Vandaag publiceert Questionmark een uitgebreide database met informatie over meer dan 3300 groenten- en fruitproducten, toegankelijk via de gratis app en website. Groenten en fruit zijn gezond. Maar als je als consument een bewuste keuze wilt maken en rekening wilt houden met het effect van producten op mens en milieu, sta je voor een raadsel. De verschillen in productiewijzen zijn enorm, maar onzichtbaar als je in de winkel staat.

Sinds 2012 verzamelt Questionmark informatie over producten uit de supermarkt, om consumenten te helpen een bewuste keuze te maken. Na vlees, zuivel, eieren, chocola, bier, fris en water, zijn nu ook verse, ingevroren, bewerkte en ingeblikte variaties van de dertig meest populaire groenten- en fruitproducten in Nederlandse supermarkten onder de loep genomen. Questionmark maakt voor haar onderzoek gebruik van het winkelaanbod, wetenschappelijke informatie en industriegemiddelden. Zowel fabrikanten als supermarkten mogen zelf meer informatie over hun producten aanleveren. Consumenten kunnen op hun beurt mee bouwen aan de database, door nog niet eerder onderzochte producten te fotograferen en in te sturen.

“De gloednieuwe uitbreiding met groente en fruit is een grote hulp voor consumenten, want de echte verhalen achter groenten en fruit kunnen zij niet weten”, stelt directeur Charlotte Linnebank “Als je meer wilt weten dan bij het schap staat vermeld, kun je eigenlijk bijna nergens terecht. Waar komt deze ananas of asperge vandaan? Hoe is die verbouwd en vervoerd? En welke invloed heeft de productie van een groente op het milieu of op de omstandigheden waarin arbeiders werken? Consumenten hebben recht op die informatie om goed te kunnen kiezen.”

Arbeidsomstandigheden in groente en fruit vaak belabberd

Wat is het verhaal van de mensen die in de groente- en fruitsector werken? Dat verschilt enorm per soort groente en fruit. Overal ter wereld waar teelt en oogst arbeidsintensief is, komen de arbeidsomstandigheden van arbeiders onder druk te staan, ook in West-Europa. In tropische landen zijn de arbeidsomstandigheden vaak extra slecht en komt er nog steeds kinderarbeid voor. In Zuid-Europese landen werken vaak migranten, die geen beroep kunnen doen op hun arbeidsrechten. In Nederland lijkt alles goed geregeld, maar ook hier worden aardbeien-, sla- en aspergetelers nog regelmatig betrapt op slechte behandeling en huisvesting van buitenlandse uitzendkrachten. Het maakt dus nogal wat verschil voor welke groente of welk fruit je kiest! Waar je als betrokken consument extra op wilt letten bij de aankoop van je groente en fruit in een Nederlandse supermarkt:

  • Ananas, banaan, mandarijnen en sinaasappels kennen het grootste risico op uitbuiting van arbeiders, bij groente zijn dat erwten, boontjes en asperges;
  • Kinderarbeid komt nog voor bij sommige appels uit Brazilië, meloenen uit Costa Rica en Panama, bananen uit Ecuador, Panama en Costa Rica en druiven uit Zuid-Afrika.
  • De arbeidsomstandigheden en mensenrechten zijn bij de productie van Nederlandse aardappelen, uien, appels en peren het beste.

Onzichtbaar natuurverlies en miljoenen liters water

Om de verschillende groente en fruit soorten te scoren voor impact op het milieu kijkt Questionmark naar teelt en transport, maar ook naar kasverwarming, land- en water, mest- en pesticidegebruik. Bij de conserven-, glas- en diepvriesproducten tellen de vriescel, de bewerking, extra ingrediënten en verpakkingen mee. Lokale producten uit Nederlandse kassen slurpen soms wel tien keer meer energie dan seizoensproducten van de volle grond. Transport is ook een energievreter. Het slechtst scoren ingevlogen producten, zoals asperges uit Peru of boontjes uit Kenia. Watergebruik blijkt een groot probleem: door asperges en boontjes uit Peru te halen, voert Nederland miljarden liters water in uit een extreem droog gebied. In de landen waar nog oerbos voorkomt, blijkt ontbossing voor landbouwgrond nog steeds een groot probleem. Waar wil je als milieubewuste consument op letten?

  • Kiwi’s uit Nieuw Zeeland komen per schip, wat veel efficiënter is. Daarom scoren ze niet slechter dan kiwi’s die per vrachtwagen uit Italië komen.
  • Sinaasappels uit Egypte dragen bij aan waterschaarste in dit al droge land.
  • De minste invloed op het milieu hebben aardappelen, uien, appels en peren uit Nederland

Alle informatie bij de hand

De eindscores van alle producten staan bij elkaar in de Questionmark app. Door te browsen of een barcode te scannen kunnen consumenten in een handomdraai te weten komen of hun blikje, potje of tomaat een voldoende scoort. “Wie de meest duurzame keuze wil maken, kan voor lokale en seizoensproducten kiezen, dat is bijna altijd goed. Wie meer wil weten, downloadt de gratis app voor meer details.” tipt Charlotte Linnebank.