Onderzoek naar de effectieve belastingdruk voor grote Nederlandse bedrijven

In opdracht van FNV onderzocht SOMO de gemiddelde, effectieve belastingdruk voor een groep van ruim 150 grote Nederlandse bedrijven over een periode van tien jaar (2005-2014). De afgelopen jaren stond belastingontwijking door buitenlandse bedrijven, en de rol daarin van het Nederlandse belastingbeleid, veelvuldig centraal in de media. Dit rapport richt zich op Nederlandse bedrijven en de mate waarin zij erin slagen de effectieve belastingdruk te verlagen.

Het statutaire tarief voor de vennootschapsbelasting dat vastligt in de wet werd in de afgelopen tien jaar al verlaagd van 31,5 procent in 2005 naar 25 procent in 2014. De effectieve belastingdruk laat zien in hoeverre bedrijven in staat zijn dit tarief effectief te verlagen, onder andere door belastingontwijking. In dit rapport zijn 93 beursgenoteerde en 58 niet-beursgenoteerde bedrijven onderzocht. In de periode 2005-2014 had die eerste groep een effectieve belastingdruk van 21,5 procent. De winsten van niet-beursgenoteerde bedrijven in dit onderzoek betreft het grote familiebedrijven en coöperaties werden effectief met 17,9 procent belast in de periode 2010-2014.

Het verlagen van de effectieve belastingdruk gebeurt door belastingontwijking en fiscaal overheidsbeleid (zoals de innovatiebox). Die lage effectieve belastingdruk zorgt ervoor dat overheden jaarlijks € 3 miljard aan belastinginkomsten mislopen.

Het rapport identificeert daarnaast ook indicatoren voor het gebruik van een aantal ontwijkingsstrategieën. Zo lijkt een aantal grote Nederlandse bedrijven als Randstad en Unilever gebruik te maken van de zogenaamde België-route (gebruik van de notionele renteaftrek in België door daar veel eigen vermogen te stallen). Misbruik van intra-groepsfinanciering groepsentiteiten binnen een bedrijfsgroep die elkaar financieren is een bekende ontwijkingsstrategie. Uit dit onderzoek blijkt onder andere dat de moederbedrijven van TomTom en Telegraaf Media Groep veel leningen ontvangen van dochterondernemingen. Verder onderzoek moet uitwijzen of en in welke mate hier belastingontwijking plaatsvindt.