8,1% Van alle banen in Nederland is circulair. Nederland heeft de ambitie volledig circulair te zijn in 2050, en daarvoor hebben we dus nog een grote verschuiving nodig op de arbeidsmarkt. Om de nationale en internationale ambities voor een circulaire economie te realiseren, moeten de overheid en het bedrijfsleven de overige 9 miljoen banen hierop gaan afstellen door te de juiste vaardigheden te ontwikkelen onder de huidige werkende bevolking – en die van de toekomst. Dat stelt het nieuwe rapport van het Circular Jobs Initiative, onderdeel van Circle Economy. Het rapport, Jobs & Skills in the Circular Economy, State of Play and Future Pathways, werd vandaag gelanceerd in Amsterdam.

We staan voor enorme uitdagingen op het gebied van groeiende ongelijkheid, klimaatverandering en grondstoffenschaarste. Met een circulaire economie kunnen we deze uitdagingen het hoofd bieden. De overheid en ook het bedrijfsleven zien de noodzaak en passen steeds vaker hun strategie aan om bij te kunnen dragen aan initiatieven die de circulaire economie versnellen.

De Europese Commissie toont aan hoe de transitie naar de circulaire economie ongeveer 700.000 banen kan opleveren. Deze banen worden enerzijds gecreëerd door een toename in recycling en hergebruik, en anderzijds door de toepassing van nieuwe businessmodellen en bedrijfsvoering in alle sectoren. Tegelijkertijd gaan in de transitie fossiele sectoren krimpen, lokale economieën groeien, en wordt de rol van digitale technologie steeds belangrijker. Stuk voor stuk creëren deze bewegingen een verandering in de vraag naar specifieke vaardigheden en onze manier van werken.

Joke Dufourmont, lead van het Circular Jobs Initiative van Circle Economy reageert: “Nu we in de circulaire economie grondstoffen op een nieuwe manier gaan gebruiken en waarderen, hebben we de kans om ook werk opnieuw vorm te geven. We moeten ervoor zorgen dat niemand buiten de boot vat in de transitie van lineair naar circulair. Nu is het moment om deze prioriteiten in bedrijfsvoering en beleid te integreren.”

Als het lukt om de juiste prioriteiten te stellen, zal de transitie arbeidsplaatsen en waardig werk opleveren. Tegelijkertijd lopen we het risico werkonzekerheid en de mismatch van arbeidsvraag en -aanbod te vergroten als de overheid en het bedrijfsleven zich hier niet op voorbereiden. Als we niet meer aandacht gaan besteden aan de arbeidsmarkt en de vaardigheden die professionals nodig hebben om de transitie te realiseren, zullen we de ambities niet halen.

Een oproep voor actie op korte en lange termijn

Om een circulaire transitie van de arbeidsmarkt te realiseren, zijn drie onderdelen essentieel:

  • Opleiden en bijscholen van de beroepsbevolking door circulariteit te integreren in onderwijs- en trainingsprogramma’s en voldoende overheidssteun om deze toegankelijk te maken voor iedereen.
  • Waardig werk, dat eerlijk betaald wordt, veilig is en een zekere sociale waarde draagt; en adequate belangenbehartiging en arbeidswetgeving door overheden en vakbonden.
  • Inclusieve arbeidsmarkt, die kansen creëert voor gemarginaliseerde en kwetsbare groepen, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt of het risico lopen uitgefaseerd te worden, voor zowel hoog- als praktisch geschoolde mensen, ongeacht waar zij wonen en werken.

Het rapport verkent de kansen en uitdagingen waar de arbeidsmarkt voor staat in transitie naar de circulaire economie en beschrijft op basis hiervan de verandering die het Circular Jobs Initiative in samenwerking met haar partners teweeg hoopt te brengen op de korte en lange termijn. Het mobiliseert partners uit de industrie, overheid en het middenveld samen en stimuleert samenwerking om de uitdagingen waar de arbeidsmarkt als gevolg van klimaatverandering en grondstoffenschaarste voor staat, op te lossen.

Het rapport komt net nu de Europese Green Deal in Brussel wordt onderhandeld. De Green Deal gebruikt de circulaire economie als instrument om een inclusieve en CO2-neutrale economie te realiseren. Circle Economy dringt er op aan dat de arbeidsmarkt, kwetsbare groepen en niet-gereguleerde sectoren vooraan moeten staan in onderhandelingen.

Joke Dufourmont gaat verder: “Terwijl bedrijven en overheden steeds meer mooie duurzaamheidsambities uitspreken, wordt er nog te weinig aandacht besteed aan de mensen die deze ambities mogelijk moeten maken. Een circulaire arbeidsmarkt moet inclusief zijn, waardig werk leveren en de beroepsbevolking op alle niveaus opleiden om mee te draaien. Met het Circular Jobs Initiative zetten we ons in voor een arbeidsmarkt die zowel mensen als de planeet beschermt.”