Omdat ook ondernemers alle belang hebben bij een duurzame toekomst en daar zelf volop willen in investeren, lanceert de Belgische ondernemersorganisatie UNIZO een reeks concreet uitgewerkte klimaatvoorstellen om die transitie mogelijk te maken. “Onze voorstellen zijn ambitieus, ook en vooral voor onze ondernemers zelf”, zegt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO, “maar alleen als ook de bevoegde overheden en instanties volop mee aan de kar trekken, kunnen we op termijn tot een CO2-neutraal en circulair ondernemerslandschap komen.”

1. Duurzame energieproductie en -distributie
UNIZO schaart zich volop achter de ambitie om te evolueren naar een CO2-neutrale energieproductie. “Maar als we die doelstelling willen realseren en tegelijk de kerncentrales tegen 2025 willen sluiten, zullen we snel en creatief aan onze energiemix van de toekomst moeten bouwen”, waarschuwt Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO.  Zelf lanceert UNIZO, bijvoorbeeld, het volgens technologie-experts perfect realiseerbare idee van grote zonne-energiecentrales die in de meest zonnige Europese landen geinstalleerd zouden kunnen worden, om de geproduceerde energie van daaruit te distribueren naar andere Europese landen. Ook kleinschalige, decentrale energieproductie, onder meer door bedrijven zelf, moet veel meer nog dan nu worden aangemoedigd en vergemakkelijkt, door bijvoorbeeld de barrières voor de aanleg van microgrids of directe lijnen te slopen. “We staan voor de uitdaging om niet alleen duurzamere, maar vooral ook veel méér elekticiteit te produceren, als we ook voluit willen overschakelen naar elektrische mobiliteit”, benadrukt Danny Van Assche.

2. Enkel nog emissievrije nieuw wagens vanaf 2030
Als het aan UNIZO ligt, mogen er bij ons vanaf 2030, net als in Nederland, enkel nog 100 % emissievrije wagens worden verkocht. Maar de overheid kan die omslag nu al aanzienlijk versnellen door een aangepaste autofiscaliteit die de aankoop van elektrische en (échte) hybride wagens bevoordeelt. Zo zouden zowel de aankoop als extra kosten voor elektrische wagens volgens UNIZO 120 % aftrekbaar moeten blijven. In het rijtje voorgestelde incentives gaat UNIZO zelfs zo ver om bedrijven met een duurzamer wagenpark voorrang te geven bij aanbestedingen.

3. Waar blijven die extra elektrische laadpalen?
Al deze stimuli hebben volgens UNIZO uiteraard enkel maar zin wanneer er intussen ook voldoende wordt geïnvesteerd in veel meer laadpalen.  Naast elektriciteit moeten ook biobrandstoffen en andere duurzame alternatieven, onder meer via de fiscaliteit, alle kansen krijgen.

4. Naar een netwerk van fietssnelwegen
Om het potentieel van de elektrische fiets als alternatief voor de auto ten volle te benutten, moet volgens UNIZO maximaal geïnvesteerd worden in aangepast en veilige fietspaden, op maat van die elektrische fietsen. De uitrol van fietssnelwegen in alle provincies is daarbij voor UNIZO prioritair. “Op enkele jaren tijd moet het mogelijk zijn om de reeds voorziene plus nieuwe netwerken van snelle fietsroutes te realiseren tussen steden, woonkernen, winkelcentra en bedrijventerreinen”, aldus nog Danny Van Assche van UNIZO.

5. Uitgebreid openbaar vervoer naast slimme kilometerheffing
UNIZO vraagt dat er met onmiddellijke ingang en drastisch wordt geïnvesteerd in een veel uitgebreider en meer betrouwbaar openbaar vervoer. Het investeringspact moet uitgevoerd worden met een netwerk van metro- en tramlijnen, en nieuwe treinstellen met hoge capaciteit. Een stipt, meer uitgebreid en betrouwbaar openbaar vervoer kan voor zowel werknemers als ondernemers en hun klanten een aantrekkelijk alternatief worden voor de wagen. Een slimme kilometerheffing kan daarnaast de verplaatsingen met de wagen helpen sturen en doseren.

6. Lucht- en internationale scheepvaart: doortrekking principe ‘de vervuiler betaalt’
Ook de lucht- en scheepvaart komen in het vizier bij de UNIZO-klimaatvoorstellen. Alle vervoersmodi op fossiele brandstoffen moeten op gelijke voet behandeld worden. Daardoor is de huidige vrijstelling van belasting op vervuilende kerosine volgens UNIZO niet houdbaar, ook al beseft UNIZO dat het openbreken van het internationale ‘Verdrag van Chicago’ daarover geen eenvoudige opgave zal worden. Een mogelijk alternatief middel om de verdere toename van uitstoot door luchtverkeer af te remmen, is een Europese heffing op de vliegtuigtickets. Om de (zee)scheepvaart tot vergroening en minder CO2-uitstoot te bewegen mag een internationaal of Europees ingevoerde extra heffing op de brandstofprijs volgens UNIZO geen taboe zijn. Hoewel ook de meer lokale of binnenvaart op milieuvlak nog een stuk beter kan, bepleit UNIZO hier eerder een versterking van de bestaande steunmaatregelen en begeleidingstrajecten richting duurzame transitie. “In vergelijking met het regionale vrachtvervoer over de weg stoot de binnenvaart immers nu al 3 tot 6 keer minder CO2 uit per ton, per kilometer. Het zou dus contraproductief zijn om het deze sector, die het nu al niet breed heeft, extra moeilijk te maken”, klinkt hier de argumenatie van Danny Van Assche.

7. Sterke kernen, korte ketens en weg met gratis retour
De meest duurzame verplaatsingen zijn diegene die niet moeten worden afgelegd, of die makkelijk te voet, met de fiets of het openbaar vervoer kunnen worden afgelegd. Mede daarom beklemtoont UNIZO de nood aan een meer doordacht ruimtelijk beleid waarbij, onder meer wordt ingezet op bedrijvige kernen en een logische clustering van ondernemingen. Bijkomend argument is dat productie, opslag en consumptie dichter bij elkaar liggen (korte keten), en dat leveringen gebundeld kunnen worden, wat zorgt voor minder verkeer van vracht- en bestelwagens. Naast het aspect van oneerlijke concurrentie hebben gratis retourzendingen bij grote webshops een nefaste invloed op het aantal verplaatsingen met bestelwagens. UNIZO pleit daarom nadrukkelijk voor een wettelijk Europees verbod op gratis retouzendingen.

8. Laat gebouwen netwerken en stimuleer renovatie
Bij de verwarming en koeling van gebouwen kunnen we volgens UNIZO een aanzienlijke CO2-uitstootreductie realiseren door de aanleg van warmte- en/of koudenetten. Dat zijn buizenstelsels via dewelke we thermische energie in de vorm van stoom, warm water of gekoelde vloeistoffen kunnen verspreiden naar verschillende bedrijven, bijvoorbeeld op KMO-bedrijventerreinen, maar ook naar kantoren, winkelcentra en dicht bebouwde woonwijken of projecten. De energieproductie gebeurt daarbij vanuit een centrale installatie, zoals bijvoorbeeld, een afvalverbrandingsoven. Daarbij gaat het vaak om restwarmte of -koeling (als nevenproduct), die zonder de verspreiding via een buizenstelsel onbenut verloren zou gaan. In functie van meer energie-efficiëntie stelt UNIZO daarnaast de herinvoering voor het zogenaamde ‘renovatie-abattement’. Daarbij wordt de heffing verminderd op de door renovatie gerealiseerde meerwaarde bij verkoop of verhuur. Ook vraagt UNIZO de uitbreiding naar gans Vlaanderen van het verlaagd btw-tarief (6 %) bij het slopen en heropbouwen van woningen.

9. Maak sluitende juridische afspraken voor creatie “tijdelijke natuur”
Heel wat ondernemers beschikken momenteel over terreinen – veelal met bouwrechten – die ze kochten in functie van een latere uitbreiding van hun bedrijf. Veel van die terreinen liggen gedurende jaren braak, terwijl hier – tijdelijk – bomen of andere CO2-reducerende begroeiing zou kunnen worden op geplant. “Veel ondernemers zouden gerust die bomen op hun terrein willen zetten”, weet Danny Van Assche, “Maar ze doen dat niet uit vrees dat ze dat ‘bos’ nadien nooit meer mogen kappen, zeker niet wanneer zich hier een zeldzame diersoort zou vestigen.” Daarom vraagt UNIZO sluitende juridische regels om dit soort ’tijdelijke natuur’ te stimuleren, met de harde garantie dat de bomen mogen worden gekapt wanneer het terrein voor bedrijfsdoeleinden wordt geconsumeerd.

10. Subsidieer de verspreiding en toepassing van innovaties
UNIZO bepleit tot slot extra ‘innovatiesubsidies’ die KMO’s moeten helpen om op een voor hen betaalbare, laagdrempelige manier duurzame technologieën, producten of concepten uit te testen, in het eigen bedrijf te implementeren en/of met een verlaagd risico op de markt te brengen.

“Het staat vast dat het realiseren van de klimaatdoelstellingen – ook  een vooral voor ondernemers – een grote uitdaging is, met aanzienlijke praktische, technologische en financiële implicaties”, besluit Danny Van Assche van UNIZO. “Onze KMO’s zijn evenwel overtuigd van de noodzaak en velen investeren momenteel al volop in die duurzame transitie. Maar om nog een paar versnellingen hoger te kunnen schakelen moeten ook heel wat randvoorwaarden worden vervuld en maatregelen worden genomen, die we hier kort hebben samengevat en meer uitvoerig aan bod brengen in onze integrale visienota met concreet uitgewerkte klimaatvoorstellen. U kan die visienota hieronder downloaden. We willen hierover graag met alle betrokkenen verder in overleg gaan.”

Download hier de integrale UNIZO-nota met daarin alle concreet uitgewerkte klimaatvoorstellen (pdf)