De Europese Commissie publiceerde gisteren (2 oktober) aanvullende richtsnoeren en een sterker internationaal samenwerkingskader om mondiale belanghebbenden, lidstaten en derde landen te ondersteunen bij hun voorbereidingen voor de uitvoering van de ontbossingsverordening van de EU. Gezien de feedback van internationale partners over hun stand van de voorbereidingen stelt de Commissie ook voor de betrokken partijen extra tijd te geven om zich voor te bereiden. Indien het Europees Parlement en de Raad ermee instemmen, wordt de wet van toepassing op 30 december 2025 voor grote ondernemingen en op 30 juni 2026 voor micro- en kleine ondernemingen. Aangezien alle implementatie-instrumenten technisch klaar zijn, kunnen de extra 12 maanden dienen als een geleidelijke invoeringsperiode om een goede en effectieve implementatie te waarborgen.

De gepresenteerde richtsnoeren zullen bedrijven en handhavingsautoriteiten extra duidelijkheid verschaffen om de toepassing van de regels te vergemakkelijken, bovenop de voortdurende steun van de Commissie voor belanghebbenden sinds de goedkeuring van de wet. Tegelijkertijd erkent de Commissie dat verschillende mondiale partners drie maanden voor de beoogde uitvoeringsdatum herhaaldelijk hun bezorgdheid hebben geuit over hun staat van paraatheid, laatstelijk tijdens de week van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York. Bovendien is de stand van de voorbereidingen tussen de belanghebbenden in Europa ook ongelijk. Hoewel velen verwachten op tijd klaar te zijn, dankzij intensieve voorbereidingen, hebben anderen hun bezorgdheid geuit.

Gezien het nieuwe karakter van de EUDR, het snelle tijdschema en de verscheidenheid aan internationale belanghebbenden is de Commissie van mening dat een extra periode van twaalf maanden om het systeem geleidelijk in te voeren een evenwichtige oplossing is om exploitanten over de hele wereld te ondersteunen bij het waarborgen van een vlotte uitvoering vanaf het begin. Met deze stap wil de Commissie zekerheid verschaffen over de te volgen weg en het welslagen van de EUDR waarborgen, wat van het grootste belang is om de bijdrage van de EU aan het urgente mondiale probleem van ontbossing aan te pakken. Het voorstel tot verlenging doet op geen enkele wijze afbreuk aan de doelstellingen of de inhoud van de wet, zoals overeengekomen door de medewetgevers van de EU.

Aanvullende richtsnoeren voor een doeltreffende en pragmatische uitvoering

De vandaag gepresenteerde richtsnoeren komen tegemoet aan de toezegging van de Commissie om een referentie te geven van de recente gezamenlijke inspanningen, waarbij belanghebbenden en bevoegde autoriteiten betrokken zijn, om een uniforme interpretatie van de wet te helpen waarborgen.

Tot de belangrijkste behandelde gebieden behoren details over de functies van het informatiesysteem, actualiseringen van sancties en verduidelijkingen van kritieke definities zoals “bosdegradatie”, “exploitant” in het toepassingsgebied van de wet en “in de handel brengen”. Er zijn ook verdere richtsnoeren inzake traceerbaarheidsverplichtingen.

De richtsnoeren zijn onderverdeeld in 11 hoofdstukken die een breed scala aan kwesties bestrijken, zoals wettigheidsvereisten, toepassingstermijn, landbouwgebruik en verduidelijkingen van de productomschrijving. Dit alles wordt ondersteund door tastbare scenario’s. Daarnaast bevat de meest recente FAQ, die ook gisteren is gepubliceerd, meer dan 40 nieuwe aanvullende antwoorden op vragen van uiteenlopende belanghebbenden uit de hele wereld.

Micro- en kleine ondernemingen profiteren van een lichtere regeling, die ook wordt beschreven op een nieuwe speciale webpagina.

De informatie voor het grote publiek op de website van de Commissie is ook bijgewerkt en gereorganiseerd om het voor iedereen begrijpelijker te maken.

Transparante landenbenchmarking en intensievere samenwerking met internationale partners

De Commissie publiceert vandaag de beginselen van de methodologie die zij zal toepassen op de EUDR-benchmarking, om landen in te delen als landen met een laag, standaard of hoog risico, met als doel de zorgvuldigheidsprocessen van marktdeelnemers te vergemakkelijken en de bevoegde autoriteiten in staat te stellen de naleving doeltreffend te monitoren en te handhaven.

Volgens de toegepaste methode zal een grote meerderheid van de landen wereldwijd als “laag risico” worden geclassificeerd. Dit zal de mogelijkheid bieden om collectieve inspanningen te richten op gebieden waar de uitdagingen op het gebied van ontbossing acuter zijn.

Om een vlotte uitvoering wereldwijd te helpen waarborgen, presenteren de Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden een strategisch kader voor internationale samenwerking met betrekking tot de ontbossingsverordening van de EU. Er worden vijf prioritaire actiegebieden vastgesteld, zoals steun aan kleine landbouwbedrijven, acht kernbeginselen, zoals een op de mensenrechten gerichte aanpak, en verschillende uitvoeringsinstrumenten, waaronder dialoog en financiering. Dit alomvattende kader zal gericht zijn op het bevorderen van een rechtvaardige en inclusieve transitie naar ontbossingsvrije landbouwtoeleveringsketens waarbij niemand aan zijn lot wordt overgelaten. Hoewel de EU de dialoog zal intensiveren en nog meer steun zal verlenen, zal het succes van het partnerschap ook afhangen van de toezegging van de EU-partners om de mondiale doelstellingen om ontbossing een halt toe te roepen, te verwezenlijken.

Voltooiing van het specifieke IT-systeem

Het informatiesysteem waar bedrijven hun zorgvuldigheidsverklaringen zullen registreren, is klaar om begin november registraties te accepteren en in december volledig operationeel te zijn. Marktdeelnemers en handelaren zullen zich nog vóór de inwerkingtreding van de wet kunnen registreren en zorgvuldigheidsverklaringen kunnen indienen.

Sinds de proeftests van het systeem met 100 bedrijven in januari heeft de Commissie verschillende aanvullende maatregelen genomen, waaronder:

  • Oprichting van één aanspreekpunt voor IT-ondersteuning voor belanghebbenden
  • Ontwikkeling van een interface die machine-naar-machine-verbindingen met het systeem mogelijk maakt, zonder dat handmatige gegevensinvoer nodig is; meer dan 250 particuliere belanghebbenden ontwikkelen deze functie aan hun kant
  • Ondersteuning bij het testen van de geolocatiebestanden van belanghebbenden en het geven van feedback
  • Video’s en gedetailleerde meertalige gebruikersinstructies over het systeem
  • Opleiding voor geïnteresseerde belanghebbenden: de eerste sessie vond plaats in Brussel op 25 september, en vanaf de tweede helft van oktober zullen onlineopleidingen plaatsvinden.

Volgende stappen

Met de vandaag aangekondigde maatregelen is de Commissie van mening dat aan de noodzakelijke voorwaarden voor een soepele uitvoering zal worden voldaan:

  • De aanvullende richtsnoeren van vandaag zullen de rijkdom aan steun voor producenten, handelsorganisaties en partnerlanden bij hun voorbereidingen voor de uitvoering van de verordening vervolledigen, terwijl de Commissie zich blijft inzetten om de dialoog en betrokkenheid waar nodig voort te zetten.
  • Bedrijven en andere belanghebbenden worden uitgenodigd om hun connecties, tests en training voor het gebruik van het IT-systeem te voltooien.
  • De Commissie intensiveert de dialogen met de meeste betrokken landen, die zullen bijdragen tot de snelle voltooiing van het benchmarkingsysteem voor landen door middel van een voorgestelde uitvoeringshandeling tegen 30 juni 2025.
  • De Commissie verzoekt het Europees Parlement en de Raad het voorstel voor een verlengde uitvoeringsperiode tegen het einde van het jaar goed te keuren.

Achtergrond

De EU-ontbossingsverordening heeft tot doel ervoor te zorgen dat een reeks belangrijke goederen die in de EU in de handel worden gebracht, niet langer zal bijdragen tot ontbossing en bosdegradatie in de EU en elders in de wereld. Ontbossing en bosdegradatie zijn belangrijke oorzaken van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies — de twee belangrijkste milieu-uitdagingen van onze tijd. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) schat dat tussen 1990 en 2020 420 miljoen hectare bos – een gebied dat groter is dan de Europese Unie – verloren is gegaan door ontbossing. Op basis van de ontbossingspercentages 2015-2020 verliest de wereld elk uur meer dan negen keer het bosoppervlak van het Ter Kamerenbos van Brussel, of elke minuut drie keer het oppervlak van het Leopoldpark dat grenst aan het Europees Parlement in Brussel.

De medewetgevers hebben de wet in 2023 aangenomen, met een overweldigende meerderheid in zowel het Parlement als de Raad. Als onderdeel van de voorbereiding van haar voorstel van 2021 heeft de Commissie een openbare raadpleging gehouden, die het op een na grootste aantal reacties heeft opgeleverd (bijna 1,2 miljoen), waarbij de overgrote meerderheid van de belanghebbenden voorstander was van een ambitieuze aanpak, waaronder verplichte zorgvuldigheid.