Voedselproductie kent veel verborgen kosten die samenhangen met de impact op (onder meer) klimaat, gezondheid, waterkwaliteit en bodems. Accountancy EY en duurzaamheidsadviseur Soil & More ontwikkelden een methode voor kleine en middelgrote bedrijven om deze verborgen kosten uit te rekenen, resulterend in een praktisch dashboard. Hiermee hebben ze de impacts uitgerekend van biologische distributeur Eosta. Dit resulteert in gegevens over negen soorten groente en fruit, en een True Cost winst- en verliesrekening voor Eosta. Hierbij is ook een vergelijking tussen biologisch en niet-biologisch gemaakt, wat grote kostenverschillen opleverde voor bodem en gezondheid. Het resultaat werd gepresenteerd op het EAT Food Forum in Stockholm, op 13 juni 2017.

Volkert Engelsman, Algemeen Directeur van Eosta, presenteerde het rapport ‘True Cost Accounting for Food, Farming and Finance’ vandaag aan Peter Bakker, President van de World Business Council for Sustainable Development (WBCSD). Bakker reageerde: ‘De berekeningen voor Eosta in dit rapport illustreren hoe True Cost Accounting onze winstdefinitie verandert en hoe je perverse prikkels in de economie kunt uitschakelen. Ik voorspel dat True Cost Accounting binnen een paar jaar invloed gaat hebben op de waarde van bedrijven en hun toegang tot kapitaal.’

Een van de eerste

De studie, die werd ondersteund door Triodos Bank en Hivos, berekende de kosten van watervervuiling, blootstelling aan pesticiden, broeikasgasemissies en bodemverwering, voor producten als Argentijnse appels, Nederlandse wortels en Keniaanse avocado’s. De impacts voor deze biologische producten werd vergeleken met de niet-biologische variant van dezelfde teler of uit dezelfde regio. Het rapport resulteert in een geïntegreerde winst- en verliesrekening voor Eosta, een van de eerste die ooit is gepubliceerd voor een MKB-bedrijf. IFOAM, de FAO, en de WHO waren ook betrokken bij het project.

Pragmatische aanpak

Volkert Engelsman licht toe: ‘We hebben een praktisch dashboard ontwikkeld voor het MKB in de sectoren voedsel, landbouw en financiën, waarmee de verborgen impact van voedselproductie op mens en planeet wordt uitgedrukt in geld. Het onderliggende duurzaamheidsmodel is de Duurzaamheidsbloem, die Key Performance Indicators (KPI’s) definieert voor allerlei aspecten van duurzaamheid. Een voorbeeld van zo’n KPI is het organische stofgehalte van de grond. We hebben EY gevraagd om zich te richten op de 20% van de KPIs die 80% van de impact bepalen. De studie is uiteraard verre van compleet, maar we willen pragmatisch te werk gaan. Zo willen we consumenten en bedrijven, inclusief de financiële sector, in staat stellen om verantwoordelijk te handelen en goed geïnformeerde beslissingen te nemen.’

Gezondheidsimpact van pesticiden

Een van de resultaten van de pilot is een verschil in kosten voor gezondheid tussen biologische en niet-biologische producten als gevolg van pesticidegebruik; dit werd berekend voor zowel boeren als consumenten. De impact op boeren bleek veel kleiner te zijn dan de impact op consumenten. Om de impact te berekenen werden cijfers gebruikt van de Deense wetenschapper Peter Fantke, de Europese Voedselveiligheidsautoriteit EFSA, en de EcoInvent database. The World Health Organization leverde het meetinstrument om de gezondheidsimpact in geldbedragen te meten. Door de data te combineren kwam EY uit op aanzienlijke verschillen tussen biologische en gangbare producten. Het grootste verschil werd gevonden voor Argentijnse appels: € 0,19 per kilo. Gesommeerd op bedrijfsniveau werd voor Eosta een verschil gevonden van € 2,3 miljoen.

Bio beter voor bodem

Een andere opmerkelijk resultaat was het verschil in impact door bodemerosie. De pilot gaf als resultaat dat de niet-biologische producten gemiddeld een negatieve impact op bodemerosie hadden, terwijl de biologische producten gemiddeld een positieve impact hadden en dus erosie tegengaan. Voor Argentijnse appels kwam het verschil op  € 0,05 per kilo. Gesommeerd op bedrijfsniveau was het verschil voor Eosta € 1,8 miljoen.

Systeemfouten

Peter Bakker concludeerde: De ‘True Cost Accounting in Food, Farming, and Finance’ pilot zet een nieuw ijkpunt in de markt. Ik hoop dat andere bedrijven zullen volgen om de aanpak op te schalen. De systeemfouten in onze economie, die zich uiten in meervoudige crisissen, dwingen ons om onze winstdefinitie te herzien. True Cost Accounting is daartoe een belangrijk middel. Deze pilot levert ons een praktische en geïntegreerde tool.’

Verder

Volkert Engelsman ziet de pilot vooral als een startpunt: ‘De uitdaging is nu om de meetmethoden te verbreden en verdiepen, om de verborgen kosten zo realistisch mogelijk te benaderen. De reacties van de voedsel-, landbouw- en financiële sector zijn tot nu toe erg positief. We zien uit naar nauwe samenwerking met onderzoeksinstituten en bedrijven als Lebensbaum, Ritter Sport, Alnatura en de GLS Gemeinschaftsbank Duitsland, die allemaal grote interesse hebben getoond in het nieuwe dashboard.’