Om de eengemaakte markt te versterken en investeringen in de Unie te blijven stimuleren, kwam de EU Commissie onlangs met een initiatief voor een efficiëntere en duurzame aanpak van overheidsopdrachten, waarbij ten volle gebruik wordt gemaakt van digitale technologieën om de procedures te vereenvoudigen en te versnellen.

Jyrki Katainen, vicevoorzitter voor Banen, Groei, Investeringen en Concurrentievermogen, licht toe: “Sinds ons aantreden in november 2014 hebben wij investeringen centraal gesteld, met name door via het investeringsplan voor Europa particulier kapitaal aan te trekken. Nu willen wij alle mogelijkheden van overheidsopdrachten benutten om ervoor te zorgen dat de 2 biljoen euro die elk jaar aan openbare diensten en producten wordt uitgegeven onze economie stimuleert, innovatie bevordert en de duurzaamheidsdoelstellingen helpt verwezenlijken.

Elżbieta Bieńkowska, commissaris voor Interne Markt, Industrie, Ondernemerschap en Midden- en Kleinbedrijf, bevestigt: “Wij moedigen overheidsinstanties ertoe aan overheidsopdrachten als een strategisch instrument te gebruiken om de belastingbetaler meer waar voor zijn geld te geven en een meer innovatieve, duurzame, inclusieve en concurrerende economie tot stand te brengen. De Commissie zal de lidstaten hierbij blijven steunen en verzoekt alle overheden en andere belanghebbenden om toe te werken naar een breed partnerschap.”

Het voorgestelde initiatief bestaat uit vier onderdelen:

  • Vaststelling van prioritaire gebieden voor verbetering: de lidstaten worden aangemoedigd een strategische aanpak te ontwikkelen voor hun beleid inzake overheidsopdrachten, gericht op zes prioriteiten: meer gebruikmaking van innovatieve, groene en sociale criteria bij de gunning van overheidsopdrachten; professionalisering van overheidsinkopers; betere toegang van kmo’s en EU-ondernemingen tot de aanbestedingsmarkten in respectievelijk de EU en derde landen; meer transparantie en integriteit en betere gegevens over overheidsopdrachten; digitalisering van aanbestedingsprocedures; en meer samenwerking tussen overheidsinkopers in de hele EU.
  • Vrijwillige voorafgaande beoordeling van grote infrastructuurprojecten: complexe projecten kunnen vanaf het begin fout lopen als de projectbeheerders de complexe regels voor grootschalige overheidsopdrachten niet helemaal begrijpen. De Commissie zal een helpdesk oprichten die specifieke vragen over projecten met een geraamde waarde van meer dan 250 miljoen euro reeds in een vroeg stadium kan beantwoorden. Voor projecten die voor de betrokken lidstaat van groot belang zijn of een totale geraamde waarde van meer dan 500 miljoen euro vertegenwoordigen, zullen de betrokken instanties de Commissie kunnen verzoeken om het volledige plan te controleren op overeenstemming met de EU-wetgeving inzake overheidsopdrachten, wat de onzekerheid en het risico op vertragingen en juridische obstakels aanzienlijk zal terugdringen. Het mechanisme is vrijwillig, het advies van de Commissie is niet-bindend en de informatie zal met inachtneming van strikte vertrouwelijkheidsregels worden verwerkt.
  • Aanbeveling inzake professionalisering van overheidsinkopers: de Commissie beveelt een aantal stappen aan die de lidstaten kunnen ondernemen om overheidsinkopers uit te rusten met de zakelijke vaardigheden, de technische kennis en het procedurele inzicht om aan de regels te voldoen en ervoor te zorgen dat de belastingbetalers de beste goederen en diensten voor hun geld krijgen. De Commissie zal de uitwisseling van goede en innoverende praktijken bevorderen.
  • Raadpleging over de bevordering van innovatie via overheidsopdrachten: — Vandaag start de Commissie met een gerichte raadpleging om van belanghebbenden te horen hoe zij denken dat innovatie kan worden bevorderd via de aanbesteding van goederen en diensten. Overheidsopdrachten voor innovatie kunnen zowel betrekking hebben op de resultaten van innovatie als op innovatieve vormen van aankoop. Deze raadpleging loopt tot en met 31 december en zal worden meegenomen in de toekomstige richtsnoeren voor overheden, waarin aspecten zoals strategiebepaling, ondersteuning van overheidsopdrachten voor innovatie of het gebruik van innovatievriendelijke aanbestedingsinstrumenten aan bod zullen komen.

De Commissie zal de lidstaten blijven ondersteunen bij het volledig benutten van de mogelijkheden die de nieuwe voorschriften voor overheidsopdrachten bieden en kijkt ernaar uit om via een partnerschap met overheden en belanghebbenden de praktijk van overheidsopdrachten te verbeteren.

Achtergrond

De EU levert een ongeziene inspanning om de economie te stimuleren en investeringen te ontsluiten, met name via het investeringsplan voor Europa en een positieve begrotingskoers in het Europees Semester. Deze beleidsmaatregelen moeten worden geschraagd door structurele hervormingen met het oog op innovatie en groei. Daarom moet er zowel op nationaal als op Europees niveau speciale aandacht gaan naar een betere werking van de interne markt en de opheffing van investeringsbelemmeringen.

Een groot deel van de overheidsinvesteringen in onze economie verloopt via overheidsopdrachten: deze zijn goed voor een bedrag van 2 biljoen euro per jaar, wat neerkomt op 14 % van het bbp van de EU. De hele Unie heeft er belang bij dat dit geld van de belastingbetaler efficiënt en effectief wordt besteed.

De EU-wetgeving inzake overheidsopdrachten vereist dat alle overheidsopdrachten boven een bepaalde drempel met inachtneming van de beginselen van transparantie, gelijke behandeling en non-discriminatie worden aanbesteed. Deze regels zijn in 2014 verder vereenvoudigd. Bij het gunnen van opdrachten telt niet alleen de beste prijs, maar worden lidstaten ook aangemoedigd om rekening te houden met kwalitatieve criteria en te vragen om innovatieve energiebesparende oplossingen of duurzame en inclusieve benaderingen.

De Commissie blijft nauwlettend toezien op de omzetting van de EU-wetgeving inzake overheidsopdrachten in nationaal recht en blijft overheden helpen om de mogelijkheden van overheidsopdrachten te vatten en er ten volle gebruik van te maken.

Daarnaast blijft zij, zoals aangekondigd in de strategie voor het industriebeleid, streven naar de opname van ambitieuze hoofdstukken met betrekking tot overheidsopdrachten in vrijhandelsovereenkomsten om EU-bedrijven te helpen verkopen in het buitenland. De huidige impasse in de Raad met betrekking tot het voorstel van de Commissie voor een instrument voor internationale overheidsopdrachten moet dringend worden doorbroken.