kmo’s

Kmo’s spelen een sleutelrol in het industriële weefsel van Europa, vertegenwoordigen twee derde van de werkgelegenheid en staan centraal in het succes van deze nieuwe industriële aanpak. De strategie is erop gericht kmo’s te helpen de dubbele transitie te leiden, wat ook betekent dat zij toegang moeten krijgen tot de juiste vaardigheden.Om te zorgen dat de kmo’s over de benodigde capaciteiten voor de transities beschikken, zal de Commissie het Enterprise Europe Network opwaarderen met specifieke duurzaamheidsadviseurs. Ook zal zij de digitale-innovatiehubs in alle regio’s in Europa uitbreiden om kmo’s in staat te stellen digitale innovaties te integreren. Zo zullen er mogelijkheden worden gecreëerd voor vrijwilligerswerk en opleiding op het gebied van digitale technologieën. Om het voor kmo’s gemakkelijker te maken actief te zijn op de interne markt en daarbuiten, stelt de Commissie maatregelen voor om regelgevende en praktische belemmeringen voor zakendoen of voor schaalvergroting weg te nemen. De Commissie voert onder meer haar inspanningen op om te zorgen voor snelle betaling, met name via een nieuwe virtuele waarnemingspost, en via alternatieve geschillenbeslechting. Om het voor kmo’s gemakkelijker te maken om de beurs op te gaan in Europa, zal de Commissie ook steun verlenen aan een fonds voor de beursintroductie van kmo’s in het kader van het kmo-venster van InvestEU. Zij zal ook vrouwelijk ondernemerschap versterken door investeringen in door vrouwen geleide ondernemingen en fondsen te stimuleren. Voorts verzoekt de Commissie de lidstaten om te zorgen voor een centraal contactpunt voor de ondersteuning van bedrijven. Het doel is van Europa de beste plek te maken om een bedrijf op te starten en door te groeien. De Commissie zal met de lidstaten samenwerken aan de EU Start-up Nations Standard, een norm voor de nationale stimulering van startende ondernemingen in de EU, voor de vaststelling en uitwisseling van beste praktijken om de groei van hoogtechnologische kmo’s en startende ondernemingen te versnellen. Om de politieke inzet voor deze maatregelen te waarborgen, zal een prominente EU-gezant voor kmo’s een nauwe samenwerking en coördinatie met de EU-lidstaten waarborgen, via nationale kmo-gezanten, alsook met regionale en lokale overheden, Hierdoor wordt ook het perspectief van kmo’s in de EU-wetgeving versterkt.

Een eengemaakte markt die werkt voor bedrijven en consumenten

De eengemaakte markt is een van de grootste successen van Europa en biedt de Europese bedrijven een grote binnenlandse markt. De eengemaakte markt stimuleert de concurrentie en de handel binnen de EU, en biedt EU-burgers een ruimere keuze aan goederen en diensten en meer werkgelegenheid en ondernemingskansen. De markt verschaft Europese bedrijven de invloed die zij nodig hebben om op het wereldtoneel toonaangevend te worden.

Toch blijven de Europeanen belemmeringen ondervinden die hen ervan weerhouden het potentieel van de eengemaakte markt volledig te benutten. Uit ramingen blijkt dat het wegnemen van die belemmeringen tegen het einde van het decennium tot 713 miljard EUR zou kunnen opleveren. In het vandaag gepubliceerde verslag over belemmeringen voor de eengemaakte markt wordt een breed scala van obstakels genoemd, bezien vanuit het perspectief van de Europese ondernemingen en consumenten. In het verslag wordt gewezen op de onderliggende oorzaken van dergelijke belemmeringen: restrictieve en complexe nationale regels, beperkte administratieve capaciteit, onvolledige omzetting van EU-regels en ontoereikende handhaving.

Om deze belemmeringen aan te pakken, stelt de Commissie vandaag een actieplan voor een betere uitvoering en handhaving van de regels inzake de eengemaakte markt vast, dat gericht is op het aanpakken van belemmeringen die voortvloeien uit schendingen van het EU-recht. Het actieplan is gebaseerd op een hernieuwd partnerschap tussen de lidstaten en de Commissie en hun gedeelde verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de regels inzake de eengemaakte markt naar behoren worden gehandhaafd en toegepast. In dit verband wordt in het actieplan een gezamenlijke taskforce van de Commissie en de lidstaten gelanceerd om de samenwerking op het gebied van de handhaving van de regels inzake de eengemaakte markt te versterken. De Commissie zal op haar beurt de nationale en lokale autoriteiten ondersteunen bij hun inspanningen om de Europese wetgeving correct ten uitvoer te leggen en zal niet aarzelen om krachtig op te treden tegen schendingen van de regels inzake de eengemaakte markt.

Achtergrond

De industrie speelt een cruciale rol bij de ondersteuning van de economische groei en welvaart van Europa. De Europese industrie is wereldleider in vele sectoren, vertegenwoordigt 20 % van de totale toegevoegde waarde van de EU en biedt werk aan 35 miljoen mensen in de EU.

In maart 2019 riep de Europese Raad op tot een alomvattende en langetermijnstrategie voor het industriebeleid van de EU, samen met een geïntegreerde aanpak voor een diepere en sterkere eengemaakte markt. De behoefte aan een nieuwe industriële aanpak voor Europa wordt weerspiegeld in de politieke beleidslijnen van voorzitter Von der Leyen, de prioriteiten van het Europees Parlement en de strategische agenda 2019-2024 van de Europese Raad, de Europese Green Deal en de strategie van de Commissie voor de digitale toekomst van Europa.