De meeste Nederlandse hulporganisaties hebben dan ook overleg en soms vergevorderde onderhandelingen met bedrijven die zoeken naar wegen om het -eerlijk’ ondernemen handen en voeten te geven. Samenwerken met het bedrijfsleven is niet meer vies, maar opportuun. Dit zal naar verwachting op termijn leiden tot meer overeenkomsten als die tussen ICCO en Ahold, die dinsdag verklaarden een samenwerking te zijn gestart gericht op de ontwikkeling en afzet van producten uit Ghana op lokale markten en in Ahold supermarkten in Europa en de Verenigde Staten.
BabySolidaridad, de organisatie achter de verantwoorde Max Havelaar-koffie, Oké- banaan en Kuyichi-spijkerbroek, maakt bekend nog dit jaar in samenwerking met een bedrijf een -eerlijk’ merk voor baby- en kinderkleding te presenteren. Net als de spijkerbroek draagt de nieuwe kledinglijn het stempel verantwoord, omdat de naaisters en katoenboeren uit Peru, Brazilië en Mexico de kleding tegen een eerlijke prijs en onder menswaardige arbeidsomstandigheden vervaardigen. De katoen is bovendien ecologisch verbouwd en er komt geen goedkope kinderarbeid aan productieproces te pas.
Daarnaast werkt de organisatie met Ahold aan een verantwoorde bedrijfscode voor de bestaande Perla-koffie van ’s lands grootste kruidenier. Ontwikkelingsorganisatie SNV verklapt aan een ,,heel interessant” project te werken met een grote multinational en ook Memisa verklaart in gesprek te zijn met het bedrijfsleven. Het is onmiskenbaar een trend, bevestigen PSO de koepelorganisatie van ruim dertig Nederlandse hulporganisaties en DHV, een internationaal advies- en ingenieursbureau dat ondernemingen begeleidt bij het ontwikkelen van maatschappelijk beleid en maatschappelijk verantwoord ondernemen.
PSO werkt momenteel aan de opbouw van een kenniscentrum dat de leden moet gaan adviseren over onder meer de samenwerking met het bedrijfsleven. Het centrum zal daarbij ook de risico’s van een dergelijke samenwerking onder de loep nemen. Wat te doen als een bedrijf de kennis en ervaring van een hulporganisatie gebruikt om een plek te veroveren op de lokale markt in een ontwikkelingsland, vervolgens de samenwerking opzegt en de producten tegen een lagere dan afgesproken prijs afneemt?
PSO weet nog niet hoe deze gevaren te ondervangen, maar verklaart er zeker aandacht aan te besteden. Bram Verkerke van Solidaridad is er niet zo bang voor. ,,Het gaat de bedrijven met wie we samenwerken om hun imago. Als ze misbruik zouden maken van de overeenkomst, komt hun dat te staan op een stroom van negatieve publiciteit. En als ze iets niet willen, is het dat”, aldus Verkerke.
Uit een onderzoek DHV komt naar voren dat beide partijen dergelijke risico’s kunnen beperken door helder te communiceren over de doelen en verwachtingen van de samenwerking. De twee spelers moeten de tijd nemen om elkaar te leren kennen, benadrukt Rob van Tilburg van de adviesgroep duurzaam ondernemen van DHV.
Verkerke sluit zich daarbij aan. ,,Er is nog weinig kennis over en weer. Dat kan een obstakel zijn voor verdere groei van de samenwerking.” Verkerke merkt op dat er overigens nog genoeg bedrijven zijn die zich niet druk maken over maatschappelijk verantwoord ondernemen. ,,Tussenleveranciers hoeven niet te werken aan hun imago. Zij zullen dus ook niet snel naar samenwerking met hulporganisaties zoeken.”
Hulporganisatie Woord en Daad helpt de derde wereldlanden niet aan Nederlandse afnemers, maar heeft een zogeheten ondernemersplatform. Dit platform telt veertig leden uit het Midden- en Kleinbedrijf, die projecten van Woord en Daad financieren en eventueel als adviseur optreden bij de uitvoering van die projecten. Woord en Daad sluit niet uit dat ze op termijn ook gaat optreden als makelaar tussen producenten in ontwikkelingslanden en het bedrijfsleven.
Hetzelfde geldt voor ontwikkelingsorganisatie Novib, die samenwerkt met energiemaatschappij Nuon. Zo spaart Nuon de ongebruikte adv-dagen van het personeel op, verzilvert en verdubbelt die om financiële en praktische steun te verlenen aan een werkplaats voor rolstoelen in Albanië. Novib is met verschillende andere bedrijven in gesprek over mogelijke samenwerking. Staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking Van Ardenne moedigt de samenwerking tussen bedrijfsleven en hulporganisaties aan.