Waardecreatie voor de lange termijn is het nieuwe motto van het Amerikaanse grootbedrijf. Meer dan 180 bestuursvoorzitters van bedrijven als Apple, Johnson & Johnson en Coca-Cola ondertekenden op 19 augustus een open brief die een nieuw tijdperk van het Amerikaanse kapitalisme zou moeten inluiden: een met meer oog voor werknemers, ondersteuning van gemeenschappen en eerlijk omgaan met leveranciers.
Ieder bedrijf zal voortaan gaan investeren in de Amerikaanse samenleving en niet meer alleen waarde creëren voor een klein groepje aandeelhouders. 2019 zou het jaar moeten worden waarin de Amerikaanse kapitalist het Rijnlandse model omhelst.
In werkelijkheid zijn de bedrijven tot nu toe juist minder gaan bijdragen aan de Amerikaanse samenleving. Structurele collectieve uitgaven van bedrijven, de belastingen die gemeenschappen zouden moeten ondersteunen en efficiënt verdeeld moeten worden door de democratisch verkozen regering, zijn in 2019 ingeruild voor handtekeningen onder een verklaring van een groepje ceo’s. Het is een private oplossing voor essentiële publieke taken.
Met zijn ‘Make America Great Again-campagne’ in 2016 beloofde toenmalig presidentskandidaat Donald Trump hogere salarissen en banencreatie. Dat zou de Amerikaans droom nieuw leven inblazen. Iedereen zou er beter van worden.
In zijn eerste regeringsjaar verlaagde hij vervolgens onder gejuich van dezelfde ceo’s de federale vennootschapsbelasting van 35 naar 21%. En 2018 ging het jaar in van de grootste ‘share buyback’ ooit. In dat jaar werd ruim $1 bln aan eigen aandelen ingekocht door bedrijven. In plaats van te investeren in waardecreatie op de langere termijn die de ceo’s nu toezeggen, ging het geld voor de korte termijn, naar de aandeelhouders.
Indruk
Bedrijven moeten gaan inzien dat belasting betalen juist onderdeel is van hun waardecreatie voor de langere termijn. Ik zou willen voorstellen dat de 181 bedrijven in hun jaarverslag inzicht geven in waar ze belasting betalen, waar ze waarde toevoegen aan het bedrijf en uitleggen hoe belasting betalen onderdeel is van maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Een bijdrage aan een goed functionerende samenleving zou niet afhankelijk moeten zijn aan de handtekeningen van 181 ceo’s. Dit geldt overigens net zo goed voor Europese bedrijven; in Nederland valt ook nog een heleboel te winnen op fiscaal gebied.
Pas als bedrijven belasting betalen gaan zien als onderdeel van waardecreatie op langere termijn ben ik echt onder de indruk.
Xander Urbach, projectleider van de VBDO Tax Transparency Benchmark. In de benchmark wordt onderzoek gedaan naar de transparantie van 77 Nederlandse, beursgenoteerde ondernemingen over hun belastingbeleid en –afdrachten. VBDO staat voor Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in het Financieel Dagblad