Je gaat de winkel binnen voor een zalfje tegen een koortslip of om een pak luiers te kopen, en niet veel later loop je met een tosti-ijzer of kinderspeelgoed naar buiten. Zoiets overkomt je alleen bij Kruidvat. De winkelketen zegt in zijn commercials niet voor niets ‘steeds verrassend’ te zijn. Maar zo’n uitgebreid en veelzijdig assortiment maakt duurzaam verpakken wel tot een grote en complexe opgave. Want waar begin je?
Kruidvat positioneert zichzelf bij consumenten als de voordeeldrogist bij jou in de buurt. Zakelijk gesproken, is het één van de formules van A.S. Watson Group, de grootste drogisterijketen ter wereld met zijn oorsprong in Hongkong en sinds 2002 volledig eigenaar van het voormalige zelfstandige Nederlandse familiebedrijf Kruidvat. Ook bijvoorbeeld Trekpleister, parfumerieketen ICI Paris XL en de Britse drogisterij Superdrug behoren tot de A.S. Watson Group. Het concern behoort tot de grootste winkelketens voor persoonlijke verzorging ter wereld. Maar je kunt bij Kruidvat dus ook zo maar een dashcam of klokradio kopen.
Het assortiment van Kruidvat en Trekpleister beslaat ruim 25.000 producten. Tachtig procent van het vaste assortiment valt onder de vier productcategorieën waarin A.S. Watson in de Benelux de leidende retailer wil zijn: health, baby, beauty en body. Dit zijn voor circa een kwart eigenmerkartikelen. De overige twintig procent van het vaste assortiment is niet aan health & beauty gerelateerd; deze artikelen behoren tot de productcategorieën speelgoed, textiel, elektronica en media en huis- en huishoudartikelen. Dit zijn voor circa vijftig procent eigenmerkartikelen.
Aanstekelijke formule
De missie van Kruidvat is om gezond blijven bereikbaar en toegankelijk te maken voor iedereen. “Dus als je bijvoorbeeld last hebt van een hoestje, dan , vind je bij ons een product om ervan af te komen. Daarnaast willen we voordelig en verrassend zijn”, zegt Leendert van Bergeijk, manager Corporate Social Responsibility van A.S. Watson Health & Beauty Benelux. Het MVO-beleid van de onderneming kenmerkt zich door stevige ambities, óók op het gebied van verduurzaming van verpakkingen.
De Kruidvat-formule blijkt succesvol. Begin dit jaar kwam de winkelketen samen met Rituals, Ikea, Albert Heijn en de ANWB als beste uit de bus bij een groot consumentenonderzoek. Met als belangrijkste vraag: ‘welke winkel vindt u het meest onmisbaar?’ Met meer dan 950 vestigingen is Kruidvat een vaste verschijning in het Nederlandse straatbeeld – het is zelfs de keten met de meeste vestigingen. Het brengt hiermee het ‘gezond blijven bereikbaar en toegankelijk maken’ daadwerkelijk in praktijk.
Van Bergeijk: “Een gezonde toekomst voor iedereen geldt niet alleen voor onze consumenten, ook voor onze medewerkers en onze omgeving wereldwijd. In het kort zeggen wij: we willen een serieuze bijdrage leveren. Mensen die voor en met ons werken, moeten erop kunnen vertrouwen dat wij eerlijk en verantwoord zaken doen. Wij willen dat iedereen trots is op de organisatie waarvoor zij zich dagelijks inzetten. We zijn weliswaar een voordeeldrogist, maar we nemen wel verantwoordelijkheid en spannen ons in om onze impact op mens, dier en milieu steeds verder te verbeteren.”
“Daarvoor gaan we in ons MVO-beleid verder dan de wet ons voorschrijft. Natuurlijk hebben wij ook een aandeelhouder die in financiële resultaten is geïnteresseerd. Maar ook deze aandeelhouder vindt het belangrijk om mee te gaan in de verduurzaming. We willen het zélf: positieve en sociale impacts. Het is best lastig om die stip op de horizon voor elkaar te krijgen, maar we voeren er actief beleid op. In de praktijk betekent dit dat we bij elke actie bewuste keuzes maken rondom de duurzaamheid van onze producten, door de hele keten heen en vanuit de verschillende stakeholdersperspectieven. De ene keer lukt het grootschalig, de andere keer pakken we winst op kleine onderdelen.”
| Alle winkels dit jaar rookvrij
Een uitgesproken maatregel van Kruidvat is om te stoppen met de verkoop van tabakswaren. Eind 2018 was twee derde van alle winkels rookvrij en voor het einde van dit jaar zijn de tabaksartikelen overal verdwenen. Leendert van Bergeijk: “De verkoop van rookwaren past niet bij onze missie om een gezonde toekomst voor iedereen bereikbaar te maken. Wij namen als eerste grote Europese retailer deze beslissing.” |
De MVO-strategie rust op vier pijlers die door A.S. Watson Groep zijn ontwikkeld: Marketplace (duurzaam assortiment), Workplace (goed werkgeverschap), Community (maatschappelijke betrokkenheid) en Environment (zuinig met het milieu). “Voor de uitwerking in de Benelux hebben we onze waardeketens geanalyseerd en input verzameld van verschillende belanghebbenden”, vertelt Van Bergeijk. “Per pijler selecteerden we twee onderwerpen waarmee wij een concrete en bij ons passende bijdrage kunnen leveren aan een gezonde toekomst. Wij hebben deze eveneens gekoppeld aan de voor ons relevante Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. De keuze voor deze onderwerpen is gebaseerd op intern draagvlak én op de wensen en vragen van stakeholders.” Voor de pijler Marketplace zijn deze twee onderwerpen ‘grondstoffen’ en ‘verpakkingen’.
Duurzame grondstoffen
“De duurzaamheid van een product begint bij de grondstoffen die het bevat”, verklaart Van Bergeijk. “Voor de grondstoffen die wij het meest gebruiken, hebben we eisen opgesteld waaraan ze moeten voldoen. De eisen zijn gebaseerd op erkende internationale duurzaamheidskeurmerken en ze zijn maatgevend voor onze leveranciers. Zij moeten met certificaten kunnen aantonen dat ze aan de eisen voldoen. De resultaten publiceren we in ons MVO Jaarverslag. De focus ligt op de eigenmerkproducten, omdat we daar we de meeste impact kunnen maken. We gebruiken de resultaten ook om A-merken te inspireren: ‘als het ons lukt, lukt het jullie ook’. Andersom leren wij natuurlijk ook van andere stakeholders, zoals bijvoorbeeld Unilever.”
| Eisen aan grondstoffen
Palmolie A.S. Watson streeft ernaar dat alle health- en beautyproducten zijn geproduceerd met 100 procent RSPO-gecertificeerde palmolie. RSPO (Roundtable on Sustainable Palm Oil) verzekert onder meer dat geen nieuw primair bos of andere bijzondere gebieden worden opgeofferd voor palmolieplantages en dat leefomstandigheden van werknemers en kleine boeren worden gerespecteerd. Van Bergeijk: “Met alleen een certificaat zijn we er overigens nog niet. We willen dat de RSPO palmolie ook beter kan worden gevolgd langs alle schakels in de logistieke keten, al dan niet vermengd met andere palmolie. Dat geeft meer zekerheid dat voor iedere druppel palmolie in het product ook daadwerkelijk een druppel RSPO-gecertificeerde palmolie is geproduceerd. Daarom streven we naar volledig mass balanced RSPO-gecertificeerde palmolie in onze eigenmerkproducten.” Papier & hout Het grootste deel van de houtpulp die voor eigenmerkproducten wordt gebruikt, zoals lotion- en babydoekjes, toiletpapier en luiers, is PEFC- of FSC-gecertificeerd, of gemaakt uit gerecycled materiaal. Sinds het vierde kwartaal van 2018 ligt alleen nog speelgoed van duurzaam geproduceerd hout in de winkels. Koffie en cacao Alle koffie voldeed in 2018 voor 100 procent en cacao voor 98 procent aan het criterium, namelijk UTZ- of Rainforest Alliance-gecertificeerd. Microbeads Alle afspoelbare eigenmerk cosmetica en scrubproducten zijn sinds 2014 vrij van microbeads. “Daarnaast heeft A.S. Watson Group besloten dit voor eind 2019 groepsbreed uit te breiden naar alle merken, aldus Van Bergeijk.” |
Verpakkingen zijn een relatief klein doch essentieel onderdeel van het duurzaamheidsbeleid. De speciale aandacht daarvoor kwam voort uit de oorspronkelijke plannen en acties om binnen de eigen bedrijfsvoering minder afval te produceren en meer te recyclen. Hiervoor bouwde A.S. Watson Benelux vijf jaar gelden bij het distributiecentrum in Heteren zijn eigen recyclingcentrum. Al het plastic en papier en de winkels komt hier terug en wordt hier klaargemaakt voor verdere recycling. ”Inmiddels zijn vervolgstappen genomen. Samen met verschillende interne afdelingen kijken we nu veel meer naar circulariteit en circulaire projecten, niet alleen binnen onze eigen bedrijfsvoering en producten maar ook hoe we consumenten kunnen inspireren, bijvoorbeeld om onze recyclebare lege shampoofles bij het oud plastic te scheiden.”
“Onze inzet was altijd al om de milieubelasting van het verpakkingsmateriaal zo laag mogelijk te houden, door de hoeveelheid verpakkingsmateriaal te verminderen, schadelijke stoffen te weren en hernieuwbare en verantwoorde grondstoffen te gebruiken”, vervolgt Van Bergeijk. “De afgelopen jaren is daar het wereldwijde probleem van de plastic vervuiling bijgekomen. Ook daarmee wilden we natuurlijk aan de slag, maar wat konden we nou praktisch doen? Ik ben zelf geen verpakkingsdeskundige en in huis ontbrak het aan voldoende kennis. We moesten op zoek naar expertise en toen kwamen we al gauw bij het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) uit.”
“Het KIDV weet wat in de markt speelt en helpt erbij om verschillende neuzen dezelfde kant op te krijgen”, zegt Van Bergeijk, op basis van zijn ervaring afgelopen jaar bij de QuickScan Duurzaam Verpakken en bij het opstellen van de Brancheplannen Duurzaam Verpakken. “Toen ik hoorde dat het Centraal Bureau Drogisterijen een van de weinige branches was zonder verduurzamingsplan voor verpakkingen, hebben wij ons er sterk voor gemaakt en aangegeven dat het belangrijk is dat we wél zo’n plan zouden maken. Het is tenslotte een gezamenlijke uitdaging. Daarover hebben we met onze branchegenoten goede sessies gehouden, waarin met elkaar is afgesproken wat we graag willen bereiken, of dat haalbaar is en hoe we het gaan doen. Je merkt dat veel partijen dezelfde vragen hebben en met dezelfde problemen worstelen. Als je dan samen optrekt, is dat verhelderend en het maakt je sterker.”
“Ook binnen A.S. Watson wilde iedereen aan de slag”, vervolgt Van Bergeijk. “Alle betrokken afdelingen vonden het belangrijk om het private label assortiment recyclebaar te maken en om gerecycled content in te zetten. Maar hoe doe je dat? Als je een willekeurig product van ons schap pakt, hoe weet je dan of die verpakking recyclebaar is of beter recyclebaar kan worden gemaakt? Dat is moeilijke kost. Het KIDV bood toen aan om de QuickScan Duurzaam Verpakken te houden. We hebben tien verpakkingen van eigenmerkproducten geselecteerd, zowel health & beauty als niet-health & beauty-artikelen en die met twee verpakkingskundigen van het KIDV tegen het licht gehouden. Daar zaten collega’s van verschillende afdelingen bij. Zo met elkaar en op detailniveau naar product-verpakkingscombinaties kijken, maakte ons duidelijk dat we hier mooie stappen in kunnen zetten…”
| Een miljoen plastic zakjes minder
Soms heb je helemaal geen brancheplan of quick scan nodig om tot een succesvolle verduurzamingsactie voor verpakkingen te komen. Student Katja Diepstraten die een bijbaan als vakkenvuller heeft bij Kruidvat, ergerde zich aan een hoeveelheid – volgens haar onnodig – plastic verpakkingsmateriaal en plaatste daarvan een foto op LinkedIn. Met daarbij de vraag aan de directie van A.S. Watson Benelux of er geen nieuwe en meer milieuvriendelijke verpakkingswijze kon worden bedacht? Haar eigen ideeën daarover leidden ertoe dat nu een miljoen plastic zakjes voor cosmetica per jaar worden bespaard. |
Eyeopener en teleurstelling
Zelf noemt hij die vaststelling een eyeopener, voor sommige collega’s was het een teleurstelling. “We leerden in korte tijd dat we op verschillende onderwerpen nog grote uitdagingen hebben, die niet één, twee, drie zijn op te lossen. Toch zijn we blij dat we de check hebben gedaan. Veel bedrijven roepen tegenwoordig dat zij honderd procent dit en honderd procent dat willen, als het om recycling en hergebruik van verpakkingen gaat. Een heel goed streven, maar ik vraag me dan vaak wel af of ze weten wat dat in de praktijk allemaal inhoudt? De quick scan heeft ons verschillende inzichten opgeleverd: wat doen we al goed, zoals het gebruik van mono-materialen, of waar moeten we nog eens over nadenken of wat moeten we beslist niet meer willen? Ondanks die eerste aarzeling, gaan we door en we houden onze ambities ook hoog.”
“Maar of en hoe we die gaan halen, kunnen we nu nog niet zeggen. We zijn immers van zoveel factoren afhankelijk.” Van Bergeijk noemt technologie als voorbeeld. “Als de consument een handzeeppompje wil, zit daar een veertje in wat de recycling van de verpakking kan verstoren. Dat kunnen wij niet oplossen. We vragen nu wel aan onze leverancier hoe zo’n pompje misschien toch goed recyclebaar kan worden gemaakt. Zij krijgen die vraag ongetwijfeld vaker. We moeten er op vertrouwen dat er een keer een oplossing voor komt. Deze oplossing kan overigens ook vanuit de recyclers komen. De winst van de quick scan zit ook daarin, dat we onze leveranciers nu telkens vragen of de verpakking volledig recyclebaar is en of elk element in een verpakking wel even hard nodig is? Rekening houdend met alle functies zoals gebruik, transport, veiligheid, bescherming, handling, marketing, communicatie, de commerciële propositie en duurzaamheid.”
Ondertussen maakt A.S. Watson wel stappen. Afgelopen jaar werd samen met een aantal leveranciers verkend of meer gerecyclede materialen in de plastic verpakkingen van health & beauty eigenmerkproducten konden worden toegepast. “We hebben een pilot met een badschuimfles gedaan, volledig gemaakt van gerecycled plastic. Inmiddels maken we ook onze Kruidvat familie shampoo/conditioner 500 ml flessen – inclusief dop – uit honderd procent gerecycled plastic. De uitkomsten van de quick scan nemen we mee in de gesprekken met onze leveranciers. Het bewustzijn groeit dat we samen aan oplossingen moeten werken”, aldus Van Bergeijk.