De tegelfabrikant Mosa werkt niet alleen aan eigen duurzaamheidsdoelstellingen, maar stimuleert ook duurzame ontwikkeling in het algemeen. Conceptuele, tot de verbeelding sprekende ontwerpen, verrassende toepassingen en continue aandacht voor design en duurzaamheid. Dat is waar Mosa mee groot is geworden en voor staat. Al 136 jaar is het bedrijf bezig met het vormgeven van de toekomst. Startten ze ooit met de productie van porselein al snel kwamen daar ook tegels bij. Mosa schuwde al die tijd niet om spraakmakende designers aan te trekken, eigentijdse ontwerpen te introduceren en zich in haar bedrijfsfilosofie te laten leiden door circulariteit.
Secundaire grondstoffen
Al jaren verlegt Mosa grenzen als het gaat om duurzaamheid. Niet alleen volgt het bedrijf de Cradle to Cradle principes en zijn nagenoeg alle tegels Cradle to Cradle Silver gecertificeerd, Mosa werkt ook continu aan circulaire systemen, circulair design en circular sourcing in de bouw. Innovatie die hard nodig is om de klimaatdoelstellingen van Parijs te behalen. “De bouwsector kan door het circulaire gebruik van materialen substantieel en tot wel 45 procent bijdragen aan de vereiste CO₂ emissiereducties.” Aan het woord is Dorien van der Weele, Manager Sustainability. “Wij als tegelfabrikant zijn hier een onderdeel van. We hebben bij Mosa tal van voornemens als het gaat om duurzaamheid. We denken bijvoorbeeld na over hoe om te gaan met secundaire grondstoffen. We willen onze businessmodellen zo inrichten dat we producten weer kunnen terugkrijgen om te hergebruiken of te verwerken in nieuwe producten. We onderzoeken ook hoe we van afval van derden producten kunnen maken en hoe anderen met ons afval nieuwe producten kunnen maken.”
Tegel take-backacties
Mosa neemt sinds zeven jaar snijresten van tegels terug. De zogeheten take-backacties, die ze hiervoor in Nederland hebben opgezet, zijn een pilotproject om te testen hoe circulaire systemen kunnen werken. Op dit moment recyclet Mosa al het productieafval van haar tegels en onderzoekt ze de mogelijkheden glazuurresten te hergebruiken. Maar ook snijresten van tegels in de bouw worden verzameld en gebruikt als grondstof bij de productie van nieuwe tegels. Van der Weele: “Snijresten zijn gewoon nieuwe tegels die kunnen worden hergebruikt. Momenteel staat weliswaar een limiet op hoeveel van dit snijafval kan worden gebruikt, maar snijresten gebruiken we zeer zeker om de primaire grondstoffen aan te vullen. Een uitdaging bij de take-back is wel het zo efficiënt en zo CO2-neutraal mogelijk retourneren van de snijresten naar de grondstoffenfabrikant. Samen met partners zoeken we daarvoor naar oplossingen.”
Mosa-gevelsystemen leasen
“Onze ideeën gaan verder dan het gebruik van secundaire grondstoffen. We werken al jaren aan circulaire systemen, zoals ons Cradle to Cradle Silver gecertificeerde gevelsysteem, Mosa Facades. Onze tegels worden met behulp van mechanisch bevestigde componenten opgehangen aan gevels, zodat we alle onderdelen in dit systeem naderhand kunnen scheiden en hergebruiken. Dus zowel als gevel, als tegel of als grondstof voor nieuwe producten. Nu we deze stap hebben gezet, zijn we toe aan de volgende. En dat is nadenken over hoe je systemen die je kunt scheiden ook weer terug kunt brengen in de circulaire economie. We onderzoeken bijvoorbeeld momenteel of onze gevelsystemen geleased of met statiegeld geretourneerd kunnen worden. Zo creëren we een incentive naar gebruikers om ook actief aan de circulaire economie deel te nemen. En ook daar laten we het niet bij, want dat wat we met gevelsystemen kunnen, moet ook kunnen met vloeren en wanden. We werken nu onder andere aan het introduceren en verbeteren van kliksystemen voor vloeren, waarbij tegels in modules worden gezet die na plaatsing ook weer gemakkelijk weggehaald en hergebruikt kunnen worden. Bij beurzen worden dit soort systemen al gebruikt. Het werkt goed en biedt ook mogelijkheden voor grotere oppervlakken.”
Tegels met materiaalpaspoort
Een andere actie waar Mosa zich hard voor maakt, is het gestructureerd en gedetailleerd documenteren van de identiteit van materialen in een gebouw. Een paspoort helpt – bij renovatie of afbraak – om afval te voorkomen en bevordert het hergebruik. Het is een mooi voorbeeld van hoe circulaire systemen kunnen worden opgezet en gebruikt. Van der Weele: “Afval was vroeger materiaal zonder identiteit. Echter, dankzij de toenemende wens om circulair te bouwen en dus afval te voorkomen en de CO₂ voetafdruk van een gebouw te verkleinen, krijgen steeds meer materialen – en daarmee indirect gebouwen – een paspoort. In Nederland worden materialen bijvoorbeeld geregistreerd in Madaster, waardoor ze kunnen worden getraceerd en hergebruikt. We zijn dan ook trots dat, naast de Cradle to Cradle®-Silver certificering, onze tegels als voorbeeld dienen voor het Materiaal Paspoort® van EPEA. Het is dankzij dit soort innovaties dat we niet alleen onze eigen duurzaamheidsdoelstellingen, maar ook die van onze klanten kunnen bereiken en zo duurzame ontwikkeling in zijn algemeenheid kunnen stimuleren. En daar gaat het om.”