In 2019 staat Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) hoger dan ooit op de agenda van elke CPO. Bij zakelijke duurzaamheidsinitiatieven is de inkoper ‘key’. De manier waarop organisaties invulling geven aan MVO verschilt per branche en bedrijfstype. Reynir Helgason, Global Senior Director Strategic Alliances van SAP’s inkoopplatform Ariba, zet uiteen welke impact de MVO-beweging heeft op de inkoopfunctie binnen complexe en minder complexe industrieën.
Eerder schreef ik een blog over de top drie inkooptrends van 2019. Daarin schreef ik dat ‘Doing Good is Good for Business’. De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat deze term geen tijdelijke ‘catchphrase’ was. Steeds meer bedrijven kiezen ervoor hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen en hun Corporate Social Responsibility (CSR) tot in de haarvaten van hun bedrijfsvoering door te voeren.
De motivaties verschillen. Soms vormen wet- en regelgeving de belangrijkste drijfveren. Soms zijn er financiële redenen. Klanten verwachten aandacht voor duurzaamheid en betalen daar graag voor. Ook de zakelijke klant roert zich. Ik sluit niet uit dat bedrijven die duurzaamheid niet serieus nemen, op termijn opdrachten of tenders mis gaan lopen. In veel gevallen wordt de MVO-urgentie (gelukkig) ingegeven door de intrinsieke behoefte om met oog voor mens, milieu en maatschappij te ondernemen.
De drie P’s
Maatschappelijk ondernemen draait in de regel om de People, Planet en Profit. Wie in staat is om die drie P’s op de juiste manier met elkaar te balanceren, onderneemt met oog voor mens en milieu en de aandeelhouders. De rol van de afdeling inkoop wordt daarin steeds groter. De Chief Purchasing Officer en zijn collega’s zijn in meer of mindere mate betrokken bij elke denkbaar initiatief op CSR-gebied. De manier waarop de afdeling inkoop meerwaarde levert op dit vlak, verschilt van sector tot sector. Laten we daarom eens naar drie heel verschillende sectoren kijken.
Duurzaam inkopen binnen Consumer Products
Ik heb een collega wiens zoon in de winkel op de achterkant van ieder pakje kijkt om te onderzoeken of het product wel duurzaam is. Zo zijn er steeds meer mensen die kiezen voor producten die guilt-free zijn. Bedrijven die consumentenproducten maken of (door)verkopen kunnen niet meer om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid heen. Consumenten sluiten hun ogen niet meer voor onderwerpen als global warming, uitputting van de aarde, kinderarbeid, uitbuiting of plasticsoep. De consument wil zijn geld met een gerust hart uit kunnen geven. Onderzoek wijst uit dat consumenten hier zelfs meer voor willen betalen. Onderzoek bewijst het. Uit research van Nielsen bleek bijvoorbeeld al in 2015 dat 73 procent van de millennials zich bij aankopen laat leiden door duurzaamheid. En uit veel recenter onderzoek van GfK blijkt zelfs dat 36 procent van de Nederlanders bereid is om meer te betalen voor duurzame producten.
Om aan die eis te voldoen, kunnen de inkopers van productiebedrijven, groothandelsbedrijven en retailers grote stappen zetten. In essentie is inzicht in de hele keten het allerbelangrijkste. Natuurlijk kun je als inkoper zien wie aan jou levert. Aan die leverancier kun je vervolgens bepaalde eisen stellen op het gebied van duurzaamheid. Het wordt echter steeds belangrijker om ook de toeleveranciers van je toeleveranciers onder de loep te nemen.
Ook certificeringen worden steeds belangrijker. Toch verwacht ik vooral dat technologie het grootste verschil gaat maken. Technologie gaat bedrijven helpen om de benodigde transparantie in de supply chain te krijgen. Exponentiële technologieën zoals Artificial Intelligence (AI), blockchain en cognitieve systemen gaan inkopers helpen bij het uitzetten van RFP’s en het opstellen van contracten. De software kan inkopers helpen om risico’s beter af te wegen en geeft op basis van die risico’s een afgewogen advies.
Een heel mooi voorbeeld van verantwoord inkopen in de CP-industrie met behulp van technologie is de samenwerking tussen Tony’s Chocolonely, Albert Heijn en Barry Callebaut, de grootste chocolademaker in de wereld. Het is nu mogelijk om chocolade met traceerbare cacaomassa te kopen bij Albert Heijn. De bonen zijn tegen een hogere prijs ingekocht bij de partnercoöperaties van Tony’s Chocolonely in Ghana en Ivoorkust. Zo vergroten de bedrijven de druk op de cacao-industrie om een einde te maken aan illegale kinderarbeid en moderne slavernij.
Duurzaam inkopen binnen Environment & Natural Resources
Ook bedrijven in de wereld van water, energie en delfstoffen maken stappen op het gebied van het in balans brengen van People, Planet en Profit. Ook hier spelen technologie en data een sleutelrol in de groene, verantwoorde transitie die deze bedrijven aan het doormaken zijn, ook op inkoopgebied. De positieve milieu-impact van deze bedrijven is enorm. En die rol moet de sector ook écht pakken. De hele ENR-sector zal duurzamer moeten worden wil Nederland überhaupt in de buurt komen van welke klimaatdoelstelling dan ook. Daarnaast geldt voor de ENR-sector hetzelfde als voor CP-bedrijven: het is good business om aan te kunnen tonen dat je bedrijf op een duurzame manier gerund wordt, inclusief de inkoop. Steeds meer mensen nemen alleen groene/duurzame energie af.
Een mooi voorbeeld vind ik de mijnindustrie. Daar worden nu enorme trucks gebruikt. Die trucks zijn vooral zo groot omdat één persoon dan makkelijk een heleboel materiaal kan verplaatsen. Als zo’n truck kapot is, heb je meteen een probleem. Robotisering brengt daar verandering in. Naar verwachting wordt één zo’n monstertruck op termijn vervangen door vijf of tien kleinere, autonoom rijdende trucks. Datzelfde gaat op voor de lopende banden en de andere apparaten die het materiaal vervolgens verwerken. Alles wordt kleiner en gaat geautomatiseerd en parallel werken in plaats van serieel. De rol van de mens wordt steeds kleiner. Het risico op ongelukken neemt daardoor behoorlijk af.
Die groeiende rol van automatisering zie je ook bij olieplatforms en energiemasten. Met drones kun je bijvoorbeeld volledig geautomatiseerde inspecties uitvoeren van dat soort installaties. De apparaten en ‘connected’ onderdelen monitoren voortdurend hun eigen status. Onderdelen geven zelf aan of ze aan vervanging toe zijn en bestellen automatisch vervangende onderdelen en de bijbehorende monteur. Je zou je zelfs voor kunnen stellen dat een deel van het daaropvolgende inkoopproces door robots afgewikkeld wordt. Denk bijvoorbeeld aan slimme hagglebots die voor je onderhandelen met je toeleveranciers. Dat soort hagglebots kan dimensies als duurzaamheid en de aanwezigheid van certificeringen meenemen in de onderhandelingen. De afdeling inkoop is als geen ander in staat om de organisatie mee te nemen in dit soort ontwikkelingen.
Duurzaam inkopen binnen Discrete Manufacturing
De maakindustrie verduurzaamt op verschillende manieren. Die inspanning speelt zich gedeeltelijk af aan de productiekant. Door de hoeveelheid waste te verminderen, produceren maakbedrijven efficiënter. De impact van inkoop echter, is zeker zo groot. Het sourcen van grondstoffen en halffabrikaten immers, bepaalt hoe eerlijk en hoe duurzaam het product is dat uiteindelijk van de band rolt.
Philips wil bijvoorbeeld geen ‘conflict minerals’ verwerken in producten. Conflict minerals zijn mineralen die onder slechte omstandigheden gewonnen worden conflictgebieden. Ook van de toeleveranciers die mineralen verwerken tot metalen, verwacht Philips dat ze conflictvrij inkopen. Zo’n conflictvrije supply chain is bijna niet te handhaven wanneer je als miljoenenbedrijf geen strakke regie voert op je inkoopprocessen. Net als bij Consumer Products geldt dat transparantie in de keten essentieel is.
Overigens is niet alleen inzicht van belang. Het is zeker zo belangrijk om op basis van die transparantie goed in te kunnen schatten of leveranciers voor bepaalde risico’s kunnen zorgen (financieel, wettelijk, ethisch of anderzijds). Het inschatten en permanent monitoren van dat soort risico’s was vroeger een tijdrovende bezigheid. Risico-informatie was statisch en werd amper vernieuwd. Tegenwoordig is het mogelijk door middel van software om supplier risk van dag tot dag te monitoren. Zoals het ook geen probleem is om meerdere dimensies tegelijk te monitoren. Daarmee wordt het ook voor maakbedrijven veel makkelijker om guilt-free te produceren.
Reynir Helgason, Global Senior Director Strategic Alliances at SAP Ariba
Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van SAP