Kweekzalm richt ecologische schade aan, is niet duurzaam en veroorzaakt voedselschaarste aan de Afrikaanse westkust. Toch blijft het roze stukje vis een schoon imago houden dankzij veelvuldige greenwashing technieken van de kweekzalmindustrie, met name actief in Noorwegen, Denemarken en Schotland. Op de websites van deze bedrijven wordt het begrip ‘duurzaamheid’ veelvuldig gebruikt en de gezondheid van de zalm geprezen, terwijl de realiteit heel anders blijkt. En juist Nederlandse banken lijken hiervoor te vallen. Het nieuwe rapport ‘Fishy Finances: Exposing industrial salmon farming’s biggest financial backers’  van Feedback laat zien dat in de top vijf van grootste financiële dienstverleners aan zalmkwekerijen wereldwijd twee Nederlandse banken staan: ABN Amro heeft sinds 2015 voor 1.3 miljard dollar verstrekt en Rabobank zelfs voor 1.8 miljard dollar. Dankzij de financiële sector wordt de kweekvisindustrie aangemoedigd hun vervuilende en oneerlijke praktijken verder uit te breiden.

Hiermee vormen deze banken de twee grootste financiële verstrekkers (ABN AMRO 1.3 miljard dollar, Rabobank 0.9 miljard dollar) aan het Noorse Mowi. Het miljardenbedrijf heeft al meerdere schandalen achter haar naam staan: het overtreden van milieuwetten in Schotland, rechtszaken in Chili vanwege grote hoeveelheden ontsnapte zalm, het gebruik van verboden chemicaliën op ‘biologische’ zalm in Britse supermarkten en het overtreden van EU mededingingsregels.

Zelfs Triodos Bank, een van de duurzaamste banken van Nederland, blijkt sinds december 2024, 16 miljoen dollar geïnvesteerd te hebben in Bakkafrost, één van de grootste zalmkwekerijen ter wereld. Het bedrijf heeft een toenemend sterftecijfer onder de zalm en gebruikt bovengemiddeld veel wilde vis om de zalm te voeden.

Wat gaat er mis in de kweekzalmindustrie?

  • De zalm wordt gevoed met kleine, wilde vis zoals haring en sardines. Voor een kilo gekweekte zalm is soms tot wel zes kilo kleine vis nodig die perfect direct voor menselijke consumptie gebruikt had kunnen worden. In 2020 is de Noorse kweekzalm gevoed met wel 2 miljoen ton direct eetbare vis.
  • Een deel van de kleine vis die wordt gebruikt als voer is afkomstig uit West-Afrika. In landen als Senegal en Gambia zijn de inwoners van de visvangst afhankelijk voor hun voeding en levensonderhoud. Door de enorme groei van de vismeel- en olie-industrie heeft dit geleid tot voedselschaarste voor de vissersgemeenschappen met migratie tot gevolg.
  • De ecologische schade is groot. De wilde vispopulaties groeien niet mee in het tempo van de kweekzalmindustrie, waardoor deze uiteindelijk zullen afnemen en negatieve consequenties heeft voor de mariene biodiversiteit. Daarnaast vervuilen de kwekerijen de oceaan met chemicaliën, plastic, overtollig voer en uitwerpselen en brengen ontsnapte dieren en plagen zoals zeeluis wilde vispopulaties uit balans.
  • Afgelopen jaar zijn er 100 miljoen zalmen gestorven in Noorse zalmkwekerijen.

Enorme bedrijven zoals Mowi, SalMar and Bakkafrost ontvangen tientallen miljarden aan investeringen en kredietverleningen voor het uitvoeren van schadelijke praktijken. Feedback EU roept de Nederlandse banken op de geldkraan zo snel mogelijk dicht te draaien.

Frank Mechielsen, Directeur Feedback EU: “Het is tijd dat de greenwashing praktijken van de zalmindustrie aan het licht worden gebracht en dat iedereen kan inzien hoe verwoestend deze industrie te werk gaat. Nederlandse banken dragen bij aan het aanrichten van ecologische schade, voedselschaarste en dierenleed. De geldkraan moet dicht.”

Dr Aliou Ba, Ocean Campaign Lead Greenpeace Africa: “De miljarden die naar de industriële zalmteelt gaan, vernietigen niet alleen mariene ecosystemen, maar beroven ook Afrikaanse kustgemeenschappen van voedselzekerheid. Deze financiële instellingen stoppen geld in een industrie die wilde vispopulaties uitput voor de productie van vismeel en visolie, terwijl lokale vissers moeite hebben om hun families te voeden. Door zalmkwekerijen te financieren, kiezen wereldwijde investeerders voor bedrijfswinsten in het mondiale noorden boven het levensonderhoud van miljoenen mensen die afhankelijk zijn van gezonde oceanen in het mondiale zuiden. Wij eisen dat zij de financiële steun aan deze roofzuchtige industrie stopzetten en in plaats daarvan investeren in de bescherming van de mariene hulpbronnen die onze gemeenschappen in stand houden.”